|
|
| (۱۹ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) |
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | آیه 124 [[سوره بقره]] است که چون بحث امامت [[حضرت ابراهیم]] علیه السلام را مطرح نموده است و از آن نظر [[قرآن]] در مسائل مربوط به بحث امامت استخراج می شود به آیه امامت شهرت پیدا کرده است.
| |
| | | | |
| − | {{قرآن در قاب|«وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لايَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ»|سوره=2|آیه=124}}
| + | ==واژه شناسی== |
| − | ==ترجمه آیه== | + | رجز (بكسر اوّل) به معنای اضطراب و پریشانی است. راغب گويد: اصل رجز اضطراب است و هنگامی که شتر ضعيف شود و قدمهاى كوتاه بر دارد گويند: «رجز البعير». طبرسى ذيل آيه 134 اعراف پس از آنكه معنى اصلى آن را انحراف از حق گفته مي گويد: «رجز لرزشى است در پاى شتر در اثر دردى كه آنرا از سير معمولى باز ميدارد. با توجه به این معنا در قرآن مجيد «رجز» به عنوان یک غذاب الهی یاد شده است كه عذاب اضطراب مخصوص و يا سبب اضطراب و پريشانى است:{{متن قرآن| «أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ»}}؛<ref> سوره سبا آیه 5 </ref>؛ براى آنهاست عذاب دردناكى.<ref> قاموس قرآن، ج3، ص: 55</ref> |
| − | و (به ياد آر) هنگامى كه خدا ابراهيم را به امورى امتحان فرمود و او همه را به جاى آورد، خدا به او گفت: من تو را به پيشوايى خلق برگزينم، ابراهيم عرض كرد: به فرزندان من چه؟ فرمود: (اگر شايسته باشند مى دهم، زيرا) عهد من به مردم ستمكار نخواهد رسيد.
| |
| | | | |
| − | ==اهمیت آیه== | + | ==رجز در قرآن== |
| − | ارتباط این آیه شریفه با مباحث زیربنایی اعتقادی مانند «عصمت امام» و «مقام امامت» موجب پیدایش مباحث گسترده میان متکلمان مسلمان شده است. شیعیان در کنار [[آیه تطهیر]] و [[آیه ولایت]] و... با استناد به این آیه عصمت را شرط امامت و پیشوایی جامعه و[[امامت]] را یک مقام و منسب الهی و بالاتر از مقام [[نبوت]] دانسته اند.
| + | این واژه ی در قرآن کریم 9 بار به کار رفته است. |
| | | | |
| − | ==منظور از «کلمات» در روایات== | + | ===پیامد فسق و ظلم=== |
| − | [[امام صادق علیه السلام]] در پاسخ به سوال [[مفضل بن عمر]] پیرامون معنی «کلمات» در این آیه ی شریفه با اشاره به [[آیه 37 سوره بقره]]: «{{متن قرآن| فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}» می فرمایند :«همان كلماتى است كه آدم آن را از پروردگارش دريافت كرد و بر زبان جارى نمود و خداوند توبه اش را پذيرفت. سپس در توضیح چیستی این کلمات می فرمایند: و آن اين كلمات است كه گفت: «{{متن حدیث|أسألك بحقّ محمّد و عليّ و فاطمة و الحسن و الحسين إلّا تبت عليّ}}»<ref> الخصال، ج1، ص: 305</ref> یعنی «پروردگارا از تو مسألت مينمايم كه بحق محمّد و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام توبه مرا بپذير»
| + | در قرآن کریم«رجز» جزای اقوامی است که به «فسق» روی می آورند. در داستان بنی اسرائیل آمده است که ایشان در ماجرای «باب حطه» برای تمسخر «حطه» را «حنطه: به معنای گندم» گفتند و در نتیجه عذاب «رجز» از آسمان بر آنان نازل شد. «فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَيْرَ الَّذي قيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنا عَلَى الَّذينَ ظَلَمُوا رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ»<ref>سوره بقره آیه 59</ref> همچنین در داستان قوم لوط آمده است: إِنَّا مُنْزِلُونَ عَلى أَهْلِ هذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ <ref>سوره عنکبوت آیه 34</ref>همانا بر اهل اين شهر و آبادى عذابى از آسمان به خاطر فسقشان فروخواهيم ريخت. |
| | + | ===پلیدی شیطان=== |
| | + | «إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطانِ وَ لِيَرْبِطَ عَلى قُلُوبِكُمْ وَ يُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدامَ»<ref>سوره انفال آیه 11</ref> |
| | + | <br /> |
| | | | |
| − | *در تفسیر قمی آمده است : «آزمون [[حضرت ابراهیم علیه السلام|ابراهیم علیه السلام]] به واسطه خوابی بود که در آن دید فرزندش [[حضرت اسماعیل علیه السلام|اسماعیل علیه السلام]] را ذبح می کند.
