ابوالقاسم حجتی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
'''«آیت‌الله شیخ ابوالقاسم حجتی»''' (۱۳۴۴-۱۲۷۲ ش)، عالم ربانی و خطیب واعظ [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[سید ابراهیم اصطهباناتی]] بود. وی سالیان متمادی عمر شریف خود را در راه تبلیغ دین، اقامه [[نماز جماعت]] و تدریس معارف اسلامی سپری نمود.  
+
'''آیت‌الله شیخ ابوالقاسم حجتی''' (۱۲۷۲ - ۱۳۴۴ ش)، عالم ربانی و خطیب واعظ [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[سید ابراهیم اصطهباناتی]] بود. وی سالیان متمادی عمر شریف خود را در راه تبلیغ دین، اقامه [[نماز جماعت]] و تدریس معارف اسلامی سپری نمود.  
 
{{شناسنامه عالم
 
{{شناسنامه عالم
  
سطر ۷۵: سطر ۷۵:
 
پرونده:Waez.jpg|موقعیت مکانی قبور آیت الله ابوالقاسم حجتی و پسرش [[حسن حجتی واعظ]] در قبرستان شیخان
 
پرونده:Waez.jpg|موقعیت مکانی قبور آیت الله ابوالقاسم حجتی و پسرش [[حسن حجتی واعظ]] در قبرستان شیخان
 
</gallery>
 
</gallery>
[[رده:علمای معاصر|حجتی،ابوالقاسم]]
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|حجتی واعظ،ابوالقاسم]]
 
[[رده:علماء شیعه]]
 
[[رده:علماء شیعه]]
 
[[رده:خطیبان]]
 
[[رده:خطیبان]]
 
[[رده:مدفونین در قبرستان شیخان]]
 
[[رده:مدفونین در قبرستان شیخان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۴

آیت‌الله شیخ ابوالقاسم حجتی (۱۲۷۲ - ۱۳۴۴ ش)، عالم ربانی و خطیب واعظ شیعه معاصر و از شاگردان سید ابراهیم اصطهباناتی بود. وی سالیان متمادی عمر شریف خود را در راه تبلیغ دین، اقامه نماز جماعت و تدریس معارف اسلامی سپری نمود.

نام کامل ابوالقاسم حجتی
زادروز ۱۲۷۲ شمسی
زادگاه لشت نشاء، گیلان
وفات ۱۳۴۴ شمسی
مدفن قم، قبرستان شیخان

Line.png

اساتید

سید ابراهیم اصطهباناتی، میرزا حسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ شعبان گیلانی،...


آثار

یک دوره تفسیر سوره یوسف، شرح حال امامان معصوم علیهم‌السلام، تقریرات فقهی و اصولی،...


ولادت و خاندان

ابوالقاسم حجتی لشت نشائی در حدود سال ۱۳۱۰ ق (۱۲۷۲ ش)، در خانواده‌ای مشهور به فضیلت و تقوا در لشت نشاء گیلان دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارش شیخ حسین حجتی، اصالتاً اصفهانی بود که برای تبلیغ و ترویج معارف دینی در لشت نشاء رحل اقامت افکند. شیخ حسین، از وعاظ متقی و از عالمان پرهیزگار و زاهد منطقه به شمار می‌‌رفت و اهالی آن سامان همگی از علاقمندان و مریدان او به شمار می‌‌آمدند.

حجةالاسلام حسن حجتی واعظ (۱۳۰۶-۱۳۳۸ ش) از فرزندان آیت الله ابوالقاسم حجتی، واعظ جوان گیلانی و از روحانیون مبارز پیش از انقلاب است.

تحصیل و استادان

شیخ ابوالقاسم حجتی دوران کودکی را در لشت نشاء سپری نمود و برای فراگیری قرآن و ادبیات فارسی راهی مکتب‌خانه محل گردید. وی، بعد از سپری کردن دوران کودکی و نوجوانی به سبب علاقه وافر و تشویق‌های والدین محترم خود، راهی حوزه علمیه رشت گردید و دروس مقدمات، ادبیات و سطوح متوسط فقه و اصول را نزد استادان بزرگ فراگرفت. معظم‌له در همین دوران در حوزه علمیه رشت با چهره‌هایی همانند آیات بزرگوار: سید حسن بحرالعلوم، سید مرتضی مرتضوی لنگرودی، سید رضی رودباری و میرزا علی‌اکبر طلوعی (صاحب دیوان طلوعی)، آشنا گردید که بعد همگی آنان در شمار استوانه‌های علمی ‌‌قرار گرفتند.

