اعلام نهج البلاغه (سرخسی) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab20.jpg|بندانگشتی|اعلام نهج‌البلاغة (سرخسی)]]
+
{{خوب}}
{{متوسط}}
+
{{مشخصات کتاب
 +
|عنوان= اعلام نهج البلاغه
 +
|تصویر=[[پرونده:Ketab20.jpg|230px]]
 +
|نویسنده= على بن ناصر سرخسى
 +
|موضوع=شرح نهج البلاغه
 +
|زبان=عربی
 +
|تعداد جلد=۱
 +
|عنوان افزوده1=
 +
|افزوده1=
 +
|عنوان افزوده2=
 +
|افزوده2=
 +
|لینک=
 +
}}
 +
'''«أعلام نهج‌البلاغه»''' اثر على بن ناصر حسینى سرخسى از علمای [[شیعه]] در قرن ششم هجری، کتابى است به زبان عربى که به شرح و توضیح مشکلات «[[نهج‌البلاغه]]» در زمینه مباحث اعتقادی مانند [[توحید]]، [[امامت]] و... مى‌پردازد.
 +
==مؤلف==
 +
سید على بن ناصر حسینى سرخسى از دانشمندان و متکلمان بزرگ [[شیعه]] در قرن ششم هجرى است. چنانکه از القاب او بر می آید ریاست و رهبری علمی بر عهده داشته و از اهل فضل و ادب و علم و کلام و حکمت بوده است.
  
 +
وی افزون بر ادب و [[فقه]] و [[حدیث]]، در [[فلسفه]] و [[حکمت]] هم دست داشته و در سند فلسفى [[خواجه نصیرالدین طوسی|خواجه نصیر طوسى]] به [[ابن سینا]]، نام وى به عنوان شاگرد افضل‌الدین غیلانى، متکلم و فلسفه‌دان نامدار و نویسنده کتاب حدوث العالم یاد شده است. سرخسى افزون بر این دانش‌ها، در دانش تاریخ‌نگارى هم دست داشته و کتابى درباره تاریخ سلاجقه نوشته، با عنوان "اخبار الدولة السلجوقیة" که بارها به چاپ رسیده است.
  
'''اعلام نهج‌البلاغه''' اثر سيد سند، على بن ناصر حسينى سرخسى، کتابى است به زبان عربى كه در قرن ششم هجری نوشته شده و به شرح و توضيح مشكلات نهج‌البلاغه و تفسير معضلات آن مى‌پردازد.
+
اعجاز حسین نیشابورى کنتورى در کتاب کشف الحجب و الاستار، على بن ناصر را نخستین شارح [[نهج البلاغة|نهج‌البلاغه]] و از شاگردان [[سید رضى]] معرفى مى‌کند. سرخسی در انتقال نسخه نهج‌البلاغة به [[یمن]] به دلیل شاگردان [[زیدیه|زیدى]] خود سهم مهمى داشته و شرح او نیز براى زیدیان یمن متنى شناخته شده بوده و در حقیقت کتاب او تنها از این طریق براى آیندگان حفظ شده است. با این وصف او بی تردید [[امامیه|امامی]] مذهب بوده است و در کتابش اشاره به امامت [[ائمه اطهار|دوازده امام]] دیده می شود.  
==معرفی نویسنده==
+
==محتوای کتاب==
على بن ناصر حسينى سرخسى از دانشمندان و متكلمان بزرگ قرن ششم هجرى است. ظاهرا در سرخس از شهرهای خراسان ساکن بوده و چنانکه از القاب او بر می آید ریاست و رهبری علمی بر عهده داشته  و از اهل فضل و ادب و علم و کلام و حکمت بوده است. متاسفانه درباره زندگى وى اطلاع چندانى جز آنچه در زیر مى‌آيد، در دست نيست.
+
کتاب مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم محقق، مرحوم شیخ عزیزالله عطاردى، مقدمه مؤلف ([[سید رضی]]) و سه باب بر اساس تبویب [[نهج البلاغه]] توسط سید رضى (خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار) مى‌باشد.
*1-وی از دانشمندان اواخر سده ششم و معاصر فخر رازى بوده و افزون بر ادب و فقه و حديث در فلسفه و حكمت هم دست داشته و جالب اين كه در سند فلسفى خواجه نصير طوسى به ابن سينا، نام وى به عنوان شاگرد افضل‌الدين غيلانى، متكلم و فلسفه‌دان نامدار و نويسنده كتاب حدوث العالم ياد شده است.
 
