منابع و پی نوشتهای ضعیف
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

مسجد: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(افزودن 1 رده)
 
(۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{الگو:بخشی از یک کتاب}}
+
{{خوب}}
 +
مسجد محلی خاص برای عبادت [[الله|خدا]] و یکی از مکان های مقدس اسلامی و مکانی برای گردهمایی مسلمانان است. مسجد در [[اسلام]] احکامی ویژه به خود دارد. به عنوان نمونه [[نجس]] نمودن مسجد [[حرام]] است و در صورت نجس شدن باید بلافاصله آن را تطهیر نمود.
  
یکی ار مکان‌های مقدس اسلامی، مسجد است.
+
==معنای لغوی و اصطلاحی مسجد==
  
==معنای لغوی مسجد==
+
مسجد در لغت به معنای محل سجده، برگرفته از سجود به معنای به خاک افتادن و خضوع و کرنش کردن است. در سایر ادیان، تنها در اماکن خاصی در برابر خداوند [[سجده]] می‌کنند و [[نماز]] می‌خوانند؛ اما از منظر [[اسلام]]، زمین پاک بوده و سجده‌گاه و مسجد است چنانچه بر اساس روایت [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله مسجد بر سراسر زمین اطلاق می گردد و این از اختصاصات امت اسلامی است.
  
مسجد به معنای محل سجده، برگرفته از سجود به معنای به خاک افتادن و خضوع و کرنش کردن است.
+
اما در اصطلاح، مسجد به محل ویژه ای اطلاق می‌شود که برای [[عبادت]] و خضوع در برابر حق تعالی وقف گردیده است.
  
==معنای اصطلاحی مسجد==
+
==کارکردهای مسجد==
 
+
در عصر آغازین اسلام، مسجد افزون بر [[عبادت]]، مرکزی برای اداره حکومت نیز بود. پس از آن، به عنوان مدرسه نیز مورد استفاده قرار گرفت. بعدها وقتی دارالحکومه و مدرسه ساختند، مسجد به عبادت اختصاص داده شد؛ گرچه گه‌گاه از آن به عنوان مدرسه یا جای تبلیغ اعتقادات و [[احكام|احکام]] اسلام نیز استفاده می‌شده است. در حال حاضر نیز علاوه بر برگزاری [[نماز جماعت]] و مناسک مربوط به مسجد همچون [[اعتکاف]] از مسجد به عنوان محلی برای تبلیغ در بین تمامی مسلمانان و برای برگزاری مراسم های مربوط به شهادت یا ولادت [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام در بین [[شیعه]] استفاده می شود. همچنین گروه های مذهبی بسیاری در سرتاسر جهان مسجد را پایگاه خود قرار داده اند.
در اصطلاح، مسجد به محلی اطلاق می‌شود که جایگاه [[عبادت]] و خضوع در برابر حق تعالی است. کاربرد واژه مسجد یکی در مورد، چهاردیواری خاصی است که برای عبادت ساخته می‌شود و دیگر این‌که بر اساس روایت [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله مسجد بر سراسر زمین اطلاق می گردد.
 
 
 
چرا که همه سطح کره خاکی می‌تواند سجده‌گاه انسان مسلمان باشد. این دومین کاربرد که اطلاق عام مسجد است، از اختصاصات امت اسلامی است.
 
 
 
==محل سجده در ادیان==
 
 
 
سایر ادیان، تنها در اماکن خاصی در برابر خداوند [[سجده]] می‌کنند و [[نماز]] می‌خوانند؛ اما در اسلام همه زمین پاک بوده و سجده‌گاه و مسجد است.
 
 
 
رسول خدا صلی الله علیه و آله پس از بیان فضیلت [[مسجدالحرام]] و [[مسجدالاقصی]] برای [[ابوذر]]، به وی فرمودند: حَیْثُما أَدْرکتک الصّلاة فصلِّ وَالأرض لَکَ مَسْجد؛ هر کجا وقت نمازت رسید، همانجا نماز بخوان که زمین برای تو مسجد است.<ref>الحج والعمرة فی الکتاب والسنه، ص۶۱ از بخاری، ۳/۱۲۶۰/۳۲۴۳.</ref>
 
  
 
==واژه مسجد در قرآن==
 
==واژه مسجد در قرآن==
  
واژه مسجد در ۲۸ جای قرآن بکار رفته و در بیشتر موارد، اشاره به مسجدالحرام است. مسجدالحرام همان محیط اطراف خانه کعبه می‌باشد که سجده‌گاه بوده است.
+
واژه مسجد در ۲۸ جای [[قرآن]] بکار رفته و در بیشتر موارد، اشاره به [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] است. مسجدالحرام همان محیط اطراف خانه [[کعبه]] می‌باشد که سجده‌گاه بوده است.  
 
