منابع و پی نوشتهای متوسط
جامعیت مقاله متوسط
عنوان بندی متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

آب مضاف: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (سنجش کیفی مقاله)
 
(۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{مقاله متوسط}}
 
{{مقاله متوسط}}
 
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
 
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
 +
'''«آب مضاف»''' یکی از اقسام آبها در [[فقه]] اسلامی است و آن آبی است که به دلیل مخلوط شدن آن با چیز دیگری، اطلاق کلمه آب بر آن به تنهایی صحیح نباشد؛ مثل آب هندوانه و گلاب یا آب گِل.
  
آب واژه‌اي است كه مفهوم آن بديهي و نزد همگان معلوم است و از آنجا كه هر چقدر مفهومي بديهي‌تر باشد، تعريف و تبيين آن براي ديگران، سخت‌تر خواهد بود. [به دليل آن كه معرِف بايد أجلي از معرَّف باشد] تعريف مفهوم آب نيز از اين قبيل است. به طور خلاصه مي‌توان گفت: منظور از آب مايع سيّالي است كه از تركيب دو اتم ئيدروژن با يك اتم اكسيژن تشكيل يافته است كه در حالت معمولي به صورت مايع است ولي مي‌تواند به شكل جامد (يخ) و گاز (بخارآب) نيز درآيد و داراي رنگ و طعم و بوي خاصي نمي‌باشد.
+
==تعریف آب مضاف==
  
==اقسام آب==
+
آب در یک تقسیم بندی کلی بر دو قسم است: [[آب مطلق]] و آب مضاف.
  
آب در يك تقسيم بندي بر دو قسم است: آب مطلق و آب مضاف.
+
«آب مطلق»، آبی است که اطلاق کلمه آب بر آن بدون هیچ اضافه و قیدی صحیح باشد؛ و به عبارت دیگر آبی است که با چیزی دیگر مخلوط نشده باشد، مانند آب باران و آب دریا.
  
===آب مطلق===
+
اما «آب مضاف» آبی است که اطلاق کلمه آب بر آن به تنهایی صحیح نباشد؛ اعمّ از این که از چیزی گرفته شده باشد، مثل آب هندوانه و گلاب؛ یا با چیزی مخلوط شده باشد به طوری که دیگر به آن آب نمی‌گویند، مانند شربت یا آب گِل؛ و یا به شکل دیگری باشد مثل آب دهان و غیره.<ref>شهید اول؛ الروضه البهینه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بیروت – داراحیاء التراث الاسلامی، جزء اول، ص ۴۶-۴۵.</ref>
آبي است كه اطلاق كلمه آب بر آن بدون هيچ اضافه و قيدي صحيح باشد؛ و به عبارت ديگر آبي است كه با چيزي ديگر مخلوط نشده باشد و اگر هم چيزي با آن مخلوط شد، به طوري نباشد كه ديگر عرفاً به آن آب گفته نشود مانند آب باران و آب دريا؛  اگر چه چيزي به آنها مخلوط شده و اين آب‌ها املاحي در خود دارند ولي باز هم در عرف به آنها آب گفته مي‌شود.
 
  
===آب مضاف===
+
آب مضاف مخلوط یا ترکیبی است که اگرچه درون آن مولکول‌های آب نیز وجود دارد، ولی این مولکول‌ها با مولکول‌های عناصر دیگر به نحوی مخلوط یا ترکیب شده است که دیگر در عرف به این مخلوط یا ترکیب آب گفته نمی‌شود و اگر آب را بر آن استعمال کنند به صورت مضاف و اضافه شده به مفهوم دیگری خواهد بود مانند آب گِل یا گلاب که بیانگر مخلوط یا ترکیبی است که از اجتماع مولکول‌های آب با مولکول‌های گِل (در آب گِل) یا از اجتماع مولکول‌های آب با مولکول‌های گُل (در گلاب) تشکیل شده است.
آبي است كه اطلاق كلمه آب بر آن به تنهايي صحيح نباشد؛ اعمّ از اين كه از چيزي گرفته شده باشد مثل آب هندوانه و گلاب؛ يا با چيزي مخلوط شده باشد به طوري كه ديگر به آن آب نمي‌گويند مانند شربت يا آب گِل؛ و يا به شكل ديگري باشد مثل آب دهان و چشم و غيره.<ref>الشهيد الاول (محمد بن جمال الدين مكّي العاملي)؛ الروضه البهينه في شرح اللمعه الدمشقيه، بيروت – لبنان داراحياء التراث الاسلامي، بي تا، الجزء الاول، ص 46 و 45.</ref>
 
  
آب مضاف مخلوط يا تركيبي است كه اگر چه درون آن مولكول‌هاي آب نيز وجود دارد ولي اين مولكول‌ها با مولكول‌هاي عناصر ديگر به نحوي مخلوط يا تركيب شده است كه ديگر در عرف به اين مخلوط يا تركيب آب گفته نمي‌شود و اگر آب را بر آن استعمال كنند به صورت مضاف و اضافه شده به مفهوم ديگري خواهد بود مانند آب گِل يا گلاب كه بيانگر مخلوط يا تركيبي است كه از اجتماع مولكول‌هاي آب با مولكول‌هاي گِل (در آب گِل) يا از اجتماع مولكول‌هاي آب با مولكول‌هاي گُل (در گلاب) تشكيل شده است.
+
در وجه تسمیه آب مضاف دو نظر می‌توان ارائه کرد: اول: آب مضاف حکایت از آبی می‌کند که به چیز دیگری اضافه شده است؛ دوم: آب مضاف حکایت و بیانگر مفهومی است که برای بیان آن از اضافه شدن لفظ آب به یک لفظ دیگر استفاده می‌شود.
  
در وجه تسميه آب مضاف دو نظر مي‌توان ارائه كرد: اول: آب مضاف حكايت از آبي مي‌كند كه به چيز ديگري اضافه شده است؛ دوم: آب مضاف حكايت و بيانگر مفهومي است كه براي بيان آن از اضافه شدن لفظ آب به يك لفظ ديگر استفاده مي‌شود.
+
ذکر این نکته ضروری است که اگر آب با چیز دیگری مخلوط یا ترکیب شود، امّا به نحوی که باز هم به آن آب گفته شود، در این صورت آب مورد نظر آب مطلق محسوب می‌شود نه آب مضاف، اگرچه رنگ یا طعم آب را تغییر داده باشد، مانند آبی که مقداری رنگ یا نمک به آن اضافه شده باشد که در این صورت باز هم آب مطلق می‌باشد.<ref>مشفقی پور، محمدرضا؛ روشی نوین در بیان احکام، تهران، موسسه فرهنگی انتشاراتی راستان، چاپ اول، ۱۳۷۵، ج۱، ص ۷۰-۷۱. </ref>
 +
==حکم آب مضاف==
 +
خداوند در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|«... وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا»}} ([[سوره فرقان]]، ۴۸)؛ یعنی ما از آسمان آبی فرستادیم که پاک است و پاک کننده.
  
ذكر اين نكته ضروري است كه اگر آب با چيز ديگري مخلوط يا تركيب شود امّا به نحوي كه باز هم به آن آب گفته شود در اين صورت آب مورد نظر آب مطلق محسوب مي‌شود نه آب مضاف، اگر چه رنگ يا طعم آب را تغيير داده باشد مانند آبي كه مقداري رنگ يا نمك به آن اضافه شده باشد كه در اين صورت باز هم آب مطلق مي‌باشد.<ref>مشفقي پور، محمدرضا؛ روشي نوين در بيان احكام، تهران، موسسه فرهنگي انتشاراتي راستان، چاپ اول، 1375، جلد اول، ص 70 و 71. </ref>
+
حال سوال این است که آیا این حکم شامل «آب مضاف» هم می‌شود یا نه؟ به عبارت دیگر آیا آب مضاف پاک است و در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا پاک کننده هم هست و آیا می‌توان با آن [[وضو]] یا [[غسل]] کرد یا نه؟
  
خداوند در [[قرآن كريم]] مي‌فرمايد: {{متن قرآن|«و انزلنا من السماء ماءاً طهوراً»}}؛ يعني ما از آسمان آبي فرستاديم كه پاك است و پاك كننده.
+
پاسخ این است که آب مضاف به خودی خود پاک است، مگر این که با [[نجس|نجاستی]] برخورد نماید. بنا به [[اجماع]] فقها، آب مضاف هر چقدر هم زیاد باشد به محض ملاقات با [[نجس]] – هر چقدر کم باشد –، نجس می‌شود.  
 
 
حال سوال اين است كه آيا اين حكم شامل آب مضاف هم مي‌شود يا نه؟ به عبارت ديگر آيا آب مضاف پاك است و در صورت مثبت بودن پاسخ آيا پاك كننده هم هست و آيا مي‌توان با آن [[وضو]] يا [[غسل]] كرد يا نه؟ پاسخ اين است كه آب مضاف به خودي خود پاك است مگر اين كه با نجاستي برخورد نمايد. بنا به اجماع فقها آب مضاف هر چقدر هم زياد باشد به محض ملاقات با نجس – هر چقدر كم باشد نجس مي‌شود. قريب به اتفاق فقها قائلند كه آب مضاف پاك كننده نيست كه در مقابل آن قول [[شيخ صدوق]] به جواز [[وضو]] و [[غسل]] با گلاب و قول سيد مرتضي به جواز رفع حدث با آن است؛ نظر فقهاي معاصر نيز اين است كه آب مضاف پاك است ولي پاك كننده نيست.<ref> الموسوي الخميني، سيد روح الله (امام خميني)؛ تحريرالوسيله، قم، موسسه النشر الاسلامي، 1420 هق، ج 1و 2، ص 9 و 10.</ref> <ref> الطباطبائي اليزدي، سيد محمدكاظم؛ العروه الوثقي، تهران، المكتبه العلميه الاسلاميه، بي تا، المجلد الاول، ص 26. </ref>
 
  
 +
همچنین قریب به اتفاق فقها قائلند که آب مضاف پاک کننده نیست، که در مقابل آن قول [[شیخ صدوق]] به جواز [[وضو]] و [[غسل]] با گلاب و قول [[سید مرتضی]] به جواز رفع حدث با آن است؛ نظر فقهای معاصر نیز این است که آب مضاف پاک است، ولی پاک کننده نیست.<ref> امام خمینی؛ تحریرالوسیله، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ هق، ج ۱و۲، ص ۹-۱۰.</ref> <ref> سید محمدکاظم طباطبائی یزدی؛ العروه الوثقی، تهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه، ج۱، ص ۲۶. </ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=29882 آب مضاف، داریوش سعادتی لیلان، سایت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام (بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی)] تاریخ بازیابی: 20 اسفند 1391.
+
* [http://www.pajoohe.ir  "آب مضاف"، دانشنامه پژوهه]، داریوش سعادتی لیلان، تاریخ بازیابی: ۲۰ اسفند ۱۳۹۱.
 
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
|شناسه= ضعیف
+
|شناسه= خوب
|عنوان بندی مناسب= ضعیف
+
|عنوان بندی مناسب= متوسط
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط  
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط  
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
سطر ۴۱: سطر ۳۹:
 
|سیر منطقی= خوب
 
|سیر منطقی= خوب
 
}}
 
}}
 
+
[[رده:آبها]][[رده:طهارت]]
[[رده:طهارت]]
+
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۱


این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

«آب مضاف» یکی از اقسام آبها در فقه اسلامی است و آن آبی است که به دلیل مخلوط شدن آن با چیز دیگری، اطلاق کلمه آب بر آن به تنهایی صحیح نباشد؛ مثل آب هندوانه و گلاب یا آب گِل.

تعریف آب مضاف

آب در یک تقسیم بندی کلی بر دو قسم است: آب مطلق و آب مضاف.

«آب مطلق»، آبی است که اطلاق کلمه آب بر آن بدون هیچ اضافه و قیدی صحیح باشد؛ و به عبارت دیگر آبی است که با چیزی دیگر مخلوط نشده باشد، مانند آب باران و آب دریا.

اما «آب مضاف» آبی است که اطلاق کلمه آب بر آن به تنهایی صحیح نباشد؛ اعمّ از این که از چیزی گرفته شده باشد، مثل آب هندوانه و گلاب؛ یا با چیزی مخلوط شده باشد به طوری که دیگر به آن آب نمی‌گویند، مانند شربت یا آب گِل؛ و یا به شکل دیگری باشد مثل آب دهان و غیره.[۱]

آب مضاف مخلوط یا ترکیبی است که اگرچه درون آن مولکول‌های آب نیز وجود دارد، ولی این مولکول‌ها با مولکول‌های عناصر دیگر به نحوی مخلوط یا ترکیب شده است که دیگر در عرف به این مخلوط یا ترکیب آب گفته نمی‌شود و اگر آب را بر آن استعمال کنند به صورت مضاف و اضافه شده به مفهوم دیگری خواهد بود مانند آب گِل یا گلاب که بیانگر مخلوط یا ترکیبی است که از اجتماع مولکول‌های آب با مولکول‌های گِل (در آب گِل) یا از اجتماع مولکول‌های آب با مولکول‌های گُل (در گلاب) تشکیل شده است.

در وجه تسمیه آب مضاف دو نظر می‌توان ارائه کرد: اول: آب مضاف حکایت از آبی می‌کند که به چیز دیگری اضافه شده است؛ دوم: آب مضاف حکایت و بیانگر مفهومی است که برای بیان آن از اضافه شدن لفظ آب به یک لفظ دیگر استفاده می‌شود.

ذکر این نکته ضروری است که اگر آب با چیز دیگری مخلوط یا ترکیب شود، امّا به نحوی که باز هم به آن آب گفته شود، در این صورت آب مورد نظر آب مطلق محسوب می‌شود نه آب مضاف، اگرچه رنگ یا طعم آب را تغییر داده باشد، مانند آبی که مقداری رنگ یا نمک به آن اضافه شده باشد که در این صورت باز هم آب مطلق می‌باشد.[۲]

حکم آب مضاف

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «... وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا» (سوره فرقان، ۴۸)؛ یعنی ما از آسمان آبی فرستادیم که پاک است و پاک کننده.

حال سوال این است که آیا این حکم شامل «آب مضاف» هم می‌شود یا نه؟ به عبارت دیگر آیا آب مضاف پاک است و در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا پاک کننده هم هست و آیا می‌توان با آن وضو یا غسل کرد یا نه؟

پاسخ این است که آب مضاف به خودی خود پاک است، مگر این که با نجاستی برخورد نماید. بنا به اجماع فقها، آب مضاف هر چقدر هم زیاد باشد به محض ملاقات با نجس – هر چقدر کم باشد –، نجس می‌شود.

همچنین قریب به اتفاق فقها قائلند که آب مضاف پاک کننده نیست، که در مقابل آن قول شیخ صدوق به جواز وضو و غسل با گلاب و قول سید مرتضی به جواز رفع حدث با آن است؛ نظر فقهای معاصر نیز این است که آب مضاف پاک است، ولی پاک کننده نیست.[۳] [۴]

پانویس

  1. شهید اول؛ الروضه البهینه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بیروت – داراحیاء التراث الاسلامی، جزء اول، ص ۴۶-۴۵.
  2. مشفقی پور، محمدرضا؛ روشی نوین در بیان احکام، تهران، موسسه فرهنگی انتشاراتی راستان، چاپ اول، ۱۳۷۵، ج۱، ص ۷۰-۷۱.
  3. امام خمینی؛ تحریرالوسیله، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ هق، ج ۱و۲، ص ۹-۱۰.
  4. سید محمدکاظم طباطبائی یزدی؛ العروه الوثقی، تهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه، ج۱، ص ۲۶.

منابع