*2-على بن ناصر، مكاتبه‌اى هم با فخر رازى داشته كه متن آن بر اساس دو نسخه در مجله معارف به قلم آقاى حسن انصارى منتشر شده است.
 
*3-سرخسى افزون بر اين دانش‌ها، در دانش تاريخ‌نگارى هم دست داشته و كتابى درباره تاريخ سلاجقه نوشته، با عنوان "اخبار الدولة السلجوقية" كه بارها به چاپ رسيده است.
 
*4- وى در انتقال نسخه نهج‌البلاغة به يمن به دليل شاگردان زيدى خود سهم مهمى داشته و شرح او نيز براى زيديان يمن متنى شناخته شده بوده و در حقيقت كتاب او تنها از اين طريق براى آيندگان حفظ شده است. با اين وصف او بی ترديد امامی مذهب بوده است و در کتابش اشاره به امامت دوازده امام ديده می شود (نک: اعلام، ص ۲۰۳)<ref> حسن انصاری ،نهج البلاغه در ميان زيديه،وبلاگ بررسی های تاریخی نوشته های حسن انصاری در حوزه تاریخ و فرهنگ ایران.</ref>.  
 
فخرالدين رازى، وى را از اهالى سرخس و نيشابور مى‌داند. بنابراين محتمل است كه وى در نيشابور زاده شده و به فراگيرى علوم در اين شهر پرداخته و سپس به سرخس رفته و در آن جا ساكن شده باشد و نيز ممكن است، قضيه به عكس باشد.
 
اعجاز حسين نيشابورى كنتورى در كتاب كشف الحجب و الاستار، على بن ناصر را نخستين شارح نهج‌البلاغه و از شاگردان سيد رضى معرفى مى‌كند. اين گفته كنتورى بين نويسندگان و محققان مشهور گرديده و پژوهش‌گران نهج‌البلاغه، به گفته وى در آثار خويش استناد جسته‌اند.
 
ظاهرا كنتورى كتاب «اعلام نهج‌البلاغه» را نديده، چرا كه اگر خود آن را مشاهده كرده بود، به روشنى مى‌ديد كه مؤلف از وبرى نقل قول مى‌كند و وبرى خود از اعلام قرن ششم هجرى است كه معاصر با على بن زيد بيهقى شارح نهج‌البلاغه بوده است.<ref>سرخسی نیشابوری، علی بن ناصر،
 
ویکی نور </ref>
 
  
==معرفی اجمالی==
+
در مقدمه‌اى که محقق بر کتاب نگاشته، سخنان دانشمندان درباره نهج‌البلاغه، موضوعاتى که در نهج‌البلاغه بدان‌ها پرداخته شده، اجازات نهج‌البلاغه، شبهاتى که درباره نهج‌البلاغه مطرح گردیده، معرفى شارح، رساله [[فخر رازى|فخر الدین رازى]] به سرخسى و نیز پاسخ سرخسى به رساله وى مطرح گردیده است.
هدف مؤلف از نگارش اين کتاب حل مشكلات و تفسير معضلات و بازگشودن گره‌ها و نيز توضيح كلمات علی (عليه‌السلام) در زمينه توحيد و امامت و...است. چنانکه از شرحش بر می آید بسیار به نهج البلاغه علاقه داشته و تعدادی شرح مانند شرح امام وبری و شرح قطب الدین کیدری و شرح قطب الدین راوندی نزد او بوده است.<ref>مقدمه کتاب</ref>
 
  
 +
شاید از عنوان کتاب یعنى «اعلام نهج‌البلاغه»، در ابتدا چنین به نظر برسد که مؤلف در این کتاب به معرفى و شرح حال اعلام و شخصیت‌هایى که در نهج‌البلاغه از آن‌ها نام برده شده مى‌پردازد؛ در حالى که این گونه نیست؛ بلکه این کتاب به شرح و توضیح برخى کلمات و فرمایشات که نیاز به تفسیر و توضیح داشته مى‌پردازد و فرمایشات حضرت را در زمینه مسائل اعتقادى به ویژه توحید و امامت و نیز آفرینش آسمان و زمین و فرشتگان توضیح داده و به شبهاتى که از جانب مخالفان ابراز گردیده پاسخ مى‌گوید.
  
