رأفت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی 'رأفت به معناي نرم دلی يکي از فضايل نفسانی و صفات پسنديده است که در قرآن و روايات...' ایجاد کرد)
 
(ویرایش)
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
رأفت  به معناي نرم دلی يکي از فضايل نفسانی و صفات پسنديده است که در قرآن و روايات آن را ستوده اند.
+
«رأفت» به معنای نرم‌دلی و مهربانی، یکی از فضایل نفسانی و صفات پسندیده است که در [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]] آن را ستوده اند.
  
==معناي لغوي رأفت==
+
==مفهوم رأفت==
  
رأفت نرم و نازک دلى، مقابل سخت دلى است.رأفت، مقابل قساوت ، به معناى شدّت رحمت است.
+
رأفت در لغت به معنای مهربانی و ترحم است.<ref> فرهنگ معین، ذیل واژه رافت. </ref>
  
===رأفت در قرآن و روايات ===
+
رأفت [[الله|خداوند]] متعال به معناى احسان به بندگان وگذشت از آنان مى باشد. اما رأفت در بندگان خدا به معناى نرم و دل‌‍نازک بودن است که در محبت و نیکى به دیگران و گذشت از آنان تجلّى مى  یابد.
  
اين فضيلت در حديثى از امام صادق عليه السّلام از لشکريان عقل شمرده شده است. [[۱]]و خداوند در آيات متعدد، خود را بدان توصيف کرده است. [[۲]] [[۳]] [[۴]]چنان که پيامبر اکرم صلّى اللَّه عليه و آله را نيز بدان ستوده است. [[۵]]
+
[[فخرالدین طریحی|طریحی]] در [[مجمع البحرین (کتاب)|مجمع البحرین]] می گوید: تفاوت رأفت با رحمت -که آن نیز به معناى نازک دلى آمده- در این است که رقت قلب در رأفت بیشتر از رقّت قلب در رحمت است.<ref> مجمع البحرین، ج۲، ص،۱۱۳، واژه «رؤف».</ref> و [[علامه طباطبایى|علامه طباطبایی]] فرق آن دو را در این می داند که رأفت مختص به اشخاص مبتلا و بیچاره است؛ ولی رحمت در اعم از آن (بیچاره و غیر بیچاره) استعمال می شود.<ref> المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌۱، ص ۳۲۵.</ref>
  
===معناي اصطلاحي رأفت ===
+
==رأفت در قرآن و روایات==
  
== معناي رأفت بندگان==
+
با مطالعه اى اجمالى و تفکّر در برخى آیات [[قرآن|قرآن مجید]]، به نمونه هاى فراوانى از رأفت و رحمت اسلامى در این کتاب آسمانى دست مى یابیم، که به عنوان اصل اساسى معرّفى شده است. [[الله|خداوند]] در آیات متعدد، خود را به صفت «رأفت» توصیف کرده است: «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ»<ref> بقره، آیه ۲۰۷ . </ref> چنان که [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلّى اللَّه علیه و آله را نیز بدان ستوده است: «لَقَدْ جَاءَکمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیکمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ»<ref> توبه، آیه ۱۲۸.
 +
</ref>
  
رأفت در بندگان خدا به معناى نرم و دل نازک بودن است که در محبت و نيکى به ديگران و گذشت از آنان تجلّى مى يابد؛
+
همچنین فضیلت «رأفت» در حدیثى از [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السّلام از لشکریان [[عقل]] شمرده شده است.<ref>الکافی ج۱، ص۲۱.</ref>  
 +
==پانویس==
  
==معناي رأفت خداوند==
+
<references />
  
رأفت خداوند متعال به معناى احسان به بندگان وگذشت ازآنان مى باشد.
+
==منابع==
 +
* [http://www.wikifeqh.ir/%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%AA ویکی فقه]
 +
* [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]
 +
* فرهنگ معین
  
=== تفاوت رأفت با رحمت===
+
[[رده:اخلاق اجتماعی]]
 
+
[[رده:صفات پسندیده]]
تفاوت رأفت با رحمت- که آن نيز به معناى نازک دلى آمده- در اين است که رقت قلب در رأفت بيشتر از رقّت قلب در رحمت است؛ [[۶]] از اين رو، رأفت در خداوند متعال به معناى احسان و عنايت خاص به بندگان مؤمن است؛ ليکن گستره رحمت الهى وسيع تر است؛ يعنى هم شامل رحمت رحمانيه مى شود که کافر و مؤمن را در بر مى گيرد و هم رحمت رحيميه که اختصاص به مؤمنان دارد؛ اما صفت « رؤف » همچون « رحيم » تنها شامل  مؤمنان مى گردد؛ از اين رو، در قرآن کريم در بسيارى از آيات در کنار «رحيم» به کار رفته است.
 
