فرزدق: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۰۰

همام بن غالب (معروف به فرزدق)، شاعرى بزرگ و هوادار اهل بیت پیامبر بود که در مدح امام ‌سجاد علیه السلام، قصیده بلند خویش را در مکه سرود (هذا الذى تعرف البطحاء وطاته...) و به ‌دنبال آن به زندان افتاد و حضرت سجاد علیه السلام برایش صله‌اى فرستاد.

محتویات

۱ فرزدق و خاندان اهل بیت
۲ شخصیت روایی فرزدق
۳ وفات فرزدق
۴ پانویس
۵ منابع

فرزدق و خاندان اهل بیت

در منابع اهل سنت، فرزدق شیعه دانسته شده است.^[۱] ملاقات وی با امیرالمومنین علیه السلام و حفظ قرآن بنابر فرمایش ایشان،^[۲] سرودن اشعاری در مذمت ابن ملجم،^[۳] رفت و آمد به کوفه^[۴] که پایگاه شیعیان است، ملاقات با امام حسین علیه السلام در مسیر حرکت ایشان به کوفه^[۵] و سرودن ابیاتی در رثای ایشان^[۶] و اصحابشان از جمله مسلم بن عقیل و هانی بن عروه^[۷] و جریان سرودن شعر در مدح امام زین العابدین علیه السلام در حضور هشام،^[۸] شاید از شاخص‌ترین دلایلی باشد که وی را در ردیف شیعیان برشمرده‌اند.

ارادت فرزدق به خاندان اهل بیت امر مبهم و پوشیده‌ای نیست. مدح و ستایش امام زین العابدین علیه السلام در فضای خفقان سیاسی، آن هم در حضور هشام، پسر حاکم اموی^[۹] و تحقیر وی به جهت انکار شناخت امام، نه تنها گواه شهامت و شجاعت در خور تقدیر وی است، بلکه بر ارادت وی به این خاندان گواهی می‌دهد. آمده است زمانی که حضرت امام سجاد علیه السلام از حبس او مطلع شدند، مبلغ دوازده هزار درهم برای او فرستادند. او مبلغ را پس داد و گفت: «من مدح تو برای رضای خدا گفتم، نه عطا». حضرت علیه السلام مبلغ را باز فرستاده فرمودند: «ما که اهل بیتیم، چون چیزی به کسی بخشیم باز نستانیم».^[۱۰]

در جریان دیگری وقتی کمیت بن زید اسدی که پیوند قبیلگی با فرزدق داشت «قصاید هاشمیات» را گفت، برای محک زدن اشعار خود که در مدح اهل بیت بود، نزد فرزدق آمد. فرزدق پس از شنیدن اشعار او در پاسخ چنین گفت: «پسرم آفرین خوب گفته‌ای که از اراذل و اوباش دست برداشته‌ای و هرگز تیرت به خطا نخواهد رفت و گفتارت را تکذیب نخواهند کرد... انتشار بده و با دشمن دست به گریبان شو که تو از همه‌ی گذشتگان و حاضران شاعرتری».^[۱۱]

با این حال توجه او به خلفای اموی و حضور وی در دستگاه آنان، با توجه به نقش و جایگاه اجتماعی یک شاعر و میزان تاثیرگذاری شعر در آن عصر تامل برانگیز است. در نهایت شاید بتوان وی را تحت عنوان شیعه‌ی محب قرار داد که به جهت علاقه‌اش به این خاندان اشعاری در مدح آنان سروده است. اما در مجموع اشعار او متاثر از نظام قبیلگی، سرشار از هجو و فخر و... است.^[۱۲] بنابراین نمی‌توان وی را در ردیف کمیت و دعبل که سراسر شیفته‌ی اهل بیت علیهم السلام بودند، قرار داد.

