احمد شاه قاجار: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
احمد شاه فرزند محمد على شاه و آخرين پادشاه سلسله قاجار است كه در دوران وى كودتاى 1299 رضا خان به وقوع پيوست.  
+
احمد شاه فرزند محمد على شاه و آخرین پادشاه سلسله قاجار است که در دوران وى کودتاى ۱۲۹۹ رضا خان به وقوع پیوست.  
  
 
==کودکی احمد شاه==
 
==کودکی احمد شاه==
احمد شاه قاجار هفتمين و آخرين پادشاه سلسله قاجار در 1275ش. در تبريز متولد شد. وي كه قبل از رسيدن به مقام سلطنت «احمدميرزا» خوانده مي‌شد، مانند پدرش محمدعلي شاه معلمان و مربيان روسي داشت. «اسمير نوف» معلم روسي او كه افسر ارتش روسيه بود در او نفوذ فراوان داشت.  
+
[[احمد شاه]] قاجار هفتمین و آخرین پادشاه سلسله قاجار در ۱۲۷۵ش. در [[تبریز]] متولد شد. وی که قبل از رسیدن به مقام سلطنت «احمدمیرزا» خوانده می‌شد، مانند پدرش محمدعلی شاه معلمان و مربیان روسی داشت. «اسمیر نوف» معلم روسی او که افسر ارتش روسیه بود در او نفوذ فراوان داشت.  
  
احمد ميرزا در 10 سالگي وليعهد شد و در 13 سالگي متعاقب فتح تهران توسط مجاهدين مشروطه‌خواه و پناهنده ‌شدن پدرش به سفارت روسيه ـ تير 1288ـ به سلطنت رسيد.
+
احمد میرزا در ۱۰ سالگی ولیعهد شد و در ۱۳ سالگی متعاقب فتح [[تهران]] توسط مجاهدین مشروطه‌خواه و پناهنده ‌شدن پدرش به سفارت روسیه ـ تیر ۱۲۸۸ـ به سلطنت رسید.
  
 
==سلطنت احمدشاه==
 
==سلطنت احمدشاه==
احمد شاه تا 18 سالگي و رسيدن به سن قانوني نقشي در اداره كشور نداشت و «عضد‌الملك» بزرگ خاندان قاجار كه از سوي شورائي متشكل از علما و برخي نمايندگان مجلس اول و سران مجاهدين به نيابت سلطنت برگزيده شده بود، زمام امور را عهده‌‌دار بود.
+
احمد شاه تا ۱۸ سالگی و رسیدن به سن قانونی نقشی در اداره کشور نداشت و «عضد‌الملک» بزرگ خاندان قاجار که از سوی شورائی متشکل از علما و برخی نمایندگان مجلس اول و سران مجاهدین به نیابت سلطنت برگزیده شده بود، زمام امور را عهده‌‌دار بود.
  
احمد ميرزا در ارديبهشت 1292 با دختري از سران قاجار ازدواج كرد. يك سال بعد با رسيدن به سن قانوني در تير 1293 تاجگذاري كرد و 17 سال پادشاه بود. در طول اين مدت مانند پدربزرگ و جد خود سفرهاي متعددي از طريق استقراض از بانك‌هاي خارجي به اروپا انجام داد. سفر اول وي كه در آبان 1298 آغاز شد، 7 ماه و سفر دوم وي كه در بهمن 1300 شروع شد 10 ماه به درازا كشيد. در سالهاي پادشاهي احمد شاه ايران شاهد حوادث متعددي بود. اعدام شيخ فضل‌الله نوري ـ مرداد 1288ـ فرار محمدعلي شاه از ايران ـ شهريور 1288ـ اولتيماتوم روسيه به ايران ـ ارديبهشت 1290 ـ به توپ بستن بارگاه امام رضا (ع) توسط نظاميان روسيه ـ فروردين 1291 ـ قيام مردم بوشهر عليه نظاميان انگليس ـ مرداد 1294 ـ قيام شيخ محمد خياباني ـ فروردين 1299ـ قيام ميرزا كوچك‌‌خان جنگلي ـ خرداد 1299 و كودتاي رضاخان پهلوي ـ اسفند 1299ـ مهمترين رويدادها و حوادث دوران 17 ساله پادشاهي احمد شاه قاجار بود. در صحنه بين‌المللي نيز وقوع جنگ اول جهاني ـ تير 1293 ـ انقلاب بلشويكي در روسيه ـ آبان 1296 ـ و تاسيس جامعه ملل ـ تير 1297 ـ مهمترين رخدادهاي خارجي دوران حكومت وي بود.  
+
احمد میرزا در اردیبهشت ۱۲۹۲ با دختری از سران قاجار ازدواج کرد. یک سال بعد با رسیدن به سن قانونی در تیر ۱۲۹۳ تاجگذاری کرد و ۱۷ سال پادشاه بود. در طول این مدت مانند پدربزرگ و جد خود سفرهای متعددی از طریق استقراض از بانک‌های خارجی به اروپا انجام داد. سفر اول وی که در آبان ۱۲۹۸ آغاز شد، ۷ ماه و سفر دوم وی که در بهمن ۱۳۰۰ شروع شد ۱۰ ماه به درازا کشید.
  
