مفردات نهج البلاغه (کتاب)

كتاب «مفردات نهج‌البلاغه» تألیف سيد على‌اكبر قرشى (متولد ۱۳۰۷ ش)، مشتمل بر شرح فارسى واژگانِ خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های ارزشمند امام علی علیه‌السلام در «نهج‌البلاغه» است.


نویسنده	سید علی اکبر قرشی
موضوع	شرح نهج‌البلاغه
زبان	فارسی
تعداد جلد	۲
تصحیح	محمدحسین بکایی

معرفی كتاب

«مفردات نهج البلاغه» در شرح واژگان مهم «نهج‌البلاغه»، با هدف آشنایی مخاطب با معارف نهج البلاغه گردآوری شده است. مطالعه اين كتاب، سبب آشنايى با نهج‌البلاغه و گشتى در آن درياى ژرف و بيكران است.

از آنجا كه مؤلف موفق نشده است تمام کلمات و واژگان نهج البلاغه را به تفصیل بیان نماید و در كلمات امام مشروح‌تر و گسترده‌تر كار كند، نام كتاب را «قاموس نهج‌البلاغه» نگذاشته، بلكه آن را «مفردات نهج‌البلاغه» ناميده، تا اغراق‌گويى نباشد؛ با آنكه به گفته ايشان، بعضى از فضلاء صلاح مى‌دانستند كه «قاموس نهج‌البلاغه» ناميده شود.

مؤلف، تاریخ پایان نگارش کتاب خود را در تاریخ ۲۷ ماه رمضان سال ۱۴۱۶ قمری ثبت نموده است.

محتوای كتاب

كتاب «مفردات نهج‌البلاغه» در دو جلد تهيه شده و مطالب آن بر اساس حروف الفبا مرتب گرديده است.

به گفته مؤلف در مقدمه، «نهج‌البلاغه» با حذف مكررّات و مشتقات آن، حدود ۲۴۲۲ كلمه است، كه همه آنها در اين كتاب معنا و بررسى شده و شواهد و مصاديقى از سخنان امام علی (علیه السلام) براى آنها نقل گرديده است.

در این کتاب تلاش شده است ماده ثلاثی مجرّد کلمه‌ای را در نظر گرفته و به شیوه حروف الفبا مانند کتاب‌های لغت تدوین نماید تا مخاطب بتواند آن لغت را پیدا نموده و سپس آن کلمه را با مشتقاتش، به صورت ترجمه شده و همراه با بیان شواهدی از نهج البلاغه، مشاهده نماید. به عنوان نمونه اگر در پیدا کردن واژه‌ی «شقشقیه» مراجعه نماید به کلمۀ «شقشق» ـ که استثناء رباعی است ـ خواهد دید که معنای این واژه و جریان خطبه شقشقيه در ذیل آن آمده است.

مؤلف در شمارش خطبه‌ها، نامه‌ها، كلمات حكمت‌آميز و در تعيين صفحات «نهج‌البلاغه»، نسخه صبحی صالح را در نظر گرفته و از روى آن نقل نموده، چرا كه به عقيده وى، ظاهرا در حال حاضر صحيح‌ترين نسخه از لحاظ اعراب و شمارش است.