شخصیت روایی فرزدق

فرزدق از امام حسین علیه السلام، ابوهریره، ابوسعید خدری، فرجعه بن اسعد، زراره بن کرب و طرماح بن عدی شاعر روایت نموده است و از او خالد حذاء و مروان اصغر و حجاج بن حجاج و... روایت کرده اند.^[۱۳]

امام حسین علیه السلام هنگام ‌سفر به سوى عراق، در محلى به نام صفاح (یا در منزلى دیگر) با فرزدق برخورد کرد که از کوفه مى‌آمد. اوضاع کوفه را پرسید، وى جواب داد: دلهاى مردم با تو ولى شمشیرهایشان‌ علیه توست.^[۱۴] امام در آنجا بود که این ابیات را خواند:

لئن کانت الدنیا تعد نفیسة * فدار ثواب الله اعلى و انبل

و ان کانت الابدان للموت انشئت * فقتل امرء بالسیف فى الله افضل^[۱۵]

وفات فرزدق

فرزدق، سالهاى پس از عاشورا زنده بود و به خانه حضرت سکینه سلام الله علیها دختر امام حسین‌ علیه السلام نیز رفت و آمد داشت و از او صله دریافت مى‌کرد. در بادیه بصره در سال ۱۱۰ هجرى درصد سالگى از دنیا رفت.

پانویس

↑ ابن اثیر، عزالدین علی؛ الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۱۴، ص۳۵۸ و مقدسی، محمد بن احمد؛ احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مترجم علی نقی منزوی، تهران، مولفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱، چاپ اول، ج۲، ص۶۱۸.
↑ امین، سید محسن؛ مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف المطبوعات، ج۳، ص۲۹۱.
↑ محدث اربلی؛ کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، بنی هاشمی، ۱۳۸۱، چاپ اول، ج۱، ص۵۸۲.
↑ الکامل، پیشین، ج۱۰، ص۳۵۳.
↑ طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵، چاپ پنجم، ج۷، ص۲۹۶۹.
↑ فرزدق، همام بن غالب؛ دیوان الفرزدق، مقدمه و شرح مجید طرد، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۴، چاپ دوم، ج۱، ص۷ و اعیان الشیعه، پیشین، ج۱۰، ص۲۶۸.
↑ ابن طباطبا، محمد بن علی؛ الفخری، ترجمه وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰، چاپ دوم، ص۱۵۶ و برخی منابع این ابیات را به عبدالله بن زبیر اسدی نسبت داده اند والکامل، پیشین، ج۱۱، ص۱۴۴.
↑ مستوفی، حمدالله بن ابی بکر؛ تاریخ گزیده، تحقیق عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴، چاپ سوم، ص ۷۰۹.
↑ همان.
↑ تاریخ گزیده، پیشین، ص ۷۱۰ و کشف الغمه، پیشین، ج۲، ص۸۰. (در این نقل مبلغ ده هزار درهم عنوان گردیده است.)
↑ مسعودی، علی بن حسین؛ مروج الذهب، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، ۱۴۰۹، چاپ دوم، ج۲، ص۲۳۱.
↑ در نقلی آمده است که در جریان ملاقات امام حسین علیه السلام با قرزدق، ایشان مبلغی را به فرزدق دادند و چون پرسیده شد که چرا به شاعری خیال پرداز و زبان گسیخته پاداش می دهید، در پاسخ فرمودند: «کاری که با آن آبروی خود را حفظ کنی بهترین کار است؛ وانگهی فرزدق شاعری است که نمی توان از او در امان بود». واقدی، محمد بن سعد؛ الطبقات الکبری، ترجمه محمود دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴، ج۵، ص۹۰ و مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار لدرر اخبار ائمه الاطهار، تهران، اسلامیه، ج۴۴، ص۱۸۹.
↑ دمشقی، اسماعیل بن عمر بن کثیر؛ البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ج۹، ص۲۶۵.
↑ اخبار الطوال، پیشین، ص۲۹۳ و تاریخ طبری، پیشین، ج۷، ص۲۹۶۹ و تاریخ گزیده، پیشین، ص۲۶۴.
↑ حیاة الامام الحسین، ج۳، ص۶۱.

منابع

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
فرزدق، قدسیه خدامی، سایت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام (بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی) تاریخ بازیابی: 29 مرداد 1392.

