حسن صافی اصفهانی

نام کامل	حسن صافی اصفهانی
زادروز	1298 شمسی
زادگاه	اصفهان
وفات	هفتم مهر 1374
مدفن	اصفهان- مقبره علامه مجلسی
اساتید	آیت الله خویی، آیت الله حکیم، آیت الله کاظمینی، ملاصدرا بادکوبه ای
آثار	الهدایه فی الاصول، ترجمه و نقد فلسفه داروین و درس های اخلاق

آیت‌الله حسن صافی اصفهانی (1298 تا 1374 ش) از شاگردان ممتاز آیت الله خویی بود. بعد از رحلت آیت الله خادمی و آیت الله مهدوی ریاست و زعامت حوزه علمیه اصفهان بعهده ایشان افتاد. از سال 1359 تا پایان عمر امام جماعت مسجد جامع اصفهان را به عهده داشتند.

ولادت

آیت الله حسن صافی اصفهانی از فرزانگان اصفهان است که نسب شریفش به عالم جلیل القدر تشیع ملا صالح مازندرانی، از نواده های دختری مجلسی اول (قدس الله سره ) می رسد. او در سال 1298 ش در خانواده ای منسوب به علم و تقوا دیده به جهان گشود. پدر ایشان حاج نصرالله در سلک روحانیت بود که در نجف اشرف نزد علامه امینی مشغول صحافی کتاب های دینی بود. در احوال او نوشته اند که مردی بسیار پرهیزکار، اهل ذکر و کرامت و مقید به آداب و سنن از جمله زیارت عاشورا بود. مراسم تشییع و ختم ایشان در نجف با حضور علما فضلاء و مراجع تقلید و سایر اقشار باشکوه و عظمت بالایی برگزار شد. آیت الله خویی بر جنازه اش نماز خواند و در وادی السلام کنار مرقد مطهر حضرت هود و صالح علیهماالسلام به خاک سپرد شد.

تحصیلات

آیت الله صافی اصفهانی دوران تحصیلات ابتدایی خود را با ورود به «دبستان قدسیه» آغاز کرد و این دوران تحصیلی تا سال دوم یا سوم دبیرستان ادامه یافت. مدت کوتاهی پدر را در کسب و کار خود یاری نمود. در همین ایام با تشویق و راهنمایی شیخ احمد حججی نجف آبادی در زمره شاگردان مکتب امام صادق علیه السلام قرار گرفت و در مدرسه نوریه اصفهان مشغول فراگیری علوم اسلامی شد. مقدمات و ادبیات را در آنجا تمام کرد و پس از آن آهنگ حوزه قم نمود. در سال 1320 در اتاقی محقر و در مدرسه حاج ملا صادق ساکن و به دروس سطح و نیز تهذیب اخلاق نزد استادانی وارسته مشغول شد. شیخ حسن در قم برای کسب فیوضات اخلاقی به حضور آیت الله سید محمدتقی خوانساری می رسید و مورد لطف و نظر خاص آن بزرگوار قرار داشت. همچنین با همراهی شهید مطهری از محضر امام خمینی و آیت الله سید احمد خوانساری به صورت خصوصی درس تفسیر و علوم دیگر می آموخت. مقدار زیادی از شرح لمعه را نزد آیت الله العظمی مرعشی نجفی و زیادی از رسائل و مکاسب را نزد آیة الله شیخ عبدالرزاق نائینی خواندند. این عالم ربانی پس از 4 سال اقامت در قم، در سال 1322 به مقصد اصلی اش نجف اشرف سفر کرد . با ورود به حوزه علمیه نجف اشرف دومین حجره از سمت راست در مدرسه علمیه صدر و کنار مقبره مرحوم صدر، و زمانی مدرسه بادکوبه ای ماوای ایشان می گردد و این دوره طولانی تا 28 سال ادامه می یابد.

اساتید

• آیت الله العظمی خوئی در فقه، اصول و تفسیر
• آیت الله شیخ عبدالحسین رشتی در کفایه
• آیت الله شیخ صدرا بادکوبه ای در معقول
• آیت الله العظمی سید جمال الدین گلپایگانی در اخلاق
• آیت الله حکیم (خارج فقه)
• آیت الله محمدعلی کاظمینی
• آیت الله محمدکاظم شیرازی (خارج مکاسب)
• آیت الله سید عبدالهادی شیرازی (خارج بحث طهارت)

روش سلوکی

آیت الله صافی هیچگونه استاد سلوکی نداشته اند. روش ایشان در تهذیب نفس پیرامون 4 محور دور می زد:
1- عمل به دستورات شرع مقدس تا آخرین نفس (بر خلاف دیگران که عبادات را از واصل ساقط می دانند ) .2- محبت به خدا و اولیاء معصومین علیهم السلام .3- توسل به ذوات مقدسه معصومین علیهم السلام . 4 - تسلیم مطلق و بی قید و شرط در برابر معصوم علیه السلام و لا غیر (به خلاف دیگران که به استاد و پیر و مرشد سر می سپارند و تسلیم مطلق آنها می شوند ).

تالیفات

• یک دوره اصول ، تقریرات بحث آیت الله العظمی خوئی(ره)
• مکاسب محرمه و بیع
• طهارت
• صلاه
• ترجمه نقد فلسفه داروین تالیف حاج شیخ محمدرضا نجفی
• درسهای اخلاق در 3جلد
• یک دوره اقتصاد استدلالی بر اساس مبانی فقهی
• اقتصاد ساده برای دانشجویان
• تقریرات خارج اصول یکدوره
• تقریرات خارج طهارت
• تقریرات خارج خمس
• تقریرات خارج قضا و شهادات
• تقریرات خارج حج
• تقریرات درس رجال
• متفرقاتی در تفسیر و حدیث و شعر و علوم قرآن و اسرار حج

برگشت به اصفهان

در سال 1350 پس از فوت مرحوم آیت الله طبیب زاده که امام جماعت مسجد کمرزرین و مرد پارسا و زاهد زمان در اصفهان بود بنا به دعوت علماء و مردم اصفهان و فرمان استادش مرحوم آیت الله العظمی خوئی (ره) به اصفهان بازگشت و در همان مسجد شروع به تدریس تفسیر و علوم قرآنی پرداخت. در سال حدود 1359 بنا به دعوت بازاریان و اهالی محل ودرخواست آیت الله خادمی و سایر علمای اصفهان طی دو طومار جداگانه به مسجد جامع اصفهان منتقل شد و آنجا را پایگاهی برای زنده کردن دین خدا قرار داد و کلاسهای اقتصاد ، اعتقادات، نهج البلاغه و تفسیر تشکیل دادند. ایشان قبل از اینکه مسجد کمر زرین را ترک کنند از آیت الله ناصری که آن زمان در دولت آباد اصفهان زندگی می کرد خواستند تا امامت مسجد کمر زرین را قبول کنند و با پذیرفتن پیشنهاد استاد از سوی آیت الله ناصری، مسجد جامع آماده پذیرایی از آیت الله صافی شد ، آنگاه ایشان اقامه جماعت در آن مسجد را آغاز کردند .
مرحوم آیت الله صافی (قدس سره) پس از مراجعت به اصفهان در مدرسه صدر بازار شروع به تدریس سطح کفایه کردند اما پس از چندی آیت الله العظمی خوئی (ره) در نامه ای به مردم نوشتند: آقای صافی باید درس خارج شروع کنند وگرنه برگردند به نجف که ما اینجا بیشتر به ایشان نیاز داریم . لذا از آن به بعد ایشان درس خارج را بنا به درخواست چند تن از فضلای نخبه اصفهان شروع کردند ، تا بعد از فوت آیت الله خادمی و مهدوی عملاً‌ریاست و زعامت حوزه علمیه اصفهان بعهده ایشان افتاد .

وفات

بالاخره روح بلند این استاد اخلاق در آستانه اذان صبح روز جمعه 7/7/1374 مطابق با 3/جمادی الاولی/1416 ه.ق، در سن 76 سالگی به ملکوت اعلی پیوست و استان اصفهان و حوزه های علمیه شیعه را عزادار کرد و با تشییعی بی نظیر بعد از شهید آیت الله شمس آبادی با حضور هیئتهای اعزامی به نمایندگی از مراجع تقلید شیعه و رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس و مقامات کشوری و لشکری جنازه پاک او را طبق وصیت آن مرحوم کنار مقبرة علامة مجلسی به خاک سپردند و از طرف استاندار دو روز عزای عمومی در استان اصفهان اعلام شد و در حوزه علمیّه اصفهان یک هفته تعطیل اعلام شد و بازار اصفهان نیز سه روز تعطیل و سیاهپوش شد.

باقیات و صالحات

از اقدامات فرهنگی شیخ، احداث مجموعه فرهنگی و علمی می باشد که شامل حوزه علمیه و موسسه فرهنگی و خیریه صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه است. این مدرسه ،محلی برای سکونت طلاب، فضلای کشور و مکانی برای نشر معارف دینی می باشد از جمله کتاب هایی که در این موسسه به زیور طبع آراسته شده است عبارتند از:

• الملاحم و الفتن
• کشف الالتباس عن موجر ابی العباس
• اجود التقریرات
• مناقب عرشیان
• مدارک العروه الوثقی

فرازهایی از وصیت نامه

خداوندا تو را شاهد می گیرم که زندگی را با نام تو شروع کردم و عمری میل من این بود که در راه تو و برای تو و به سوی تو قدم بردارم. ای طلاب عزیز؛ عزت و سربلندی در دنیا و آخرت در درجه اول در گرو تقوا و تهذیب نفس و ساختن روحی سرشار از محبت و در درجه دوم سعی و کوشش در تحصیل علم و رسیدن به مراتب بلند علمی است. نیروی جوانی خود را هدر ندهید و جهاد کنید در تهذیب اخلاق و تحصیل علم که امروز بیش از هر زمان دیگر به سلاح علم و علمای خود ساخته نیاز است.

منابع

سایت آیت الله العظمی صافی اصفهانی ، موسسه صاحب الامر

آرشیو عکس و تصویر

• 

  از راست: حسن صافی اصفهانی و سید محمدباقر موسوی چهارسوقی خوانساری در نوجوانی

• 

  حسن صافی اصفهانی در جوانی

• 

  حسن صافی اصفهانی

• 

  از راست: حسن صافی اصفهانی و قاسم اسلامی

• 

  از راست: حسن صافی اصفهانی، سید ابوتراب مرتضوی درچه ای و سید محمدحسن میرجهانی طباطبایی

• 

  از راست: حسن صافی اصفهانی و سید عبدالکریم رضوی کشمیری

• 

  از راست: سید محمدعلی موحد ابطحی و حسن صافی اصفهانی

• 

  از راست: حسن صافی اصفهانی و محمد ناصری دولت آبادی

• 

  حسن صافی اصفهانی در مسجد شجره

• 

  از راست: حسن صافی اصفهانی و جعفر آزادمنش

• 

  از راست: علی اکبر فقیه و حسن صافی اصفهانی

• 

  از راست: رضاعماد زاده و حسن صافی اصفهانی

• 

  از راست: احمد زاهد نجفی و حسن صافی اصفهانی

• 

  تشییع پیکر حسن صافی اصفهانی

• 

  مدفن حسن صافی اصفهانی در مقبره علامین مجلسیین

• 

  سنگ قبر حسن صافی اصفهانی