سالهاي جنگ اول جهاني بحراني‌ترين سالهاي حكومت احمد شاه بود. با آنكه احمد شاه در نطق افتتاحيه مجلس سوم شوراي ملي دولت ايران را بيطرف خواند، در سالهاي جنگ، ايران به اشغال روسيه و انگليس و عثماني در آمد، سپس قرارداد 1919 به اين اشغالگري رسميت بخشيد و سبب تجزيه ايران شد. در اين سالها احمدشاه در ازاء دريافت حقوق از روسيه و انگليس در برابر طرحهاي آنان سكوت مي‌كرد و با روي كار آمدن رئيس‌الوزراهاي مورد نظر آنان در كشور مخالفت نمي‌نمود. در سالهاي پاياني حكومت وي كودتاي مشترك رضاخان و سيدضياءالدين طباطبائي، به وقوع پيوست. سيدضياء پس از كودتا فرمان نخست‌وزيري خود را از احمدشاه دريافت كرد. اما كابينه وي 100 روز بيشتر دوام نيافت. پس از آن قوام‌السلطنه، مشيرالدوله، مستوفي‌الممالك و سپس رضاخان مامور تشكيل كابينه شدند. در دوران حكومت رضاخان مقدمات سلب قدرت از احمد شاه و انقراض سلسله قاجار فراهم شد و اين سلسله نهايتاً به موجب مصوبه‌اي كه در آبان 1304 در مجلس شوراي ملي به تصويب رسيد، منقرض گرديدبدين ترتيب احمد شاه كه دو سال قبل از اين مصوبه و مقارن كودتاي رضاخان در اروپا بسر مي‌برد از سلطنت خلع و برادر و وليعهد او محمدحسن ميرزا به شكل موهن و تحقير‌آميزي از ايران خارج شدند.  
+
 
 +
در سالهای پادشاهی احمد شاه ایران شاهد حوادث متعددی بود. اعدام [[شیخ فضل‌الله نوری]] ـ مرداد ۱۲۸۸ـ فرار محمدعلی شاه از ایران ـ شهریور ۱۲۸۸ـ اولتیماتوم روسیه به ایران ـ اردیبهشت ۱۲۹۰ ـ به توپ بستن بارگاه [[امام رضا (ع)]] توسط نظامیان روسیه ـ فروردین ۱۲۹۱ ـ قیام مردم بوشهر علیه نظامیان انگلیس ـ مرداد ۱۲۹۴ ـ قیام [[شیخ محمد خیابانی]] ـ فروردین ۱۲۹۹ـ قیام میرزا کوچک‌‌خان جنگلی ـ خرداد ۱۲۹۹ و کودتای رضاخان پهلوی ـ اسفند ۱۲۹۹ـ مهمترین رویدادها و حوادث دوران ۱۷ ساله پادشاهی احمد شاه قاجار بود. در صحنه بین‌المللی نیز وقوع جنگ اول جهانی ـ تیر ۱۲۹۳ ـ انقلاب بلشویکی در روسیه ـ آبان ۱۲۹۶ ـ و تاسیس جامعه ملل ـ تیر ۱۲۹۷ ـ مهمترین رخدادهای خارجی دوران حکومت وی بود.
 +
 