| + | ===عذابی دردناک=== |
| | + | «وَ الَّذينَ سَعَوْا في آياتِنا مُعاجِزينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَليمٌ» <ref>سوره سبأ آیه 5</ref> |
| | | | |
| − | *طبرسی در مجمع البیان روایتی از ابن عباس نقل می کند که «کلمات» را به 40 خصلت تفسیر نموده است که ابراهیم علیه السلام به همه ی آن 40 خصلت آراسته شد.<ref> ترجمه تفسير مجمع البيان، ج2، ص: 27</ref> این خصلت ها در آیه 112 [[سوره توبه|سوره ی توبه]]، آیات ابتدایی [[سوره مؤمنون]] و نیز در سوره های [[سوره احزاب|احزاب]] و [[سوره معارج|معارج]] بیان شده است. برخی از این خصلت ها عبارتند از: [[توبه]]، [[عبادت]]، [[حمد]]، [[روزه|روزه داری]]، [[رکوع|ركوع کردن]]، [[سجده|سجده کردن]]، [[امر به معروف و نهی از منكر|امر به معروف]]، [[امر به معروف و نهی از منكر|نهى از منكر]]، مراقبت از حدود الهى، [[ایمان|ايمان]]، [[خشوع|خشوع در نماز]]، [[لغو از منظر قرآن|احتراز از لغو و باطل]]، [[زکات|دادن زكات،]] ، [[امانت‌داری|رعايت امانت]]، [[پیمان شکنی|رعايت پيمان]]، [[نماز|محافظت بر نمازها]]»
| + | «هذا هُدىً وَ الَّذينَ كَفَرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَليمٌ»<ref>سوره جاثیه آیه 11</ref> |
| | | | |
| − | ==دلالت های آیه== | + | ==پانویس== |
| − | از این آیه شریفه استفاده می شود
| |
| − | | |
| − | ===مقام امامت بالاتر از نبوت===
| |
| − | بر اساس این آیه شریفه ابراهیم علیه السلام که دارای مقام نبوت است پس از عبور پیروزمندانه از آزمون های الهی به مقام امامت می رسد: {{متن قرآن|«وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا»}}؛«هنگامى كه خدا ابراهيم را به امورى امتحان فرمود و او همه را به جاى آورد، خدا به او گفت: من تو را به امامت برگزينم» در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است: «خداوند ابراهيم خليل عليه السّلام را پس از نبوّت و خلّت در مرحلۀ سوم بدان مخصوص ساخت و فضيلتى است كه او را به آن مشرّف گردانيد و ذكر او را بدان وسيله بلند گردانيد پس خداى عزّ و جلّ فرمود: «من تو را براى مردم امام قرار دادم»<ref>الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص: 199</ref>
| |
| − | | |
| − | ===امامت منصب الهی است===
| |
| − | همچنین از این آیه شریفه اینگونه استفاده می شود که امامت یک مقام و منصب الهی است نه یک مقام اعتباری از سوی بشر؛ چرا که خداوند خطاب به او می فرماید: إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا
| |
| − | | |
| − | {{متن قرآن|}} إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا
| |
| − | | |
| − | « من تو را به امامت برگزينم»
| |
| − | | |
| − | ===امامت عهد خداست===
| |
| − | طبق آیه شریفه پس از اینکه پس از اینکه ابراهیم علیه السلام به مقام امامت نائل آمد و آن را برای فرزندان خویش نیز از خداوند طلب نمود، خداوند فرمود: «عهد من به مردم ستمكار نخواهد رسيد». از این بیان استفاده می شود که امامت عهد الهی است.<ref>فخر رازى، التفسير الكبير، ج 4، ص 45-48؛ ثعالبى، الجواهر الحسان، ج 1، ص 112. </ref>
| |
| − | | |
| − | ===عصمت لازمه ی امامت===
| |
