تاریخ بغداد (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۳۳: | سطر ۳۳: | ||
پرداختن مؤلف به روايات شاذّ كه با اتفاق علماء مخالف است، از ديگر ويژگى هاى كتاب به شمار رفته، از گستره آگاهى وى نسبت به اين گونه روايات حكايت مى كند، چرا كه شناخت اين دسته از روايات مستلزم احاطه و تسلط نسبت به ساير روايات و نيز شناخت اجماع‌هاست. | پرداختن مؤلف به روايات شاذّ كه با اتفاق علماء مخالف است، از ديگر ويژگى هاى كتاب به شمار رفته، از گستره آگاهى وى نسبت به اين گونه روايات حكايت مى كند، چرا كه شناخت اين دسته از روايات مستلزم احاطه و تسلط نسبت به ساير روايات و نيز شناخت اجماع‌هاست. | ||
| + | «تاريخ بغداد» از مهمترين و بزرگ‌ترين تأليفات خطيب بغدادى است. چرا كه كتاب شرح حال 7831 محدث و ديگر صاحبان علوم مختلف و رجال اجتماعى و دولتى را در خود جاى داده است. اهميت اين كتاب از جهت حيات علمى در اينست كه اين كتاب از روشهاى تدريس و رويه هاى علما در برخورد با شاگردانشان و نيز از مدارسى كه در دو قرن 4 و 5 هجرى وجود داشته و حلقات علمى و نشست‌هاى دانشمندان در مساجد به جهت حديث كردن و تدريس، گزارش مى دهد. چنانكه از نشاط علمى موجود در شهرهاى اسلامى آن دوران خبر مى‌دهد. | ||
| + | |||
| + | اهميت خاص اين كتاب در توجه آن به «حديث» آشكار مى شود، چرا كه مؤلف شرح حال حدود پنج هزار نفر از رجال حديث را در اين كتاب گرد آورده است. مؤلف در سند اخبارى كه نقل مى‌كند نهايت دقت را به كار مى برد. خطيب به شرح حال رياضى دانان، منجمين و فلاسفه نپرداخته، چنانكه درباره رجال سياسى و فرماندهان جنگ و اديبان و شاعران و مغنى ها نيز بصورت كامل بحث نكرده است. از اين رو «تاريخ بغداد» يك كتاب تاريخى فراگير و شامل به شمار نمى‌آيد. | ||
| + | |||
| + | خطيب در اين كتاب به شرح حال دانشمندانى كه در بغداد مى‌زيسته و يا از آن ديدار كرده‌اند مى‌پردازد. از اينرو به نوشته‌هايى كه قبل از وى در شرح حال محدثين، خلفاء، أدبا و شعراء به رشته تحرير در آمده است اعتماد مى‌ورزد. وى در اين كتاب در صدد ارائه شرح حال كاملى از افراد است كه شامل معرفى شخصى به وسيله ذكر نام و نسب و كنيه او و نيز ياد كرد شيوخ و شاگردان وى و برخى ويژگى‌هاى اخلاقى افراد و نيز جرح و تعديل‌هايى كه نسبت به آنها از جانب منتقدان صورت گرفته و همچنين تاريخ درگذشت و محل دفن آنان مى باشد. | ||
| + | |||
| + | خطيب دانشمندى نقّاد و جستجوگر است. وسعت اطلاعات و قابليت وى براى نقد و ارزيابى در آنجا ظاهر مى شود كه وى به بيان اوهام علماء و مصنفين گذشته مى‌پردازد و سپس اين اوهام را تصحيح مى‌كند. اين اوهام يا مربوط به تاريخ وفات افراد و يا مربوط به تاريخ ولادت آنان و نيز شهرهايى كه افراد در آن مى زيسته اند و... مى باشد. | ||
==نسخه شناسى== | ==نسخه شناسى== | ||
| سطر ۵۲: | سطر ۵۹: | ||
#حكيم اوغلو 693- 694 | #حكيم اوغلو 693- 694 | ||
| − | == | + | ==منابع== |
| − | تراث (لوح شمرده) | + | |
| + | * تراث (لوح شمرده) | ||
| − | ==متن کتاب == | + | ==متن کتاب== |
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/38743/ تاريخ بغداد أو مدينة السلام] | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/38743/ تاريخ بغداد أو مدينة السلام] | ||
[[رده:منابع تاریخ اسلام]] | [[رده:منابع تاریخ اسلام]] | ||
نسخهٔ ۲۲ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۴۳
 | |
| نویسنده | ابی بکر احمد بن علی الخطیب البغدادی |
| موضوع | تاریخ بغداد |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 14 |
| تحقیق | مصطفی عبدالقادر عطا |
|
| |
«تاريخ بغداد» در برگيرنده برخى كتابهاست كه در تاريخ بغداد نگاشته شده و در حال حاضر در دسترسى ما قرار ندارند. خطيب بغدادی با تأليف اين كتاب اين آثار را براى ما حفظ و نگهدارى نموده است.
