یمامه: تفاوت بین نسخه‌ها
Saeed zamani (بحث | مشارکتها) جز |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | |||
{{بخشی از یک کتاب}} | {{بخشی از یک کتاب}} | ||
| − | + | یمامه که در قدیم به نام «جوّا» خوانده مى‌شد،<ref>معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.</ref> به نوشته مقدسى در قرن چهارم هجرى قمرى یکى از چهار ناحیه [[شبه جزیره عربستان|جزیرة العرب]] و وابسته به خوره حجر (هگر) بوده است. همو در جاى دیگر مى‌نویسد: یمامه ناحیتى است که قصبه آن حجر است. شهرى بزرگ که دژها و دیه‌ها آن را دربر گرفته است.<ref>احسن التقاسیم؛ بخش ۱، ص ۱۰۲، ۱۰۴ و ۱۳۳.</ref> | |
| − | |||
| − | + | به نوشته [[یاقوت حموی|یاقوت]]، یمامه از ناحیه‌هاى [[نجد]] شمرده مى‌شد و مرکز آن حجر بوده است.<ref>معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.</ref> به هنگام پیدایش [[اسلام]]، یمامه شهرها و روستاهایى داشته، از جمله منفوخه که قبر اعشى، سخن‌سراى عرب، در آنجا بوده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | یکى دیگر از اماکن آن سدوس است که از شهرهاى باستانى است و اکنون در آن آثارى از گذشته پیدا شده، در آنجا تندیسى به قطر ۳ و بلندى ۲۲ پا یافت شده است. آلوسى در تاریخ نجد مى‌نویسد: در نزدیکى سدوس ساختمان هایى است که گمان مى‌رود از آثار حمیریان (تبعان) باشد. همچنین گفته‌اند در میان این آثار چیزى است مانند گلدسته و بر آن نبشته‌هاى کنده شده بسیار است... چون مردم سدوس رفت و آمد جهانگردان فرنگى را به آنجا دیدند، ویرانش کردند تا با ایشان ارتباطى نداشته باشند.<ref>المفصل فى تاریخ العرب...؛ ج۱، ص۱۸۲ و ۱۸۳.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | در روستاى فاو که در یمامه قرار دارد، نبشته‌هایى یافت شده که اهمیت بسیار دارد زیرا از نخستین نبشته‌ها به زبان عربى جنوبى است که به پیش از میلاد بازمى‌گردد و از آثار سبئیان است. | |
| − | + | گویا اینجا بازمانده شهرى بر سر راه کاروان‌رو بین [[یمن|یمن]] و خلیج فارس و [[عراق]] از راه نجد بوده است.<ref>همان؛ ج۱، ص۱۸۳.:.۹۲ .p ,۱۹۴۹ .enuJ ,IIIXC .loV ;lanruoJ lacihpargoeG ehT </ref> به نوشته برترام توماس در یمامه چاههاى «عویفره» نزدیک به فاو قرار داشته که همان محل اوفیر است که در [[تورات]] آمده و به زر و طاووس اشتهار داشته است. | |
| − | + | ||
| − | + | نام عربى آن عفر بوده که در ترجمه به یونانى و عبرى اوفیر شده است. این محل به معادن طلا نزدیک است.<ref>همان؛ ج۱، ص۱۸۴.</ref> یکى از وادی هاى یمامه به نام عرض یا عارض است که به نوشته ابن خرداذبه کسى که از [[کوفه]] به سوى [[طائف|طایف]] رود ابتدا به عرض و سپس به طایف مى‌رسد. همو در ضمن وصف راه یمامه تا [[مکه]]، عرض را نیز نام مى‌برد و مى‌گوید: عرض دره‌اى است که یمامه را دو قسمت مى‌کند و در این درّه روستاهاى منفوحه، وبره... توضح و مقراة قرار دارد.<ref>المسالک والممالک؛ ص ۱۰۳، ۱۲۱ و ۱۲۵.</ref> | |
| − | + | ||
| − | + | بعضى از این روستاها مانند توضح و مقراة همانهایى است که شاعر معروف و صاحب معلّقه،<ref>معلّقات سبع؛ ص ۲۲.</ref> امرؤالقیس، بدانها اشاره کرده است. به نوشته یاقوت، عرض درّه‌اى است در یمامه، خرم و بارور و داراى روستاها و کشتزارها.<ref>معجم البلدان؛ ج۴، ص۱۰۲.</ref> این درّه شاید بازمانده آبى روان بوده است. از وادی هاى دیگر یمامه، وادى حنیفه و عرض شمام است.<ref>المفصل فى تاریخ العرب...؛ ج۱، ص۱۸۴.</ref> | |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | |||
| + | * حسین قره چانلو، جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، سمت، تهران، ۱۳۸۰، ج۱، ص ۲۴۰ و ۲۴۱. | ||
[[رده:جغرافیای تاریخی عربستان]] | [[رده:جغرافیای تاریخی عربستان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۳
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
یمامه که در قدیم به نام «جوّا» خوانده مى‌شد،[۱] به نوشته مقدسى در قرن چهارم هجرى قمرى یکى از چهار ناحیه جزیرة العرب و وابسته به خوره حجر (هگر) بوده است. همو در جاى دیگر مى‌نویسد: یمامه ناحیتى است که قصبه آن حجر است. شهرى بزرگ که دژها و دیه‌ها آن را دربر گرفته است.[۲]
به نوشته یاقوت، یمامه از ناحیه‌هاى نجد شمرده مى‌شد و مرکز آن حجر بوده است.[۳] به هنگام پیدایش اسلام، یمامه شهرها و روستاهایى داشته، از جمله منفوخه که قبر اعشى، سخن‌سراى عرب، در آنجا بوده است.