[1] ابن اثیر، عزالدین علی؛ الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۱۴، ص۳۵۸ و مقدسی، محمد بن احمد؛ احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مترجم علی نقی منزوی، تهران، مولفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱، چاپ اول، ج۲، ص۶۱۸.

[2] امین، سید محسن؛ مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف المطبوعات، ج۳، ص۲۹۱.

[3] محدث اربلی؛ کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، بنی هاشمی، ۱۳۸۱، چاپ اول، ج۱، ص۵۸۲.

[4] الکامل، پیشین، ج۱۰، ص۳۵۳.

[5] طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵، چاپ پنجم، ج۷، ص۲۹۶۹.

[6] فرزدق، همام بن غالب؛ دیوان الفرزدق، مقدمه و شرح مجید طرد، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۴، چاپ دوم، ج۱، ص۷ و اعیان الشیعه، پیشین، ج۱۰، ص۲۶۸.

[7] ابن طباطبا، محمد بن علی؛ الفخری، ترجمه وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰، چاپ دوم، ص۱۵۶ و برخی منابع این ابیات را به عبدالله بن زبیر اسدی نسبت داده اند والکامل، پیشین، ج۱۱، ص۱۴۴.

[8] مستوفی، حمدالله بن ابی بکر؛ تاریخ گزیده، تحقیق عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴، چاپ سوم، ص ۷۰۹.

[9] همان.

[10] تاریخ گزیده، پیشین، ص ۷۱۰ و کشف الغمه، پیشین، ج۲، ص۸۰. (در این نقل مبلغ ده هزار درهم عنوان گردیده است.)

[11] مسعودی، علی بن حسین؛ مروج الذهب، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، ۱۴۰۹، چاپ دوم، ج۲، ص۲۳۱.

[12] در نقلی آمده است که در جریان ملاقات امام حسین علیه السلام با قرزدق، ایشان مبلغی را به فرزدق دادند و چون پرسیده شد که چرا به شاعری خیال پرداز و زبان گسیخته پاداش می دهید، در پاسخ فرمودند: «کاری که با آن آبروی خود را حفظ کنی بهترین کار است؛ وانگهی فرزدق شاعری است که نمی توان از او در امان بود». واقدی، محمد بن سعد؛ الطبقات الکبری، ترجمه محمود دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴، ج۵، ص۹۰ و مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار لدرر اخبار ائمه الاطهار، تهران، اسلامیه، ج۴۴، ص۱۸۹.

[13] دمشقی، اسماعیل بن عمر بن کثیر؛ البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ج۹، ص۲۶۵.

[14] اخبار الطوال، پیشین، ص۲۹۳ و تاریخ طبری، پیشین، ج۷، ص۲۹۶۹ و تاریخ گزیده، پیشین، ص۲۶۴.