 +
 
 +
سالهای جنگ اول جهانی بحرانی‌ترین سالهای حکومت احمد شاه بود. با آنکه احمد شاه در نطق افتتاحیه مجلس سوم شورای ملی دولت [[ایران]] را بیطرف خواند، در سالهای جنگ، ایران به اشغال روسیه و انگلیس و عثمانی در آمد، سپس قرارداد ۱۹۱۹ به این اشغالگری رسمیت بخشید و سبب تجزیه ایران شد. در این سالها احمدشاه در ازاء دریافت حقوق از روسیه و انگلیس در برابر طرحهای آنان سکوت می‌کرد و با روی کار آمدن رئیس‌الوزراهای مورد نظر آنان در کشور مخالفت نمی‌نمود. در سالهای پایانی حکومت وی کودتای مشترک رضاخان و سیدضیاءالدین طباطبائی، به وقوع پیوست. سیدضیاء پس از کودتا فرمان نخست‌وزیری خود را از احمدشاه دریافت کرد. اما کابینه وی ۱۰۰ روز بیشتر دوام نیافت. پس از آن قوام‌السلطنه، مشیرالدوله، مستوفی‌الممالک و سپس رضاخان مامور تشکیل کابینه شدند. در دوران حکومت رضاخان مقدمات سلب قدرت از احمد شاه و انقراض سلسله قاجار فراهم شد و این سلسله نهایتاً به موجب مصوبه‌ای که در آبان ۱۳۰۴ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید، منقرض گردیدبدین ترتیب احمد شاه که دو سال قبل از این مصوبه و مقارن کودتای رضاخان در اروپا بسر می‌برد از سلطنت خلع و برادر و ولیعهد او محمدحسن میرزا به شکل موهن و تحقیر‌آمیزی از ایران خارج شدند.  
  
 
==مرگ احمد شاه==
 
==مرگ احمد شاه==
احمد شاه سه سال پس از خلع شدن از مقام سلطنت در 1348 ق در سن 32 سالگي در يكي از بيمارستانهاي پاريس درگذشت. جنازه او طبق وصيتش به عراق حمل شد و در كربلا نزد مقبره پدرش به خاك سپرده شد. از مقامات دولتي ايران هيچ يك در مراسم تشييع جنازه او شركت نكردند.  
+
احمد شاه سه سال پس از خلع شدن از مقام سلطنت در ۱۳۴۸ ق در سن ۳۲ سالگی در یکی از بیمارستانهای پاریس درگذشت. جنازه او طبق وصیتش به [[عراق]] حمل شد و در [[کربلا]] نزد مقبره پدرش به خاک سپرده شد. از مقامات دولتی ایران هیچ یک در مراسم تشییع جنازه او شرکت نکردند.  
 +
 
  
 
==منابع==
 
==منابع==
 
*[http://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=198&SP=Farsi احمد شاه، موسسه مطالعات وپژوهشهاي سياسي]
 
*[http://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=198&SP=Farsi احمد شاه، موسسه مطالعات وپژوهشهاي سياسي]
  
*عتبات عالیات عراق ، دکتر اصغر قائدان ، نشر مشعر ، تهران ، ص 155
+
*عتبات عالیات عراق، دکتر اصغر قائدان، نشر مشعر، تهران، ص ۱۵۵
  
[[رده: مدفونان در حرم امام حسین علیه السلام]]
+
[[رده: مدفونین در حرم امام حسین علیه السلام]]
 
[[رده:پادشاهان قاجار]]
 
[[رده:پادشاهان قاجار]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۲

احمد شاه فرزند محمد على شاه و آخرین پادشاه سلسله قاجار است که در دوران وى کودتاى ۱۲۹۹ رضا خان به وقوع پیوست.

کودکی احمد شاه

احمد شاه قاجار هفتمین و آخرین پادشاه سلسله قاجار در ۱۲۷۵ش. در تبریز متولد شد. وی که قبل از رسیدن به مقام سلطنت «احمدمیرزا» خوانده می‌شد، مانند پدرش محمدعلی شاه معلمان و مربیان روسی داشت. «اسمیر نوف» معلم روسی او که افسر ارتش روسیه بود در او نفوذ فراوان داشت.

احمد میرزا در ۱۰ سالگی ولیعهد شد و در ۱۳ سالگی متعاقب فتح تهران توسط مجاهدین مشروطه‌خواه و پناهنده ‌شدن پدرش به سفارت روسیه ـ تیر ۱۲۸۸ـ به سلطنت رسید.

سلطنت احمدشاه

احمد شاه تا ۱۸ سالگی و رسیدن به سن قانونی نقشی در اداره کشور نداشت و «عضد‌الملک» بزرگ خاندان قاجار که از سوی شورائی متشکل از علما و برخی نمایندگان مجلس اول و سران مجاهدین به نیابت سلطنت برگزیده شده بود، زمام امور را عهده‌‌دار بود.

