حاکم شرع: تفاوت بین نسخه‌ها
Saeed zamani (بحث | مشارکتها) جز |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ حاكم شرع را به حاکم شرع منتقل کرد) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | ||
| − | + | «حاکم شرع» یا حاکم شرعى به کسى گویند که از جانب [[الله|خدا]] براى نظم بخشى و ساماندهى امور بندگان و سرپرستى جامعه در قلمرو اختیارات و ولایت تفویضى از سوى خداوند، گمارده شده باشد. بیشترین کاربرد عنوان حاکم شرع در کلمات فقها، «[[فقیه]] جامع الشرایط» است.<ref> مرآة العقول ج۲۳، ص ۱۰۶-۱۰۷؛ حاشیة المختصر النافع/۵۹؛ کفایة الاحکام ۱/۳۹۳؛ الحدائق الناضرة ج۱۰، ص۵۸ و ج۱۳، ص۲۶۱؛ کشف الغطاء ۱/۲۵. </ref> | |
| − | + | == نصب حاکم شرع == | |
| + | «حاکم شرع» یا به طور مستقیم از سوى [[الله|خداوند]] منصوب شده است، همچون [[حضرت محمد]] صلى الله علیه و آله (پیامبر [[اسلام]])؛ یا باواسطه همچون [[ائمه اطهار|امامان معصوم]] علیهم‌السلام که توسط [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلى الله علیه و آله به [[امامت]] نصب شده‌اند، و یا باواسطۀ واسطه مانند [[نواب اربعه|نایب خاص]] یا عام ([[فقیه]] جامع شرایط) که توسط امام معصوم - به نصب خاص یا عام - منصوب شده است. | ||
| + | ==قلمرو ولایت حاکم شرع== | ||
| + | |||
| + | بدون شک، ولایت بر مال و جان انسان‌ها براى [[الله|خدا]] و نیز براى [[پیامبر اسلام|رسول اعظم]] صلی الله علیه و آله و [[ائمه اطهار|امامان معصوم]] علیهم‌السلام ثابت است؛ لیکن نسبت به غیر ایشان اصل اولى، عدم ولایت و سلطنت فردى بر فردى دیگر است، مگر آن که دلیلى خاص بر ثبوت آن دلالت کند. | ||
| − | + | فقیه جامع شرایط، بر امر [[قضاوت]] و فیصله دادن به نزاع‌ها و اختلاف‌هاى مردم و نیز آنچه که از توابع و شئون قضاوت بشمار مى‌رود، مانند به زندان افکندنِ خوددارى کننده از اداى بدهى و حکم به [[حجر (فقه)|حجر]] مفلّس (ورشکسته) ولایت دارد. | |
| − | + | در ثبوت [[ولایت فقیه]] نسبت به آنچه از شئون و وظایف والیان و کارگزاران نظام و حکومت اسلامى به شمار مى‌رود، مانند رهبرى سیاسى جامعه، جمع آورى [[زکات]] و [[خراج]] و تجهیز سپاه و بسیج نیرو، میان علما اختلاف است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى | + | |
| + | * جمعى از پژوهشگران زیر نظر [[سید محمود هاشمی شاهرودی|سید محمود هاشمى شاهرودى]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، جلد۳، ص۱۹۸. | ||
[[رده:اصطلاحات فقهی]] | [[رده:اصطلاحات فقهی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۳
«حاکم شرع» یا حاکم شرعى به کسى گویند که از جانب خدا براى نظم بخشى و ساماندهى امور بندگان و سرپرستى جامعه در قلمرو اختیارات و ولایت تفویضى از سوى خداوند، گمارده شده باشد. بیشترین کاربرد عنوان حاکم شرع در کلمات فقها، «فقیه جامع الشرایط» است.[۱]
نصب حاکم شرع
«حاکم شرع» یا به طور مستقیم از سوى خداوند منصوب شده است، همچون حضرت محمد صلى الله علیه و آله (پیامبر اسلام)؛ یا باواسطه همچون امامان معصوم علیهم‌السلام که توسط پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به امامت نصب شده‌اند، و یا باواسطۀ واسطه مانند نایب خاص یا عام (فقیه جامع شرایط) که توسط امام معصوم - به نصب خاص یا عام - منصوب شده است.
قلمرو ولایت حاکم شرع
بدون شک، ولایت بر مال و جان انسان‌ها براى خدا و نیز براى رسول اعظم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم‌السلام ثابت است؛ لیکن نسبت به غیر ایشان اصل اولى، عدم ولایت و سلطنت فردى بر فردى دیگر است، مگر آن که دلیلى خاص بر ثبوت آن دلالت کند.
فقیه جامع شرایط، بر امر قضاوت و فیصله دادن به نزاع‌ها و اختلاف‌هاى مردم و نیز آنچه که از توابع و شئون قضاوت بشمار مى‌رود، مانند به زندان افکندنِ خوددارى کننده از اداى بدهى و حکم به حجر مفلّس (ورشکسته) ولایت دارد.
در ثبوت ولایت فقیه نسبت به آنچه از شئون و وظایف والیان و کارگزاران نظام و حکومت اسلامى به شمار مى‌رود، مانند رهبرى سیاسى جامعه، جمع آورى زکات و خراج و تجهیز سپاه و بسیج نیرو، میان علما اختلاف است.
پانویس
- ↑ مرآة العقول ج۲۳، ص ۱۰۶-۱۰۷؛ حاشیة المختصر النافع/۵۹؛ کفایة الاحکام ۱/۳۹۳؛ الحدائق الناضرة ج۱۰، ص۵۸ و ج۱۳، ص۲۶۱؛ کشف الغطاء ۱/۲۵.
منابع
- جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جلد۳، ص۱۹۸.