دوران تحصیلی آیت الله حجتی در رشت، مصادف با انقلاب مشروطه بود. علما و بزرگان رشت نیز نقش فعالانه و عالمانه‌ای داشتند. مرحوم حجتی در این ایام جزء طلاب انقلابی و پرشور بود و در مجالس گوناگون مردم را با سخنرانی‌های خویش تشویق به تبدیل حکومت استبداد به مشروطه می‌‌کرد.

آیت الله حجتی در ایام اقامت خود در رشت، تحصیلات مقدماتی خویش را تا اتمام «لمعه» در نزد این استادان آموخت: آیت الله آقا سید عبدالوهاب ضیابری از علما و یکی از رهبران مشروطه در گیلان، آقا شیخ محمد صیقلانی و آقا شیخ محمد زرگر.

آیت الله حجتی بعد از اتمام لمعتین در رشت، راهی حوزه علمیه نجف اشرف گردید. او برای کسب معارف و طی مدارج و مراحل عالی علمی ‌‌و معنوی، به مدت دوازده سال نزد استادان فرزانه آن دیار مقدس، حاضر شد و بهره‌ها برد. مکاسب را نزد آیت الله سید ابراهیم اصطهباناتی، درس رسائل (فرائد الاصول) را نزد آیت الله شیخ فتاح نجفی، کفایةالاصول را نزد آیت الله شیخ عبدالحسین رشتی تلمذ نمود. آن گاه دروس خارج فقه و اصول را از محضر آیات بزرگوار که ذیلاً نامشان می‌‌آید، آموخت:

آیت الله شیخ ابوالقاسم حجتی به سبب داشتن پشتکار، جدیت و حافظه قدرتمند توانست از همه مراجع و اعلام یاد شده اجازه اجتهاد دریافت نماید. آن بزرگوار خود نیز در سالیان اقامتش در نجف اشرف، سطوح مختلف حوزه را برای عده‌ای از فضلا تدریس می‌‌فرمود.

فعالیت‌های علمی و اجتماعی

آیت الله حجتی بعد از دوازده سال اقامت در حوزه نجف و بهره‌گیری از دانش فراوان فرزانگان علمی‌‌ و معنوی آن سامان، به زادگاه خویش مراجعت نمود و مورد استقبال علما و مردم آن دیار قرار گرفت. وی به دعوت علمای رشت به این شهر رفت و در طول بیست سال اقامت در رشت مقید بود نماز جماعت را در سه وعده در مسجد کاسه‌فروشان، مسجد آقا سید ابوالقاسم و مسجد میدان اقامه نماید. او علاوه بر تدریس در مدرسه کاسه‌فروشان، برای عده‌ای از طلاب در منزل نیز تدریس خصوصی داشت.

آیت الله حجتی به فضایل و کمالات والای اخلاقی و انسانی آراسته بود و همواره به تهذیب نفس و مراقبه حالات نفسانی اشتغال داشت. او چون انسانی متواضع و متخلق به آداب پسندیده و زهد و وارستگی بود و اعتنایی به زخارف دنیوی نداشت، لذا فوق‌العاده میان مردم و علما محبوبیت یافت.

آیت الله حجتی چون مقید بود که بعد از نماز منبر برود، در مدت کوتاهی مواعظ و نصایح حکیمانه وی مورد علاقه اقشار مردم قرار گرفت. همین امر باعث شد که مردم محله میدان هم از وی بخواهند که در مسجد آن محله نیز اقامه نماز جماعت نماید. آیت الله حجتی بدان جهت اقامه نماز جماعت را در آن مسجد پذیرفت که آن مسجد را تعمیر کند و از حالت متروکه بودن بیرون آورد. این اقدام معظم‌له باعث گردید که آن مسجد قدیمی‌‌ را به طرز آبرومندی مرمت کند؛ به طوری که پررونق‌ترین و آبرومندترین مساجد شهر رشت درآمد.

