مفردات نهج البلاغه (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab427.jpg|بندانگشتی|مفردات نهج البلاغه]]
+
كتاب '''«مفردات نهج‌البلاغه»''' تألیف [[سید علی اکبر قرشی|سيد على‌اكبر قرشى]] (متولد ۱۳۰۷ ش)، مشتمل بر شرح فارسى واژگانِ خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های ارزشمند [[امام علی]] علیه‌السلام در «[[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]]» است.
«'''مفردات نهج‌البلاغه»'''، اثر [[سید علی اکبر قرشی|سيد على‌اكبر قرشى]]، كتابى است در دو جلد به زبان فارسى كه به شرح تك واژگان [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]] مى‌پردازد.
+
{{مشخصات کتاب
  
==ساختار كتاب==
+
|عنوان=
  
 +
|تصویر=[[پرونده:Ketab427.jpg|240px|وسط]]
  
كتاب در دو جلد تهيه شده و جلد نخست آن مشتمل بر مقدمه ناشر (دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين [[حوزه علميه قم]]) و مقدمه مؤلف است و مطالب آن بر اساس حروف الفبا مرتب گرديده است.
+
|نویسنده= سید علی اکبر قرشی
  
==گزارش محتوا==
+
|موضوع=شرح نهج‌البلاغه
  
 +
|زبان=فارسی
  
به گفته مؤلف، [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]] با حذف مكررّات و مشتقات آن، حدود دو هزار و چهار صد و بيست و دو (2422) كلمه است، كه همه آنها در اين كتاب معنى و بررسى شده و شواهدى و مصاديقى از سخنان [[امام علی علیه السلام|امام علی]] (علیه السلام) براى آنها نقل گرديده است. مطالعه اين كتاب سبب آشنايى با نهج‌البلاغه و گشتى در آن درياى ژرف و بيكران است. از آنجا كه مؤلف نتوانسته در كلمات امام مشروحا و گسترده‌تر كار كند، نام كتاب را قاموس نهج‌البلاغه نگذاشته، بلكه آن را «مفردات نهج‌البلاغه» ناميده، تا اغراق‌گويى نباشد، با آنكه به گفته ايشان بعضى از فضلاء صلاح مى‌دانستند كه «قاموس نهج‌البلاغه» ناميده شود.
+
|تعداد جلد=۲
  
طريق استفاده از اين كتاب آن است كه ثلاثى مجرّد كلمه‌اى را در نظر گرفته و با طريق الف و باء مثل كتاب‌هاى لغت آن را پيدا كنيد و بعد از پيدا كردن خواهيد ديد آن كلمه با مشتقاتش در كتاب ترجمه شده و شواهدى از نهج‌البلاغه براى آن آورده شده و به مناسبت همان كلمه بعضى از فرموده‌هاى امام(ع) توضيح داده شده است، مثلا در پيدا كردن شقشقيه اگر مراجعه كنيم، به كلمه «شقشق» كه استثناء رباعى است، خواهيم ديد معنى اين كلمه و جريان [[خطبه شقشقیه|خطبه شقشقيه]] در ذيل آن آمده است.
+
|عنوان افزوده1=تصحیح
  
مؤلف در شمارش [[خطبه|خطبه‌ها]]، نامه‌ها، كلمات حكمت‌آميز و در تعيين صفحات نهج‌البلاغه، نسخه [[صبحی صالح|صبحى صالح]] را در نظر گرفته و از روى آن نقل نموده كه به عقيده وى ظاهرا در حال حاضر صحيح‌ترين نسخه از لحاظ اعراب و شمارش است.
+
|افزوده1=محمدحسین بکایی
  
==منابع مقاله==
+
|عنوان افزوده2=
  
#مصاحبه با استاد سيد على‌اكبر قرشى، بينات، بهار1374، ش5، ص98-109.
+
|افزوده2=
#مقدمه مؤلف.
 
#مصاحبه با استاد سيدعلى اكبر قرشى، حوزه، آذر و دى1368، ش35.
 
  
==منبع==
+
|لینک=
ویکی نور
+
}}
 +
 
 +
==معرفی كتاب==
 +
«مفردات نهج البلاغه» در شرح واژگان مهم «[[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]]»، با هدف آشنایی مخاطب با معارف نهج البلاغه گردآوری شده است. مطالعه اين كتاب، سبب آشنايى با نهج‌البلاغه و گشتى در آن درياى ژرف و بيكران است.
 +
 
 +
از آنجا كه مؤلف موفق نشده است تمام کلمات و واژگان نهج البلاغه را به تفصیل بیان نماید و در كلمات امام مشروح‌تر و گسترده‌تر كار كند، نام كتاب را «قاموس نهج‌البلاغه» نگذاشته، بلكه آن را «مفردات نهج‌البلاغه» ناميده، تا اغراق‌گويى نباشد؛ با آنكه به گفته ايشان، بعضى از فضلاء صلاح مى‌دانستند كه «قاموس نهج‌البلاغه» ناميده شود.
 +
 
 +
مؤلف، تاریخ پایان نگارش کتاب خود را در تاریخ ۲۷ ماه [[رمضان]] سال ۱۴۱۶ قمری ثبت نموده است.
 +
==محتوای كتاب==
 +
 