[15] حیاة الامام الحسین، ج۳، ص۶۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ سطر ۱: / سطر ۱: @@
-همام بن غالب (فرزدق) شاعرى بزرگ و هوادار [[اهل بيت]] پيامبر بود كه در مدح [[امام ‌سجاد]] علیه السلام، قصيده بلند خويش را در [[مكه]] سرود (هذا الذى تعرف البطحاء وطاته...) و به ‌دنبال آن به زندان افتاد و حضرت سجاد علیه السلام برايش صله‌اى فرستاد.
+همام بن غالب (معروف به فرزدق)، شاعرى بزرگ و هوادار [[اهل بیت]] پیامبر بود که در مدح [[امام سجاد علیه السلام|امام ‌سجاد]] علیه السلام، [[قصیده فرزدق|قصیده]] بلند خویش را در [[مکه]] سرود (هذا الذى تعرف البطحاء وطاته...) و به ‌دنبال آن به زندان افتاد و حضرت سجاد علیه السلام برایش صله‌اى فرستاد.
+==فرزدق و خاندان اهل بیت==
-[[امام حسين]] علیه السلام هنگام ‌سفر به سوى [[عراق]]، در محلى به نام صفاح (يا در منزلى ديگر) با فرزدق برخورد كرد كه از [[كوفه]] مى‌آمد. اوضاع كوفه را پرسيد، وى جواب داد: دلهاى مردم با تو ولى شمشيرهايشان‌ عليه توست.
+در منابع [[اهل سنت]]، فرزدق [[شیعه]] دانسته شده است.<ref>ابن اثیر، عزالدین علی؛ الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۱۴، ص۳۵۸ و مقدسی، محمد بن احمد؛ احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مترجم علی نقی منزوی، تهران، مولفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱، چاپ اول، ج۲، ص۶۱۸.</ref> ملاقات وی با [[امام علی علیه السلام|امیرالمومنین]] علیه السلام و حفظ [[قرآن]] بنابر فرمایش ایشان،<ref>امین، سید محسن؛ مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف المطبوعات، ج۳، ص۲۹۱.</ref> سرودن اشعاری در مذمت [[ابن ملجم]]،<ref>محدث اربلی؛ کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، بنی هاشمی، ۱۳۸۱، چاپ اول، ج۱، ص۵۸۲.</ref> رفت و آمد به [[کوفه]]<ref>الکامل، پیشین، ج۱۰، ص۳۵۳.</ref> که پایگاه شیعیان است، ملاقات با [[امام حسین]] علیه السلام در مسیر حرکت ایشان به کوفه<ref>طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵، چاپ پنجم، ج۷، ص۲۹۶۹.</ref> و سرودن ابیاتی در رثای ایشان<ref>فرزدق، همام بن غالب؛ دیوان الفرزدق، مقدمه و شرح مجید طرد، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۴، چاپ دوم، ج۱، ص۷ و اعیان الشیعه، پیشین، ج۱۰، ص۲۶۸.</ref> و اصحابشان از جمله [[مسلم بن عقیل]] و [[هانی بن عروه]]<ref>ابن طباطبا، محمد بن علی؛ الفخری، ترجمه وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰، چاپ دوم، ص۱۵۶ و برخی منابع این ابیات را به عبدالله بن زبیر اسدی نسبت داده اند والکامل، پیشین، ج۱۱، ص۱۴۴.</ref> و جریان سرودن شعر در مدح امام زین العابدین علیه السلام در حضور [[هشام بن عبدالملک|هشام]]،<ref>مستوفی، حمدالله بن ابی بکر؛ تاریخ گزیده، تحقیق عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴، چاپ سوم، ص ۷۰۹.</ref> شاید از شاخص‌ترین دلایلی باشد که وی را در ردیف شیعیان برشمرده‌اند.
-امام در آنجا بود كه اين ابيات را خواند: لئن كانت الدنيا تعد نفيسة فدار ثواب الله اعلى و انبل و ان كانت الابدان للموت انشئت فقتل امرء بالسيف فى الله افضل...<ref>حياة الامام الحسين، ج3، ص61.</ref>