احمد میرزا در اردیبهشت ۱۲۹۲ با دختری از سران قاجار ازدواج کرد. یک سال بعد با رسیدن به سن قانونی در تیر ۱۲۹۳ تاجگذاری کرد و ۱۷ سال پادشاه بود. در طول این مدت مانند پدربزرگ و جد خود سفرهای متعددی از طریق استقراض از بانک‌های خارجی به اروپا انجام داد. سفر اول وی که در آبان ۱۲۹۸ آغاز شد، ۷ ماه و سفر دوم وی که در بهمن ۱۳۰۰ شروع شد ۱۰ ماه به درازا کشید.


در سالهای پادشاهی احمد شاه ایران شاهد حوادث متعددی بود. اعدام شیخ فضل‌الله نوری ـ مرداد ۱۲۸۸ـ فرار محمدعلی شاه از ایران ـ شهریور ۱۲۸۸ـ اولتیماتوم روسیه به ایران ـ اردیبهشت ۱۲۹۰ ـ به توپ بستن بارگاه امام رضا (ع) توسط نظامیان روسیه ـ فروردین ۱۲۹۱ ـ قیام مردم بوشهر علیه نظامیان انگلیس ـ مرداد ۱۲۹۴ ـ قیام شیخ محمد خیابانی ـ فروردین ۱۲۹۹ـ قیام میرزا کوچک‌‌خان جنگلی ـ خرداد ۱۲۹۹ و کودتای رضاخان پهلوی ـ اسفند ۱۲۹۹ـ مهمترین رویدادها و حوادث دوران ۱۷ ساله پادشاهی احمد شاه قاجار بود. در صحنه بین‌المللی نیز وقوع جنگ اول جهانی ـ تیر ۱۲۹۳ ـ انقلاب بلشویکی در روسیه ـ آبان ۱۲۹۶ ـ و تاسیس جامعه ملل ـ تیر ۱۲۹۷ ـ مهمترین رخدادهای خارجی دوران حکومت وی بود.


سالهای جنگ اول جهانی بحرانی‌ترین سالهای حکومت احمد شاه بود. با آنکه احمد شاه در نطق افتتاحیه مجلس سوم شورای ملی دولت ایران را بیطرف خواند، در سالهای جنگ، ایران به اشغال روسیه و انگلیس و عثمانی در آمد، سپس قرارداد ۱۹۱۹ به این اشغالگری رسمیت بخشید و سبب تجزیه ایران شد. در این سالها احمدشاه در ازاء دریافت حقوق از روسیه و انگلیس در برابر طرحهای آنان سکوت می‌کرد و با روی کار آمدن رئیس‌الوزراهای مورد نظر آنان در کشور مخالفت نمی‌نمود. در سالهای پایانی حکومت وی کودتای مشترک رضاخان و سیدضیاءالدین طباطبائی، به وقوع پیوست. سیدضیاء پس از کودتا فرمان نخست‌وزیری خود را از احمدشاه دریافت کرد. اما کابینه وی ۱۰۰ روز بیشتر دوام نیافت. پس از آن قوام‌السلطنه، مشیرالدوله، مستوفی‌الممالک و سپس رضاخان مامور تشکیل کابینه شدند. در دوران حکومت رضاخان مقدمات سلب قدرت از احمد شاه و انقراض سلسله قاجار فراهم شد و این سلسله نهایتاً به موجب مصوبه‌ای که در آبان ۱۳۰۴ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید، منقرض گردید. بدین ترتیب احمد شاه که دو سال قبل از این مصوبه و مقارن کودتای رضاخان در اروپا بسر می‌برد از سلطنت خلع و برادر و ولیعهد او محمدحسن میرزا به شکل موهن و تحقیر‌آمیزی از ایران خارج شدند.

مرگ احمد شاه

احمد شاه سه سال پس از خلع شدن از مقام سلطنت در ۱۳۴۸ ق در سن ۳۲ سالگی در یکی از بیمارستانهای پاریس درگذشت. جنازه او طبق وصیتش به عراق حمل شد و در کربلا نزد مقبره پدرش به خاک سپرده شد. از مقامات دولتی ایران هیچ یک در مراسم تشییع جنازه او شرکت نکردند.


منابع

  • عتبات عالیات عراق، دکتر اصغر قائدان، نشر مشعر، تهران، ص ۱۵۵