 +
چنانکه از شرح سرخسی بر می آید، او بسیار به [[نهج البلاغه]] علاقه داشته و تعدادی شرح مانند شرح امام وبری و شرح قطب الدین کیدری و شرح [[قطب راوندى|قطب الدین راوندی]] نزد او بوده است.
  
== ساختار کتاب ==
+
==منابع==
کتاب مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم محقق، مرحوم شيخ عزيزالله عطاردى، مقدمه مؤلف (سید رضی) و سه باب بر اساس تبويب نهج البلاغه سيد رضى(خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار) مى‌باشد.
 
 
 
== گزارش محتوا ==
 
در مقدمه‌اى كه محقق بر کتاب نگاشته، سخنان دانشمندان درباره نهج‌البلاغه، موضوعاتى كه در نهج‌البلاغه بدان‌ها پرداخته شده، اجازات نهج‌البلاغه، شبهاتى كه درباره نهج‌البلاغه مطرح گرديده، معرفى شارح، رساله فخر الدين رازى به سرخسى و نيز پاسخ سرخسى به رساله وى مطرح گرديده است.
 
شايد از عنوان کتاب؛ يعنى «اعلام نهج‌البلاغه» در بادى امر چنين به نظر برسد كه مؤلف در اين کتاب به معرفى و شرح حال اعلام و شخصيت‌هايى كه در نهج‌البلاغه از آن‌ها نام برده شده مى‌پردازد؛ در حالى كه اين گونه نيست؛ بلكه اين کتاب به شرح و توضيح برخى كلمات و فرمايشات كه نياز به تفسير و توضيح داشته مى‌پردازد و فرمايشات حضرت را در زمينه مسائل اعتقادى به ويژه توحيد و امامت و نيز آفرينش آسمان و زمين و فرشتگان توضيح داده و به شبهاتى كه از جانب مخالفان ابراز گرديده پاسخ مى‌گويد.<ref>اعلام نهج البلاغه، ویکی نور</ref>
 
 
 
== وضعيت کتاب ==
 
چنانکه از فهرست کتاب های بنیاد محقق طباطبائی بر می آید این کتاب یک بار به کوشش حسن موسوی بروجردی به چاپ رسیده و یک بار با تصحیح و تحقیق استاد عزيز الله عطاردي که ابتدا در هند و سپس در ايران منتشر شده است. این کتاب، مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم محقق و فاقد هر گونه فهرست مى‌باشد.
 
 
 
==پانویس==
 
<references/>
 
 
 
== منابع ==
 
*حسن انصاری، نهج البلاغه در ميان زيديه، [http://ansari.kateban.com/post/*826 بررسی های تاریخی نوشته های حسن انصاری در حوزه تاریخ و فرهنگ ایران، ]باز یابی 7 خرداد97
 
* مقدمه استاد عزیز الله عطاردی
 
* سرخسی نیشابوری، علی بن ناصر،[http://wikinoor.ir/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%8C_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1 ویکی نور]
 
* اعلام نهج البلاغه،[http://wikinoor.ir/%D8%A3%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%A9_(%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%DB%8C) ویکی نور]
 
 
 
  
 +
*"نهج‌البلاغه در ميان زيديه"، [http://ansari.kateban.com/post/*826 بررسی‌های تاریخی نوشته‌های حسن انصاری در حوزه تاریخ و فرهنگ ایران].
 +
*"اعلام نهج البلاغه"، [http://wikinoor.ir/%D8%A3%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%A9_(%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%DB%8C) ویکی نور].
 