| − | نفی مقام امامت از ستمکاران دلیل روشنی بر لزوم عصمت امام است. «عهد من به مردم ستمكار نخواهد رسيد» امام رضا علیه السلام در بیان آیه می فرمایند«اين آيه، امامت هر ظالمى را تا روز قيامت باطل كرده و آن را به پاكان اختصاص داده است». «فابطلت هذه الآية امامة كل ظالم الى يوم القيامة و صارت في الصفوة».<br />
| |
| | <references /> | | <references /> |
| | + | ==منابع== |
| | | | |
| − | {{قرآن}}
| + | *قرشى بنابى، علىاكبر، قاموس قرآن، 7جلد، دار الكتب الإسلامية - ايران - تهران، چاپ: 6، 1371 ه.ش. |
| | | | |
| − | [[رده:آیه‌های با عناوین خاص]] | + | [[رده: واژگان قرآنی]] |
| − | [[رده:آیات سوره بقره]]
| |
| − | [[رده:امامت]]
| |
| − | {{سنجش کیفی
| |
| − | |سنجش=شده
| |
| − | |شناسه= ضعیف
| |
| − | |عنوان بندی مناسب= ضعیف
| |
| − | |کفایت منابع و پی نوشت ها= ضعیف
| |
| − | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب
| |
| − | |رعایت ادبیات دانشنامه ای=خوب
| |
| − | |جامعیت=ضعیف
| |
| − | |رعایت اختصار=خوب
| |
| − | |سیر منطقی=خوب
| |
| − | }}
| |
واژه شناسی
رجز (بكسر اوّل) به معنای اضطراب و پریشانی است. راغب گويد: اصل رجز اضطراب است و هنگامی که شتر ضعيف شود و قدمهاى كوتاه بر دارد گويند: «رجز البعير». طبرسى ذيل آيه 134 اعراف پس از آنكه معنى اصلى آن را انحراف از حق گفته مي گويد: «رجز لرزشى است در پاى شتر در اثر دردى كه آنرا از سير معمولى باز ميدارد. با توجه به این معنا در قرآن مجيد «رجز» به عنوان یک غذاب الهی یاد شده است كه عذاب اضطراب مخصوص و يا سبب اضطراب و پريشانى است: «أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ»؛[۱]؛ براى آنهاست عذاب دردناكى.[۲]
رجز در قرآن
این واژه ی در قرآن کریم 9 بار به کار رفته است.
پیامد فسق و ظلم
در قرآن کریم«رجز» جزای اقوامی است که به «فسق» روی می آورند. در داستان بنی اسرائیل آمده است که ایشان در ماجرای «باب حطه» برای تمسخر «حطه» را «حنطه: به معنای گندم» گفتند و در نتیجه عذاب «رجز» از آسمان بر آنان نازل شد. «فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَيْرَ الَّذي قيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنا عَلَى الَّذينَ ظَلَمُوا رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ»[۳] همچنین در داستان قوم لوط آمده است: إِنَّا مُنْزِلُونَ عَلى أَهْلِ هذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ [۴]همانا بر اهل اين شهر و آبادى عذابى از آسمان به خاطر فسقشان فروخواهيم ريخت.
پلیدی شیطان
«إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطانِ وَ لِيَرْبِطَ عَلى قُلُوبِكُمْ وَ يُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدامَ»[۵]
عذابی دردناک
«وَ الَّذينَ سَعَوْا في آياتِنا مُعاجِزينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَليمٌ» [۶]
«هذا هُدىً وَ الَّذينَ كَفَرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَليمٌ»[۷]
پانویس
- ↑ سوره سبا آیه 5
- ↑ قاموس قرآن، ج3، ص: 55
- ↑ سوره بقره آیه 59
- ↑ سوره عنکبوت آیه 34
- ↑ سوره انفال آیه 11
- ↑ سوره سبأ آیه 5
- ↑ سوره جاثیه آیه 11
منابع
- قرشى بنابى، علىاكبر، قاموس قرآن، 7جلد، دار الكتب الإسلامية - ايران - تهران، چاپ: 6، 1371 ه.ش.