+ارادت فرزدق به خاندان [[اهل البیت|اهل بیت]] امر مبهم و پوشیده‌ای نیست. مدح و ستایش امام زین العابدین علیه السلام در فضای خفقان سیاسی، آن هم در حضور هشام، پسر حاکم [[امویان|اموی]]<ref>همان.</ref> و تحقیر وی به جهت انکار شناخت امام، نه تنها گواه شهامت و [[شجاعت]] در خور تقدیر وی است، بلکه بر ارادت وی به این خاندان گواهی می‌دهد. آمده است زمانی که حضرت [[امام سجاد]] علیه السلام از حبس او مطلع شدند، مبلغ دوازده هزار درهم برای او فرستادند. او مبلغ را پس داد و گفت: «من مدح تو برای رضای خدا گفتم، نه عطا». حضرت علیه السلام مبلغ را باز فرستاده فرمودند: «ما که اهل بیتیم، چون چیزی به کسی بخشیم باز نستانیم».<ref>تاریخ گزیده، پیشین، ص ۷۱۰ و کشف الغمه، پیشین، ج۲، ص۸۰. (در این نقل مبلغ ده هزار درهم عنوان گردیده است.)</ref>
-==فرزدق و خاندان اهل بیت علیهم السلام==
+در جریان دیگری وقتی [[کمیت اسدی|کمیت بن زید اسدی]] که پیوند قبیلگی با فرزدق داشت «قصاید هاشمیات» را گفت، برای محک زدن اشعار خود که در مدح اهل بیت بود، نزد فرزدق آمد. فرزدق پس از شنیدن اشعار او در پاسخ چنین گفت: «پسرم آفرین خوب گفته‌ای که از اراذل و اوباش دست برداشته‌ای و هرگز تیرت به خطا نخواهد رفت و گفتارت را تکذیب نخواهند کرد... انتشار بده و با دشمن دست به گریبان شو که تو از همه‌ی گذشتگان و حاضران شاعرتری».<ref>مسعودی، علی بن حسین؛ مروج الذهب، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، ۱۴۰۹، چاپ دوم، ج۲، ص۲۳۱.</ref>
-در منابع اهل سنت، فرزدق شیعه دانسته شده است.<ref>ابن اثیر، عزالدین علی؛ الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، 1371، ج14، ص358 و مقدسی، محمد بن احمد؛ احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مترجم علی نقی منزوی، تهران، مولفان و مترجمان ایران، 1361، چاپ اول، ج2، ص618.</ref> ملاقات وی با امیرالمومنین علیه السلام و حفظ [[قرآن]] بنابر فرمایش ایشان،<ref>امین، سید محسن؛ مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف المطبوعات، ج3، ص291.</ref> سرودن اشعاری در مذمت ابن ملجم،<ref>محدث اربلی؛ کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، بنی هاشمی، 1381، چاپ اول، ج1، ص582.</ref> رفت و آمد به کوفه<ref>الکامل، پیشین، ج10، ص353.</ref> که پایگاه شیعیان است، ملاقات با [[امام حسین]] علیه السلام در مسیر حرکت ایشان به کوفه<ref>طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، 1375، چاپ پنجم، ج7، ص2969.</ref> و سرودن ابیاتی در رثای ایشان<ref>فرزدق، همام بن غالب؛ دیوان الفرزدق، مقدمه و شرح مجید طرد، بیروت، دارالکتاب العربی، 1414، چاپ دوم، ج1، ص7 و اعیان الشیعه، پیشین، ج10، ص268.</ref> و اصحابشان از جمله [[مسلم بن عقیل]] و [[هانی بن عروه]]<ref>ابن طباطبا، محمد بن علی؛ الفخری، ترجمه وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360، چاپ دوم، ص156 و برخی منابع این ابیات را به عبدالله بن زبیر اسدی نسبت داده اند والکامل، پیشین، ج11، ص144.</ref> و به عنوان مهم‌ترین نشانه جریان سرودن شعر در مدح امام زین العابدین علیه السلام در حضور هشام،<ref>مستوفی، حمدالله بن ابی بکر؛ تاریخ گزیده، تحقیق عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، 1364، چاپ سوم، ص 709.</ref> شاید از شاخص‌ترین دلایلی باشد که وی را در ردیف شیعیان برشمرده‌اند.