 
==نقش مسجد در جامعه اسلامی==
 
 
 
مهمترین نقش مسجد، مرکزیت بخشی به عبادت مسلمانان در زمینی پاک و مطهر و تعریف شده برای خداوند است. محیطی که انسان ناپاک نباید وارد آن شود و فضا و زمینش بایستی از هر گونه پلیدی مصون باشد. مسجد علاوه بر مرکزیت عبادی، مرکز جماعت نیز هست. این جماعت هم برای عبادت است و هم برای یکپارچگی امّت و تمسّک جمعی آنان به حبل‌الله.  
 
  
 
==اقسام مساجد==
 
==اقسام مساجد==
سطر ۳۱: سطر ۱۹:
 
به طور کلی چهار نوع مسجد برای یک مسلمان قابل تصور است:  
 
به طور کلی چهار نوع مسجد برای یک مسلمان قابل تصور است:  
  
# مسجد محله.  
+
#مسجد محله.
# مسجد مرکزی در شهر برای نمازگزاران شهر با عنوان مسجد جامع.
+
#مسجد مرکزی در شهر برای نمازگزاران شهر با عنوان مسجد جامع.
# مصلاّیی برای مراسم نماز عید برای تمامی مردم یک منطقه.
+
#مصلاّیی برای مراسم نماز عید برای تمامی مردم یک منطقه.
# مسجدالحرام برای حضور همه مسلمانان.
+
#مسجدالحرام برای حضور همه مسلمانان.
 
 
==جایگاه مسجد در صدر اسلام==
 
 
 
مسجد در عصر آغازین اسلام، افزون بر عبادت، مرکزی برای اداره حکومت نیز بود. پس از آن به عنوان مدرسه نیز مورد استفاده قرار گرفت. بعدها وقتی دارالحکومه و مدرسه ساختند، مسجد به عبادت اختصاص داده شد؛ گرچه گه‌گاه از آن به عنوان مدرسه نیز استفاده می‌شده است.
 
 
 
در واقع، مسجد تکیه‌گاه تمامی مسلمانان در اتکال به خدای واحد قهّار و سمبل قداست؛ پاکی، تقوا و وحدت جامعه اسلامی است.  
 
  
 
==نخستین مسجد روی زمین==
 
==نخستین مسجد روی زمین==
  
نخستین خانه‌ای که برای مردم ساخته شد تا در آن به عبادت خدا بپردازند، بیت ‌الله الحرام است. بنابراین، باید مسجدالحرام و کعبه را قدیمی‌ترین محل عبادت دانست. قرآن علاوه بر مسجدالحرام از مسجدالأقصی نیز یاد کرده است. این‌ها مساجدی است که پیش از اسلام نیز وجود داشت. به‌ علاوه، اهل کتاب نیز مراکز عبادت خاص خود را داشته‌اند.  
+
نخستین خانه‌ای که برای مردم ساخته شد تا در آن به عبادت خدا بپردازند، بیت ‌الله الحرام بود. بنابراین، باید [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] و کعبه را قدیمی‌ترین محل عبادت دانست. قرآن علاوه بر مسجدالحرام از [[مسجد الاقصى|مسجدالأقصی]] نیز یاد کرده است. این‌ها مساجدی است که پیش از اسلام نیز وجود داشت. به‌ علاوه، [[اهل کتاب]] نیز مراکز عبادت خاص خود را داشته‌اند.  
  
 
==نخستین مساجد در اسلام==
 
==نخستین مساجد در اسلام==
  
در واقع، نخستین مسجدی که در اسلام بر پایه تقوا ساخته شد، مسجد قبا بود که در سال نخست هجری، بلافاصله پس از هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله به یثرب و وارد شدن ایشان به محله قبا ساخته شد.
+
در واقع، نخستین مسجدی که در اسلام بر پایه [[تقوا]] ساخته شد، [[مسجد قبا]] بود که در سال نخست هجری، بلافاصله پس از هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله به [[مدینه|یثرب]] و وارد شدن ایشان به محله [[قبا]] ساخته شد.  
 
 
و گفتنی است نخستین کسی که مسجد ساخت، عمار یاسر بود که در تأسیس مسجد قبا نقش اول را داشت. پس از آن، مسجدالنبی در یثرب یا مدینة النبی صلی الله علیه و آله ساخته شد.
 
 
 
===علاقه به ساخت مساجد در صدر اسلام===
 
 
 
به دنبال آن هر یک از طوایف عرب در ناحیه خود مسجدی ساختند.
 
 
 
آنان از [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله می‌خواستند تا در نقطه‌ای که برای مسجد انتخاب کرده بودند، نماز بگزارد. سپس محل [[نماز]] رسول خدا صلی الله علیه و آله را به عنوان مسجد محله خود بنا می‌کردند. حتی اگر در آغاز قصد ساختن مسجد نداشتند، محل نماز رسول خدا صلی الله علیه و آله را به عنوان [[مسجد]] و [[نمازخانه]] انتخاب می کردند.
 