اهميت ويژه اين كتاب در زمينه حديث ظاهر مى شود. چرا كه خطيب در اين كتاب شرح حال بيش از پنج هزار از رجال حديث را گرد آورده است.
نكته مهم ديگر دقتى است كه از جانب خطيب نسبت به اسناد روايات صورت مى گيرد، چه اين روايات مربوط به حديث و رجال حديث باشد و چه مربوط به تاريخ و ادب. با توجه به فقدان تعداد زيادى از مصنفاتى كه وى از آنها مطالبى را فرا گرفته است، اهميت أسانيد خطيب به اين كتابها روشن مى شود چرا كه در واقع خطيب با اين أسانيد گويى خود آن كتابها را در اختيار ما قرار مى دهد.
پرداختن مؤلف به روايات شاذّ كه با اتفاق علماء مخالف است، از ديگر ويژگى هاى كتاب به شمار رفته، از گستره آگاهى وى نسبت به اين گونه روايات حكايت مى كند، چرا كه شناخت اين دسته از روايات مستلزم احاطه و تسلط نسبت به ساير روايات و نيز شناخت اجماع‌هاست.
«تاريخ بغداد» از مهمترين و بزرگ‌ترين تأليفات خطيب بغدادى است. چرا كه كتاب شرح حال 7831 محدث و ديگر صاحبان علوم مختلف و رجال اجتماعى و دولتى را در خود جاى داده است. اهميت اين كتاب از جهت حيات علمى در اينست كه اين كتاب از روشهاى تدريس و رويه هاى علما در برخورد با شاگردانشان و نيز از مدارسى كه در دو قرن 4 و 5 هجرى وجود داشته و حلقات علمى و نشست‌هاى دانشمندان در مساجد به جهت حديث كردن و تدريس، گزارش مى دهد. چنانكه از نشاط علمى موجود در شهرهاى اسلامى آن دوران خبر مى‌دهد.
اهميت خاص اين كتاب در توجه آن به «حديث» آشكار مى شود، چرا كه مؤلف شرح حال حدود پنج هزار نفر از رجال حديث را در اين كتاب گرد آورده است. مؤلف در سند اخبارى كه نقل مى‌كند نهايت دقت را به كار مى برد. خطيب به شرح حال رياضى دانان، منجمين و فلاسفه نپرداخته، چنانكه درباره رجال سياسى و فرماندهان جنگ و اديبان و شاعران و مغنى ها نيز بصورت كامل بحث نكرده است. از اين رو «تاريخ بغداد» يك كتاب تاريخى فراگير و شامل به شمار نمى‌آيد.
خطيب در اين كتاب به شرح حال دانشمندانى كه در بغداد مى‌زيسته و يا از آن ديدار كرده‌اند مى‌پردازد. از اينرو به نوشته‌هايى كه قبل از وى در شرح حال محدثين، خلفاء، أدبا و شعراء به رشته تحرير در آمده است اعتماد مى‌ورزد. وى در اين كتاب در صدد ارائه شرح حال كاملى از افراد است كه شامل معرفى شخصى به وسيله ذكر نام و نسب و كنيه او و نيز ياد كرد شيوخ و شاگردان وى و برخى ويژگى‌هاى اخلاقى افراد و نيز جرح و تعديل‌هايى كه نسبت به آنها از جانب منتقدان صورت گرفته و همچنين تاريخ درگذشت و محل دفن آنان مى باشد.
خطيب دانشمندى نقّاد و جستجوگر است. وسعت اطلاعات و قابليت وى براى نقد و ارزيابى در آنجا ظاهر مى شود كه وى به بيان اوهام علماء و مصنفين گذشته مى‌پردازد و سپس اين اوهام را تصحيح مى‌كند. اين اوهام يا مربوط به تاريخ وفات افراد و يا مربوط به تاريخ ولادت آنان و نيز شهرهايى كه افراد در آن مى زيسته اند و... مى باشد.
نسخه شناسى
- نسخه هاى چاپى:
- حاجى خليفه، چاپ اول 2 / 2179
- حاجى خليفه، چاپ دوم 1 / 288
- چاپ قاهره به سال 1349 هجرى بر اساس نسخه خطى كوپريلى 1022- 1026.
- نسخه‌هاى خطى:
- برلين 9449، 9757
- ليدن 1021
- پاريس اول 2128- 2131
- متحف بريستانى اول 1281- 1283، 1625
- متحف بريتانى دوم 655- 656
- الجزائر 1006- 1007
- داماد ابراهيم 889
- حكيم اوغلو 693- 694
منابع
- تراث (لوح شمرده)
متن کتاب
