آيه سقاية الحاج

به آیه 19 سوره توبه/9 «آیه سقایة الحاج» گفته‌اند. در این آیه، موضوع سقایة الحاج (آب دادن به حاجیان) و آبادانى مسجدالحرام، با موضوع ایمان به خدا و آخرت و جهاد در راه خدا غیرقابل مقایسه دانسته شده است:

أَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَجَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللّهِ لاَ يَسْتَوُونَ عِندَ اللّهِ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ

[9–19] (مشاهده آیه در سوره)

این آیه را در شأن امام على علیه‌السلام دانسته‌اند. از حسن بصرى، شعبى و محمد بن كعب قرظى نقل است كه عباس بن عبدالمطلب و طلحة بن شیبه بر یكدیگر مباهات مى‌كردند.

عباس گفت: من بهترم؛ زیرا سقایة الحاج را در دست دارم و طلحه‌گفت: من بهترم كه كلیددار خانه‌ام و اگر بخواهم، مى‌توانم همه شب را تا صبح در كعبه بمانم و عمارت كعبه نیز بدست من است. چون گفتگو میان آنان به درازا كشید، توافق كردند تا نخستین كسى كه از راه بیاید، بین آنان داورى كند.

حضرت على علیه‌السلام آمد. گفتند: اللّه‌اكبر! بهتر از این داور نشاید و داستان خود را براى او نقل كردند. على علیه‌السلام گفت: آیا شما را به كسى كه از هر دوى شما بهتر است، راهنمایى كنم؟ گفتند: آن كیست؟ گفت: آن‌كه شمشیر را از سر شما برنداشت تا اسلام را پذیرفتید. گفتند: مقصود خودت هستى؟ گفت: بلى و چه چیز مرا از این گفته بازدارد؛ در حالى كه صاحب جهاد دین خدایم و پیش از مردم دیگر به دو قبله با رسول خدا صلی الله علیه و آله نماز خوانده‌ام.

عباس و طلحه، درگیرى خویش را فراموش كردند و با على علیه‌السلام به درگیرى پرداختند و براى داورى نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آمدند و این آیه نازل شد. واحدى نیز همین شأن نزول را با اندكى تفاوت نقل كرده‌است.

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد 1، ص 386-387