  
ابن شَبّه فهرستی از مساجدی که رسول خدا صلی الله علیه و آله در آنها نماز خوانده به دست داده است.<ref>تاریخ المدینة المنوره، ج۱، ص۷۹۵۷.</ref>  
+
و گفتنی است نخستین کسی که مسجد ساخت، [[عمار یاسر]] بود که در تأسیس مسجد قبا نقش اول را داشت. پس از آن، [[مسجد النبی (ص)|مسجدالنبی]] در یثرب یا [[مدینه|مدینة]] النبی صلی الله علیه و آله ساخته شد. <ref>الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص۶۱ از بخاری، ۳/۱۲۶۰/۳۲۴۳</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۶۴: سطر ۳۸:
 
      
 
      
 
==منابع==
 
==منابع==
رسول جعفریان ،آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۹۹.
+
 
 +
*رسول جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۹۹.
 +
 
 +
*الحج و العمرة فی الکتاب و السنه.
  
 
[[رده:اماکن مذهبی]]
 
[[رده:اماکن مذهبی]]
 
[[رده:اسلام]]
 
[[رده:اسلام]]
 
[[رده:مساجد]]
 
[[رده:مساجد]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= ضعیف
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۵۶

مسجد محلی خاص برای عبادت خدا و یکی از مکان های مقدس اسلامی و مکانی برای گردهمایی مسلمانان است. مسجد در اسلام احکامی ویژه به خود دارد. به عنوان نمونه نجس نمودن مسجد حرام است و در صورت نجس شدن باید بلافاصله آن را تطهیر نمود.

معنای لغوی و اصطلاحی مسجد

مسجد در لغت به معنای محل سجده، برگرفته از سجود به معنای به خاک افتادن و خضوع و کرنش کردن است. در سایر ادیان، تنها در اماکن خاصی در برابر خداوند سجده می‌کنند و نماز می‌خوانند؛ اما از منظر اسلام، زمین پاک بوده و سجده‌گاه و مسجد است چنانچه بر اساس روایت رسول خدا صلی الله علیه و آله مسجد بر سراسر زمین اطلاق می گردد و این از اختصاصات امت اسلامی است.

اما در اصطلاح، مسجد به محل ویژه ای اطلاق می‌شود که برای عبادت و خضوع در برابر حق تعالی وقف گردیده است.

کارکردهای مسجد

در عصر آغازین اسلام، مسجد افزون بر عبادت، مرکزی برای اداره حکومت نیز بود. پس از آن، به عنوان مدرسه نیز مورد استفاده قرار گرفت. بعدها وقتی دارالحکومه و مدرسه ساختند، مسجد به عبادت اختصاص داده شد؛ گرچه گه‌گاه از آن به عنوان مدرسه یا جای تبلیغ اعتقادات و احکام اسلام نیز استفاده می‌شده است. در حال حاضر نیز علاوه بر برگزاری نماز جماعت و مناسک مربوط به مسجد همچون اعتکاف از مسجد به عنوان محلی برای تبلیغ در بین تمامی مسلمانان و برای برگزاری مراسم های مربوط به شهادت یا ولادت ائمه علیهم السلام در بین شیعه استفاده می شود. همچنین گروه های مذهبی بسیاری در سرتاسر جهان مسجد را پایگاه خود قرار داده اند.

واژه مسجد در قرآن

واژه مسجد در ۲۸ جای قرآن بکار رفته و در بیشتر موارد، اشاره به مسجدالحرام است. مسجدالحرام همان محیط اطراف خانه کعبه می‌باشد که سجده‌گاه بوده است.

اقسام مساجد

به طور کلی چهار نوع مسجد برای یک مسلمان قابل تصور است:

  1. مسجد محله.
  2. مسجد مرکزی در شهر برای نمازگزاران شهر با عنوان مسجد جامع.
  3. مصلاّیی برای مراسم نماز عید برای تمامی مردم یک منطقه.
  4. مسجدالحرام برای حضور همه مسلمانان.

نخستین مسجد روی زمین

نخستین خانه‌ای که برای مردم ساخته شد تا در آن به عبادت خدا بپردازند، بیت ‌الله الحرام بود. بنابراین، باید مسجدالحرام و کعبه را قدیمی‌ترین محل عبادت دانست. قرآن علاوه بر مسجدالحرام از مسجدالأقصی نیز یاد کرده است. این‌ها مساجدی است که پیش از اسلام نیز وجود داشت. به‌ علاوه، اهل کتاب نیز مراکز عبادت خاص خود را داشته‌اند.

نخستین مساجد در اسلام

در واقع، نخستین مسجدی که در اسلام بر پایه تقوا ساخته شد، مسجد قبا بود که در سال نخست هجری، بلافاصله پس از هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله به یثرب و وارد شدن ایشان به محله قبا ساخته شد.

و گفتنی است نخستین کسی که مسجد ساخت، عمار یاسر بود که در تأسیس مسجد قبا نقش اول را داشت. پس از آن، مسجدالنبی در یثرب یا مدینة النبی صلی الله علیه و آله ساخته شد. [۱]

پانویس

  1. الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص۶۱ از بخاری، ۳/۱۲۶۰/۳۲۴۳


منابع

  • رسول جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۹۹.
  • الحج و العمرة فی الکتاب و السنه.