 
 
===رأفت در فقه ===
 
 
 
از احکام آن به مناسبت در باب صلات و حدود سخن گفته  اند.
 
 
 
==احکام رأفت ==
 
 
 
== رأفت درنماز باران==
 
 
 
به قول منسوب به مشهور ، در نماز باران جدا کردن کودکان از مادر انشان، براى جلب رأفت و رحمت خداوند متعال، مستحب است. [[۷]]
 
 
 
== رأفت در اجراي حدود==
 
 
 
در قرآن کريم، خداوند متعال در مقام اجراى حد زنا کار ، از اعمال رأفت و دل سوزى در دين خدا نهى کرده است؛ [[۸]]از اين رو، در حدود، شفاعت پذيرفته نمى شود. [[۹]]و به قول مشهور ، تازيانه بايد با شدت زده شود. [[۱۰]] [[۱۱]]
 
 
 
پانويس
 
 
 
۱. الکافی ج۱، ص۲۱. 
 
 
 
۲. بقره/سوره۲، آیه۲۰۷. 
 
 
 
۳. توبه/سوره۹، آیه۱۱۷. 
 
 
 
۴. نور/سوره۲۴، آیه۲۰. 
 
 
 
۵. توبه/سوره۹، آیه۱۲۸. 
 
 
 
۶. مجمع البحرین ج۲، ص،۱۱۳    واژه «رؤف»
 
 
 
۷. جواهر الکلام ج۱۲، ص۱۴۴. 
 
 
 
۸. نور/سوره۲۴، آیه۲. 
 
 
 
۹. جواهر الکلام ج۴۱، ص۳۹۵. 
 
 
 
۱۰. المهذب البارع ج۵، ص۴۱. 
 
 
 
۱۱. ایضاح الفوائد ج۴، ص۴۸۲.   
 
 
 
منبع
 
 
 
[http://www.wikifeqh.ir/%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%AA ويكي فقه]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۵:۳۳

«رأفت» به معنای نرم‌دلی و مهربانی، یکی از فضایل نفسانی و صفات پسندیده است که در قرآن و روایات آن را ستوده اند.

مفهوم رأفت

رأفت در لغت به معنای مهربانی و ترحم است.[۱]

رأفت خداوند متعال به معناى احسان به بندگان وگذشت از آنان مى باشد. اما رأفت در بندگان خدا به معناى نرم و دل‌‍نازک بودن است که در محبت و نیکى به دیگران و گذشت از آنان تجلّى مى یابد.

طریحی در مجمع البحرین می گوید: تفاوت رأفت با رحمت -که آن نیز به معناى نازک دلى آمده- در این است که رقت قلب در رأفت بیشتر از رقّت قلب در رحمت است.[۲] و علامه طباطبایی فرق آن دو را در این می داند که رأفت مختص به اشخاص مبتلا و بیچاره است؛ ولی رحمت در اعم از آن (بیچاره و غیر بیچاره) استعمال می شود.[۳]

رأفت در قرآن و روایات

با مطالعه اى اجمالى و تفکّر در برخى آیات قرآن مجید، به نمونه هاى فراوانى از رأفت و رحمت اسلامى در این کتاب آسمانى دست مى یابیم، که به عنوان اصل اساسى معرّفى شده است. خداوند در آیات متعدد، خود را به صفت «رأفت» توصیف کرده است: «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ»[۴] چنان که پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله را نیز بدان ستوده است: «لَقَدْ جَاءَکمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیکمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ»[۵]

همچنین فضیلت «رأفت» در حدیثى از امام صادق علیه السّلام از لشکریان عقل شمرده شده است.[۶]

پانویس

  1. فرهنگ معین، ذیل واژه رافت.
  2. مجمع البحرین، ج۲، ص،۱۱۳، واژه «رؤف».
  3. المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌۱، ص ۳۲۵.
  4. بقره، آیه ۲۰۷ .
  5. توبه، آیه ۱۲۸.
  6. الکافی ج۱، ص۲۱.

منابع