 +
كتاب «مفردات نهج‌البلاغه» در دو جلد تهيه شده و مطالب آن بر اساس حروف الفبا مرتب گرديده است.
 +
 
 +
به گفته مؤلف در مقدمه، «[[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]]» با حذف مكررّات و مشتقات آن، حدود ۲۴۲۲ كلمه است، كه همه آنها در اين كتاب معنا و بررسى شده و شواهد و مصاديقى از سخنان [[امام علی علیه السلام|امام علی]] (علیه السلام) براى آنها نقل گرديده است.
 +
 
 +
در این کتاب تلاش شده است ماده ثلاثی مجرّد کلمه‌ای را در نظر گرفته و به شیوه حروف الفبا مانند کتاب‌های لغت تدوین نماید تا مخاطب بتواند آن لغت را پیدا نموده و سپس آن کلمه را با مشتقاتش، به صورت ترجمه شده و همراه با بیان شواهدی از نهج البلاغه، مشاهده نماید.
 +
به عنوان نمونه اگر در پیدا کردن واژه‌ی «شقشقیه» مراجعه نماید به کلمۀ «شقشق» ـ که استثناء رباعی است ـ خواهد دید که معنای این واژه و جریان [[خطبه شقشقیه|خطبه شقشقيه]] در ذیل آن آمده است.
 +
 
 +
مؤلف در شمارش [[خطبه|خطبه‌ها]]، نامه‌ها، كلمات حكمت‌آميز و در تعيين صفحات «نهج‌البلاغه»، نسخه صبحی صالح را در نظر گرفته و از روى آن نقل نموده، چرا كه به عقيده وى، ظاهرا در حال حاضر صحيح‌ترين نسخه از لحاظ اعراب و شمارش است.
 +
 
 +
==منابع==
 +
*کتاب مفردات نهج البلاغه، علی‌اکبر قرشی بنابی، ص۱ و ص۱۷-۱۸.   
 +
*[[نرم افزار دانشنامه علوی]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 +
[[رده: شروح نهج البلاغه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۰۶

كتاب «مفردات نهج‌البلاغه» تألیف سيد على‌اكبر قرشى (متولد ۱۳۰۷ ش)، مشتمل بر شرح فارسى واژگانِ خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های ارزشمند امام علی علیه‌السلام در «نهج‌البلاغه» است.

Ketab427.jpg
نویسنده سید علی اکبر قرشی
موضوع شرح نهج‌البلاغه
زبان فارسی
تعداد جلد ۲
تصحیح محمدحسین بکایی

معرفی كتاب

«مفردات نهج البلاغه» در شرح واژگان مهم «نهج‌البلاغه»، با هدف آشنایی مخاطب با معارف نهج البلاغه گردآوری شده است. مطالعه اين كتاب، سبب آشنايى با نهج‌البلاغه و گشتى در آن درياى ژرف و بيكران است.

از آنجا كه مؤلف موفق نشده است تمام کلمات و واژگان نهج البلاغه را به تفصیل بیان نماید و در كلمات امام مشروح‌تر و گسترده‌تر كار كند، نام كتاب را «قاموس نهج‌البلاغه» نگذاشته، بلكه آن را «مفردات نهج‌البلاغه» ناميده، تا اغراق‌گويى نباشد؛ با آنكه به گفته ايشان، بعضى از فضلاء صلاح مى‌دانستند كه «قاموس نهج‌البلاغه» ناميده شود.

مؤلف، تاریخ پایان نگارش کتاب خود را در تاریخ ۲۷ ماه رمضان سال ۱۴۱۶ قمری ثبت نموده است.

محتوای كتاب

كتاب «مفردات نهج‌البلاغه» در دو جلد تهيه شده و مطالب آن بر اساس حروف الفبا مرتب گرديده است.

به گفته مؤلف در مقدمه، «نهج‌البلاغه» با حذف مكررّات و مشتقات آن، حدود ۲۴۲۲ كلمه است، كه همه آنها در اين كتاب معنا و بررسى شده و شواهد و مصاديقى از سخنان امام علی (علیه السلام) براى آنها نقل گرديده است.

در این کتاب تلاش شده است ماده ثلاثی مجرّد کلمه‌ای را در نظر گرفته و به شیوه حروف الفبا مانند کتاب‌های لغت تدوین نماید تا مخاطب بتواند آن لغت را پیدا نموده و سپس آن کلمه را با مشتقاتش، به صورت ترجمه شده و همراه با بیان شواهدی از نهج البلاغه، مشاهده نماید. به عنوان نمونه اگر در پیدا کردن واژه‌ی «شقشقیه» مراجعه نماید به کلمۀ «شقشق» ـ که استثناء رباعی است ـ خواهد دید که معنای این واژه و جریان خطبه شقشقيه در ذیل آن آمده است.

مؤلف در شمارش خطبه‌ها، نامه‌ها، كلمات حكمت‌آميز و در تعيين صفحات «نهج‌البلاغه»، نسخه صبحی صالح را در نظر گرفته و از روى آن نقل نموده، چرا كه به عقيده وى، ظاهرا در حال حاضر صحيح‌ترين نسخه از لحاظ اعراب و شمارش است.

منابع

  • کتاب مفردات نهج البلاغه، علی‌اکبر قرشی بنابی، ص۱ و ص۱۷-۱۸.
  • نرم افزار دانشنامه علوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه