ام سلمه بیگم شیرازی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} ام‌سلمه بیگم شیرازی، (عارف، عالم، زنده تا سال 1163 هـ.ق) از بانو...' ایجاد کرد)
 
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{بخشی از یک کتاب}}
+
'''«ام‌ّسلمه بیگم شیرازی»''' ملقب به «دعا» (زنده در ۱۱۶۳ ق)، از زنان عالم و عارف [[شیعه]] در قرن ۱۲ قمری است. اثر مشهور او، کتاب [[عرفان|عرفانى]] «جامع ‏الکلیات» است.
ام‌سلمه بیگم شیرازی، (عارف، عالم، زنده تا سال 1163 هـ.ق) از بانوان دانشمند است، وی کتاب [[جامع الکلیات]] را در [[سیر و سلوک]] و [[عرفان]] به زبان فارسی در چهارده مقاله تألیف کرده است.
+
==زندگی‌نامه==
 +
ام ‏سلمه بیگُم شیرازی، دختر سید قطب‌الدین محمد نیریزى و نوه دخترى شیخ على‌‏نقى اصطهباناتى، حدود سال ۱۱۴۳ ه.ق. در [[شیراز]] ولادت یافت. وی در ۱۱۵۸ ه.ق. نزد پدرش به فراگیرى علوم و معارف دینى و عرفانى پرداخت و تا زمان وفات پدرش در ۱۱۷۳ ه.ق. در [[نجف‏]] اشرف در خدمت او بود و از محضر او بهره جست. در مقدّمه «جامع الکلیّات» در این باره گفته است: «بنده از پانزده سالگى تا پانزده دیگر که والد مرحوم بنده در این دار فانى بى‏ بنیاد بودند و بیان علم [[حکمت]] مى‏ فرمودند و بنده در جمیع محافل بیان گوهرفشانشان که در عرض این پانزده سال که پنج سالش در فارس و ده سال در نجف اشرف باشد حاضر و مستمع بودم و آنچه کلّیات مسائل حکمت بود به تدریج اخذ نمودم و جمع کردم...».  
  
===منبع===
+
ام‌سلمه بیگم شیرازی تا سالها در نجف اشرف ماند. از سال وفات و نیز مکان درگذشت وى اطلاعى در دست نیست؛ ولی تا سال ۱۱۶۳ هـ.ق در قید حیات بوده است.
 +
==آثار و تألیفات==
 +
ام‌سلمه بیگم کتاب «جامع الکلیات» را در [[سیر و سلوک]] و [[عرفان]] به زبان فارسی تألیف کرده است. او این اثر را در مدّت پانزده سالى که نزد پدرش تلمذ مى‏ کرد به تدریج جمع آورد و چنانکه گفته، مطالب آن را از «انوار شموس حکمت عرفا» اقتباس و «کلیه مسائل حکمت الهیه که از اسرار است» جمع کرده است. این کتاب شامل کلیات [[عرفان اسلامی|عرفان اسلامى]] در چهارده بیان است:
  
معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران, بانوان عالمه و آثار آن‌ها
+
* بیان اوّل: در تحقیق معنى [[عالم لاهوت|لاهوت]] که ذات حق سبحانه است و ثبوت وجود و وحدت وجود حق سبحانه به طریق عرفاء.
 +
* بیان دوم: در تحقیق [[عالم جبروت]]
 +
* بیان سوم: در تحقیق [[عالم ملکوت]].
 +
* بیان چهارم: در تحقیق عالم آثار.
 +
* بیان پنجم: در تحقیق [[عالم ناسوت]].
 +
* بیان ششم: در معرفت سیر ارواح از مبدأ.
 +
* بیان هفتم: در معرفت سرّ آنکه ارواح از عالم قدس به این عالم اجسام به چه کار آمده ‏اند و فایده آمدنشان چیست.
 +
* بیان هشتم: در معرفت [[صراط]] مستقیم، حرکت به آن و عود به وطن اصلى.
 +
* بیان نهم: در معرفت [[قیامت]] و رجوع به آن.
 +
* بیان دهم: در معرفت مراتب [[روح]] و سؤال قبر و سرّ [[معاد]]
 +
* بیان یازدهم: در معرفت روح و عقل و [[نفس]] و بدن
 +
* بیان دوازدهم: در معرفت اقسام سالکان و دانستن آنکه از این اقسام کدام مرشدند که مى‏ توان تبعیت نمود.
 +
* بیان سیزدهم: در معرفت راههایى که سالکان از آن راهها حرکت مى‏ توانند کرد.
 +
* بیان چهاردهم: در معرفت سیر سالکان.
 +
 
 +
==منابع==
 +
 
 +
* [http://neyrizema.ir/texts.php?portal=mashahir&id=2082 "شرح احوال و زندگانی ام سلمه بیگم"، دانشنامه مشاهیر نی‌ریز].
 +
 
 +
* [[بانوان عالمه و آثار آنها (کتاب)|بانوان عالمه و آثار آن‌ها]]، معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران.
 +
 
 +
[[Category:زنان نمونه قرن دوازدهم]][[Category:عارفان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۷

«ام‌ّسلمه بیگم شیرازی» ملقب به «دعا» (زنده در ۱۱۶۳ ق)، از زنان عالم و عارف شیعه در قرن ۱۲ قمری است. اثر مشهور او، کتاب عرفانى «جامع ‏الکلیات» است.

زندگی‌نامه

ام ‏سلمه بیگُم شیرازی، دختر سید قطب‌الدین محمد نیریزى و نوه دخترى شیخ على‌‏نقى اصطهباناتى، حدود سال ۱۱۴۳ ه.ق. در شیراز ولادت یافت. وی در ۱۱۵۸ ه.ق. نزد پدرش به فراگیرى علوم و معارف دینى و عرفانى پرداخت و تا زمان وفات پدرش در ۱۱۷۳ ه.ق. در نجف‏ اشرف در خدمت او بود و از محضر او بهره جست. در مقدّمه «جامع الکلیّات» در این باره گفته است: «بنده از پانزده سالگى تا پانزده دیگر که والد مرحوم بنده در این دار فانى بى‏ بنیاد بودند و بیان علم حکمت مى‏ فرمودند و بنده در جمیع محافل بیان گوهرفشانشان که در عرض این پانزده سال که پنج سالش در فارس و ده سال در نجف اشرف باشد حاضر و مستمع بودم و آنچه کلّیات مسائل حکمت بود به تدریج اخذ نمودم و جمع کردم...».

ام‌سلمه بیگم شیرازی تا سالها در نجف اشرف ماند. از سال وفات و نیز مکان درگذشت وى اطلاعى در دست نیست؛ ولی تا سال ۱۱۶۳ هـ.ق در قید حیات بوده است.

آثار و تألیفات

ام‌سلمه بیگم کتاب «جامع الکلیات» را در سیر و سلوک و عرفان به زبان فارسی تألیف کرده است. او این اثر را در مدّت پانزده سالى که نزد پدرش تلمذ مى‏ کرد به تدریج جمع آورد و چنانکه گفته، مطالب آن را از «انوار شموس حکمت عرفا» اقتباس و «کلیه مسائل حکمت الهیه که از اسرار است» جمع کرده است. این کتاب شامل کلیات عرفان اسلامى در چهارده بیان است:

  • بیان اوّل: در تحقیق معنى لاهوت که ذات حق سبحانه است و ثبوت وجود و وحدت وجود حق سبحانه به طریق عرفاء.
  • بیان دوم: در تحقیق عالم جبروت
  • بیان سوم: در تحقیق عالم ملکوت.
  • بیان چهارم: در تحقیق عالم آثار.
  • بیان پنجم: در تحقیق عالم ناسوت.
  • بیان ششم: در معرفت سیر ارواح از مبدأ.
  • بیان هفتم: در معرفت سرّ آنکه ارواح از عالم قدس به این عالم اجسام به چه کار آمده ‏اند و فایده آمدنشان چیست.
  • بیان هشتم: در معرفت صراط مستقیم، حرکت به آن و عود به وطن اصلى.
  • بیان نهم: در معرفت قیامت و رجوع به آن.
  • بیان دهم: در معرفت مراتب روح و سؤال قبر و سرّ معاد
  • بیان یازدهم: در معرفت روح و عقل و نفس و بدن
  • بیان دوازدهم: در معرفت اقسام سالکان و دانستن آنکه از این اقسام کدام مرشدند که مى‏ توان تبعیت نمود.
  • بیان سیزدهم: در معرفت راههایى که سالکان از آن راهها حرکت مى‏ توانند کرد.
  • بیان چهاردهم: در معرفت سیر سالکان.

منابع