یکى دیگر از اماکن آن سدوس است که از شهرهاى باستانى است و اکنون در آن آثارى از گذشته پیدا شده، در آنجا تندیسى به قطر ۳ و بلندى ۲۲ پا یافت شده است. آلوسى در تاریخ نجد مى‌نویسد: در نزدیکى سدوس ساختمان هایى است که گمان مى‌رود از آثار حمیریان (تبعان) باشد. همچنین گفته‌اند در میان این آثار چیزى است مانند گلدسته و بر آن نبشته‌هاى کنده شده بسیار است... چون مردم سدوس رفت و آمد جهانگردان فرنگى را به آنجا دیدند، ویرانش کردند تا با ایشان ارتباطى نداشته باشند.[۴]
در روستاى فاو که در یمامه قرار دارد، نبشته‌هایى یافت شده که اهمیت بسیار دارد زیرا از نخستین نبشته‌ها به زبان عربى جنوبى است که به پیش از میلاد بازمى‌گردد و از آثار سبئیان است.
گویا اینجا بازمانده شهرى بر سر راه کاروان‌رو بین یمن و خلیج فارس و عراق از راه نجد بوده است.[۵] به نوشته برترام توماس در یمامه چاههاى «عویفره» نزدیک به فاو قرار داشته که همان محل اوفیر است که در تورات آمده و به زر و طاووس اشتهار داشته است.
نام عربى آن عفر بوده که در ترجمه به یونانى و عبرى اوفیر شده است. این محل به معادن طلا نزدیک است.[۶] یکى از وادی هاى یمامه به نام عرض یا عارض است که به نوشته ابن خرداذبه کسى که از کوفه به سوى طایف رود ابتدا به عرض و سپس به طایف مى‌رسد. همو در ضمن وصف راه یمامه تا مکه، عرض را نیز نام مى‌برد و مى‌گوید: عرض دره‌اى است که یمامه را دو قسمت مى‌کند و در این درّه روستاهاى منفوحه، وبره... توضح و مقراة قرار دارد.[۷]
بعضى از این روستاها مانند توضح و مقراة همانهایى است که شاعر معروف و صاحب معلّقه،[۸] امرؤالقیس، بدانها اشاره کرده است. به نوشته یاقوت، عرض درّه‌اى است در یمامه، خرم و بارور و داراى روستاها و کشتزارها.[۹] این درّه شاید بازمانده آبى روان بوده است. از وادی هاى دیگر یمامه، وادى حنیفه و عرض شمام است.[۱۰]
پانویس
- ↑ معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.
- ↑ احسن التقاسیم؛ بخش ۱، ص ۱۰۲، ۱۰۴ و ۱۳۳.
- ↑ معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.
- ↑ المفصل فى تاریخ العرب...؛ ج۱، ص۱۸۲ و ۱۸۳.
- ↑ همان؛ ج۱، ص۱۸۳.:.۹۲ .p ,۱۹۴۹ .enuJ ,IIIXC .loV ;lanruoJ lacihpargoeG ehT
- ↑ همان؛ ج۱، ص۱۸۴.
- ↑ المسالک والممالک؛ ص ۱۰۳، ۱۲۱ و ۱۲۵.
- ↑ معلّقات سبع؛ ص ۲۲.
- ↑ معجم البلدان؛ ج۴، ص۱۰۲.
- ↑ المفصل فى تاریخ العرب...؛ ج۱، ص۱۸۴.
منابع
- حسین قره چانلو، جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، سمت، تهران، ۱۳۸۰، ج۱، ص ۲۴۰ و ۲۴۱.