+با این حال توجه او به خلفای [[امویان|اموی]] و حضور وی در دستگاه آنان، با توجه به نقش و جایگاه اجتماعی یک شاعر و میزان تاثیرگذاری شعر در آن عصر تامل برانگیز است. در نهایت شاید بتوان وی را تحت عنوان شیعه‌ی محب قرار داد که به جهت علاقه‌اش به این خاندان اشعاری در مدح آنان سروده است. اما در مجموع اشعار او متاثر از نظام قبیلگی، سرشار از هجو و فخر و... است.<ref>در نقلی آمده است که در جریان ملاقات امام حسین علیه السلام با قرزدق، ایشان مبلغی را به فرزدق دادند و چون پرسیده شد که چرا به شاعری خیال پرداز و زبان گسیخته پاداش می دهید، در پاسخ فرمودند: «کاری که با آن آبروی خود را حفظ کنی بهترین کار است؛ وانگهی فرزدق شاعری است که نمی توان از او در امان بود». واقدی، محمد بن سعد؛ الطبقات الکبری، ترجمه محمود دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴، ج۵، ص۹۰ و مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار لدرر اخبار ائمه الاطهار، تهران، اسلامیه، ج۴۴، ص۱۸۹.</ref> بنابراین نمی‌توان وی را در ردیف [[کمیت اسدی|کمیت]] و [[دعبل خزاعی|دعبل]] که سراسر شیفته‌ی اهل بیت علیهم السلام بودند، قرار داد.
-نقل است که وی در راه [[مکه]] در صفاح [[امام حسین]] علیه السلام را دید و امام از او احوال مردم کوفه را جویا شدند. وی در پاسخ گفت: «آنان را پشت سر گذاشتم در حالی که دلهایشان با تو و شمشیرهایشان بر ضد تو بود».<ref>اخبار الطوال، پیشین، ص293 و تاریخ طبری، پیشین، ج7، ص2969 و تاریخ گزیده، پیشین، ص264.</ref>
+==شخصیت روایی فرزدق==
-ارادت فرزدق به خاندان اهل بیت امر مبهم و پوشیده‌ای نیست. مدح و ستایش امام زین العابدین علیه السلام در فضای خفقان سیاسی، آن هم در حضور هشام، پسر حاکم اموی<ref>همان.</ref> و تحقیر وی به جهت انکار شناخت امام نه تنها گواه شهامت و شجاعت در خور تقدیر وی است، بلکه بر ارادت وی به این خاندان گواهی می‌دهد. آمده است زمانی که حضرت [[امام سجاد]] علیه السلام از حبس او مطلع شدند، مبلغ دوازده هزار درهم برای او فرستادند. او مبلغ را پس داد و گفت: «من مدح تو برای رضای خدا گفتم، نه عطا». حضرت علیه السلام مبلغ را باز فرستاده فرمودند: «ما که اهل بیتیم، چون چیزی به کسی بخشیم بازنستانیم».<ref>تاریخ گزیده، پیشین، ص 710 و کشف الغمه، پیشین، ج2، ص80. (در این نقل مبلغ ده هزار درهم عنوان گردیده است.)</ref>
-در جریان دیگری وقتی کمیت بن زید اسدی که پیوند قبیلگی با فرزدق داشت «قصاید هاشمیات» را گفت، برای محک زدن اشعار خود که در مدح اهل بیت بود، نزد فرزدق آمد. فرزدق پس از شنیدن اشعار او در پاسخ چنین گفت: «پسرم آفرین خوب گفته‌ای که از اراذل و اوباش دست برداشته‌ای و هرگز تیرت به خطا نخواهد رفت و گفتارت را تکذیب نخواهند کرد... انتشار بده و با دشمن دست به گریبان شو که تو از همه‌ی گذشتگان و حاضران شاعرتری».<ref>مسعودی، علی بن حسین؛ مروج الذهب، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، 1409، چاپ دوم، ج2، ص231.</ref>
+فرزدق از [[امام حسین]] علیه السلام، [[ابوهریره|ابوهریره]]، [[ابوسعید خدری]]، فرجعه بن اسعد، زراره بن کرب و [[طرماح بن عدی]] شاعر روایت نموده است و از او خالد حذاء و مروان اصغر و حجاج بن حجاج و... روایت کرده اند.<ref>دمشقی، اسماعیل بن عمر بن کثیر؛ البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ج۹، ص۲۶۵.</ref>