آیت الله حجتی معتقد بود هر کسی که به کسوت روحانیت درآمده، باید به قدر توانایی خویش به اسلام و مسلمین و پیشبرد اهداف عالی مکتب جعفری کمک نماید. او دیده بود که برخی از روحانیان با وجود قدرت علمی‌‌ و فقهی، فقط به اقامه نماز جماعت قناعت می‌‌ورزند و منبر رفتن و پند و اندرز دادن را دون شأن خود می‌‌دانند و از نشر معارف و ترویج دین عملاً امتناع می‌‌ورزند. ایشان این شیوه برخی از روحانیان را نمی‌‌پسندید؛ بلکه او اعتقاد داشت که آن‌ها باید مردم را با مواعظ و خواندن روایات و منبر رفتن ارشاد کنند و اصولاً فلسفه خواندن دروس علوم اسلامی‌‌ این است که مردم را هدایت و ارشاد کنند تا همگی سعادتمند شوند.

وی در جواب کسانی که با لحن دوستانه و دلسوزانه به او اعتراض می‌‌کردند که شما با وجود این موقعیت علمی، صلاح نیست به منبر بروید؟ فرموده بود: در منبر رفتن، مطامع مادی در نظر نیست؛ بلکه این کار وظیفه است و هر کس وظیفه خویش را شناخت، باید بدان عمل نماید. او منبر رفتن را عار و ننگ نمی‌‌دانست؛ بلکه عاشقانه و خالصانه به منبر می‌‌رفت و سخن می‌‌گفت و قلب‌های غفلت زده جامعه را متوجه خدا و برنامه‌های مترقی اسلام می‌‌کرد.

در زمانی که ایشان به رشت آمده بود، تقریباً روضه‌خوانی در همه جا قدغن بود، اما ایشان مجالس روضه را در منازل همگانی کرد و هنوز هم این سنت جاریه ایشان باقی است.

آیت الله حجتی در اواخر عمر تمایل داشت که در یکی از حوزه‌های بزرگ نجف یا قم باشد و چون استادان بزرگوارشان در نجف همگی درگذشته بودند و از طرفی، آوازه و شهرت علمی ‌‌حوزه علمیه قم را شنیده بود، تمایل پیدا کرد که به این حوزه جوان برود. لذا در حدود سال ۱۳۳۰ ش. به قم رفت و در این شهر رحل اقامت افکند و در درس آیت الله العظمی‌‌ بروجردی حضور یافت و از محضر علمی‌‌ این استاد فرزانه استفاده کرد. خود نیز در تکیه آقا سید حسن قمی برای عده‌ای از فضلا تدریس می‌‌کرد و ماهیانه به همان افراد نیز شهریه‌ای می‌‌پرداخت. وی همچنین در سه وعده در مسجد رضوی (واقع در چهارراه بازار، ابتدای خیابان باجک قم) اقامه جماعت می‌‌کرد و بعضی اوقات نیز به وعظ و خطابه و ارشاد مردم می‌‌پرداخت.

آثار و تألیفات

آیت الله حجتی تألیفات چاپ شده ندارد؛ ولی نوشته‌های دسته‌بندی شده و آماده طبع دارد که شامل یک دوره تفسیر سوره یوسف و شرح حال امامان معصوم علیهم‌السلام می‌‌باشد. همچنین تقریرات فراوانی نیز از دروس برخی اساتید خود به یادگار باقی گذاشته است.

وفات

مرحوم آیت الله حجتی پس از عمری تلاش در راه اسلام، سرانجام در صبح روز ۲۵ محرم سال ۱۳۸۷ ق (۱۳۴۴ ش) مصادف با روز شهادت امام سجاد علیه‌السلام، بعد از ادای فریضه صبح و انجام تعقیبات، هنوز از سجاده برنخاسته بود که دچار سکته قلبی گردید و روحش به ملکوت اعلی پرواز کرد.

پیکر پاکش از مسجد رضوی (خیابان باجک قم) که محل اقامه نماز جماعت ایشان بود، با حضور گسترده مردم و علما به سوی حرم حضرت معصومه سلام الله علیها تشییع گردید و در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد.

منابع

آرشیو عکس و تصویر