{{نهج البلاغه}}
 
{{نهج البلاغه}}
 
[[رده:کتابهای غریب الحدیث]]
 
 
 
[[رده:شروح نهج البلاغه]]
 
[[رده:شروح نهج البلاغه]]
 +
[[رده:کتابهای با موضوع نهج البلاغه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۹

Ketab20.jpg
نویسنده على بن ناصر سرخسى
موضوع شرح نهج البلاغه
زبان عربی
تعداد جلد ۱

«أعلام نهج‌البلاغه» اثر على بن ناصر حسینى سرخسى از علمای شیعه در قرن ششم هجری، کتابى است به زبان عربى که به شرح و توضیح مشکلات «نهج‌البلاغه» در زمینه مباحث اعتقادی مانند توحید، امامت و... مى‌پردازد.

مؤلف

سید على بن ناصر حسینى سرخسى از دانشمندان و متکلمان بزرگ شیعه در قرن ششم هجرى است. چنانکه از القاب او بر می آید ریاست و رهبری علمی بر عهده داشته و از اهل فضل و ادب و علم و کلام و حکمت بوده است.

وی افزون بر ادب و فقه و حدیث، در فلسفه و حکمت هم دست داشته و در سند فلسفى خواجه نصیر طوسى به ابن سینا، نام وى به عنوان شاگرد افضل‌الدین غیلانى، متکلم و فلسفه‌دان نامدار و نویسنده کتاب حدوث العالم یاد شده است. سرخسى افزون بر این دانش‌ها، در دانش تاریخ‌نگارى هم دست داشته و کتابى درباره تاریخ سلاجقه نوشته، با عنوان "اخبار الدولة السلجوقیة" که بارها به چاپ رسیده است.

اعجاز حسین نیشابورى کنتورى در کتاب کشف الحجب و الاستار، على بن ناصر را نخستین شارح نهج‌البلاغه و از شاگردان سید رضى معرفى مى‌کند. سرخسی در انتقال نسخه نهج‌البلاغة به یمن به دلیل شاگردان زیدى خود سهم مهمى داشته و شرح او نیز براى زیدیان یمن متنى شناخته شده بوده و در حقیقت کتاب او تنها از این طریق براى آیندگان حفظ شده است. با این وصف او بی تردید امامی مذهب بوده است و در کتابش اشاره به امامت دوازده امام دیده می شود.

محتوای کتاب

کتاب مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم محقق، مرحوم شیخ عزیزالله عطاردى، مقدمه مؤلف (سید رضی) و سه باب بر اساس تبویب نهج البلاغه توسط سید رضى (خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار) مى‌باشد.

در مقدمه‌اى که محقق بر کتاب نگاشته، سخنان دانشمندان درباره نهج‌البلاغه، موضوعاتى که در نهج‌البلاغه بدان‌ها پرداخته شده، اجازات نهج‌البلاغه، شبهاتى که درباره نهج‌البلاغه مطرح گردیده، معرفى شارح، رساله فخر الدین رازى به سرخسى و نیز پاسخ سرخسى به رساله وى مطرح گردیده است.

شاید از عنوان کتاب یعنى «اعلام نهج‌البلاغه»، در ابتدا چنین به نظر برسد که مؤلف در این کتاب به معرفى و شرح حال اعلام و شخصیت‌هایى که در نهج‌البلاغه از آن‌ها نام برده شده مى‌پردازد؛ در حالى که این گونه نیست؛ بلکه این کتاب به شرح و توضیح برخى کلمات و فرمایشات که نیاز به تفسیر و توضیح داشته مى‌پردازد و فرمایشات حضرت را در زمینه مسائل اعتقادى به ویژه توحید و امامت و نیز آفرینش آسمان و زمین و فرشتگان توضیح داده و به شبهاتى که از جانب مخالفان ابراز گردیده پاسخ مى‌گوید.

چنانکه از شرح سرخسی بر می آید، او بسیار به نهج البلاغه علاقه داشته و تعدادی شرح مانند شرح امام وبری و شرح قطب الدین کیدری و شرح قطب الدین راوندی نزد او بوده است.

منابع