-با این حال توجه او به خلفای اموی و حضور وی در دستگاه آنان، با توجه به نقش و جایگاه اجتماعی یک شاعر و میزان تاثیرگذاری شعر در آن عصر تامل برانگیز است. در نهایت شاید بتوان وی را تحت عنوان شیعه‌ی محب قرار داد که به جهت علاقه‌اش به این خاندان اشعاری در مدح آنان سروده است؛ اما در مجموع اشعار او متاثر از نظام قبیلگی، سرشار از هجو و فخر و...است.<ref>در نقلی آمده است که در جریان ملاقات امام حسین علیه السلام با قرزدق، ایشان مبلغی را به فرزدق دادند و چون پرسیده شد که چرا به شاعری خیال پرداز و زبان گسیخته پاداش می دهید، در پاسخ فرمودند: «کاری که با آن آبروی خود را حفظ کنی بهترین کار است؛ وانگهی فرزدق شاعری است که نمی توان از او در امان بود». واقدی، محمد بن سعد؛ الطبقات الکبری، ترجمه محمود دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، 1374، ج5، ص90 و مجلسی، محمدباقر؛ [[بحارالانوار]] لدرر اخبار ائمه الاطهار، تهران، اسلامیه، ج44، ص189.</ref> بنابراین نمی‌توان وی را در ردیف کمیت و دعبل که سراسر شیفته‌ی اهل بیت علیهم السلام بودند، قرار داد.
+[[امام حسین]] علیه السلام هنگام ‌سفر به سوى [[عراق]]، در محلى به نام [[صفاح]] (یا در منزلى دیگر) با فرزدق برخورد کرد که از [[کوفه]] مى‌آمد. اوضاع کوفه را پرسید، وى جواب داد: دلهاى مردم با تو ولى شمشیرهایشان‌ علیه توست.<ref>اخبار الطوال، پیشین، ص۲۹۳ و تاریخ طبری، پیشین، ج۷، ص۲۹۶۹ و تاریخ گزیده، پیشین، ص۲۶۴.</ref> امام در آنجا بود که این ابیات را خواند:
-==شخصیت روایی فرزدق==
+لئن کانت الدنیا تعد نفیسة * فدار ثواب الله اعلى و انبل
-فرزدق از [[امام حسین]] علیه السلام، ابوهریره، ابوسعیدخدری، فرجعه بن اسعد، زراره بن کرب و طرماح بن عدی شاعر روایت نموده است و از او خالد حذاء و مروان اصغر و حجاج بن حجاج و... روایت کردهاند.<ref>دمشقی، اسماعیل بن عمر بن کثیر؛ البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ج9، ص265.</ref>
+و ان کانت الابدان للموت انشئت * فقتل امرء بالسیف فى الله افضل<ref>حیاة الامام الحسین، ج۳، ص۶۱.</ref>
 ==وفات فرزدق==
-فرزدق، سالهاى پس از [[عاشورا]] زنده بود و به خانه سكينه دختر [[امام حسين‌]] علیه السلام نيز رفت و آمد داشت و از او صله دريافت مى‌كرد. در باديه [[بصره]] در سال 110 هجرى درصد سالگى از دنيا رفت.
+فرزدق، سالهاى پس از [[عاشورا]] زنده بود و به خانه [[حضرت سکینه سلام الله علیها]] دختر امام حسین‌ علیه السلام نیز رفت و آمد داشت و از او صله دریافت مى‌کرد. در بادیه [[بصره]] در سال ۱۱۰ هجرى درصد سالگى از دنیا رفت.
 ==پانویس==
-<references/>
+<references />
 ==منابع==
-* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
-* [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=43813#_ftn43 فرزدق، قدسیه خدامی، سایت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام (بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی)] تاریخ بازیابی: 29 مرداد 1392.
+*جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف.
+*[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=43813#_ftn43 فرزدق، قدسیه خدامی، سایت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام (بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی)] تاریخ بازیابی: 29 مرداد 1392.
 [[رده:شعرای اهل البیت]]

فرزدق: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۰۰

محتویات

فرزدق و خاندان اهل بیت

شخصیت روایی فرزدق

وفات فرزدق

پانویس

منابع

منوی ناوبری

ابزارهای شخصی

فضاهای نام

گویش‌ها

بازدیدها

بیشتر

جستجو

ناوبری

ابزارها

در دانشنامه‌های همسو

پیمایش‌گر قرآن

سایر سایت‌ها