ملامحمدباقر فشارکی اصفهانی
«ملا محمدباقر فشارکی اصفهانی» (۱۳۱۴-۱۲۴۴ ق)، فقیه و اصولی نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری و از شاگردان میرزا محمدحسن شیرازی بود. این عالم ربانی از مدرسین حوزه علمیه اصفهان و نیز یکی از تحریم‌کنندگان استعمال توتون و تنباکو در عصر قاجار در این شهر بوده است. آیت‌الله فشارکی حدود سی اثر در علوم مختلف اسلامی تألیف نمود.
| نام کامل | ملا محمدباقر فشارکی اصفهانی |
| زادروز | ۱۲۴۴ قمری |
| زادگاه | اصفهان |
| وفات | ۱۳۱۴ قمری |
| مدفن | اصفهان، تخت فولاد |
|
| |
| اساتید |
شیخ محمدباقر نجفی، ملا اسدالله فرادنبه‌ای، میرزا محمدحسن شیرازی،... |
|
| |
| آثار |
آداب الشریعه، ذخیرة المعاد، رسالة عشریه، عنوان الکلام، حاشیه بر فرائد، حاشیه بر شرح لمعه،... |
محتویات
زندگی‌نامه
ملا محمدباقر فشارکی فرزند ملا محمدجعفر، در ۱۲۴۴ ق. در اصفهان به دنیا آمد. او در اصفهان نزد حاج شیخ محمدباقر نجفی و ملا اسدالله فرادنبه‌ای درس خواند، سپس برای ادامه تحصیل به نجف اشرف رفت و نزد استادان آنجا تحصیلاتش را تکمیل کرد و اجازه‌ای از میرزا محمدحسن شیرازی دریافت نمود.
محمدباقر فشارکی پس از مراجعت به اصفهان در مسجد محله نو و مسجد قطبیه اقامه نماز جماعت و تدریس نمود و عده بسیاری از فضلا در درسش حاضر شدند، که برخی از آنها خود به مقام اجتهاد و استادی رسیدند.
جلال‌الدین همایی تاریخ‌نگار معاصر اهل اصفهان، نوشته‌های شرعی و قضایی فشارکی را دلیل بر پختگی و درجه عالی فقاهت او توصیف می‌کند، به گونه‌ای که خواص از فهم دقیق احکام و نوشته‌های قضایی‌اش عاجزند.
آیت الله ملا محمدباقر فشارکی عالمی خوش محضر بود که عالم و عامی جذب سخنان او می شدند. گفته شده او اولین کسی است که احیای شب های جمعه و دعای کمیل را در اصفهان آغاز نمود و با انجام این مراسم با سوز و گداز خاص در مسجد مصلای تخت فولاد اصفهان موجب شد به یک رسم ماندگار در اصفهان تبدیل گردد.
ملا محمدباقر فشارکی در عرصه سیاسی نیز فعالیت داشت. چنانکه پس از انعقاد قرارداد تنباکو میان دولت ایران و کمپانی رژی در ۱۳۰۷ ق، انحصار خرید و فروش توتون و تنباکوی ایران در داخل و خارج از کشور در اختیار کمپانی مزبور قرار گرفت. متعاقب این قرارداد، کارمندان انگلیسی کمپانی به کشور وارد شدند و با حمایت دولت و مأموران حکومتی برای جمع آوری توتون و تنباکو، فشار و توهین زیادی به مردم می کردند. در اصفهان پس از اینکه به اشاره آقا نجفی اصفهانی دو نفر از علمای اصفهان فتوای تحریم استعمال توتون و تنباکو را صادر کردند، فتوای تحریم جمعی دیگر صادر گردید که یکی از تحریم کنندگان "ملا محمدباقر فشارکی" بود.
خلاصه مضمون این فتوا چنین بود: «تحریم استعمال تنباکو، حکم ارتداد طرفداران کمپانی، نجس بودن کارکنان کمپانی، جلوگیری از ورود کارکنان ایرانی کمپانی به حمام ها و مساجد و استفاده از سقاخانه ها.» در نتیجه این فتوا، استفاده از قلیان در منازل و مجامع عمومی متوقف شد، طلاب قلیان ها را شکستند و کارکنان فرنگی کمپانی مورد اهانت و تمسخر مرد کوچه و بازار قرار گرفتند. پس از آنکه میرزای شیرازی فتوای تحریم استعمال توتون و تنباکو را صادر کرد، این تحریم جنبه ملی به خود گرفت که به لغو قرارداد مذکور انجامید.
آثار و تألیفات
آیت الله فشارکی حدود سی اثر در علوم مختلف اسلامی تدوین نمود، از جمله:
- آداب الشریعه (تلخیص و تنظیم کتاب "حلیة المتقین" علامه مجلسی، شامل آداب و دستورات زندگی مشتمل بر ۱۴ باب)،
- آداب نماز شب،
- اسباب الفقر و الغنی و المغفره،
- اصول دین،
- اربعین (شرح چهل حدیث)،
- تنزیه المؤمنین،
- حواشی بر شرح لمعه،
- حواشی بر فرائد،
- حواشی بر قوانین الاصول،
- حواشی بر متاجر،
- ذخیرة المعاد (در اصول دین)،
- رساله در خیار غبن،
- رساله در حیض،
- رساله در رضاع،
- رساله شرط،
- رساله در طهارت،
- رساله در صحت عبادت جاهل،
- رساله در عدم جواز حق الرجوع،
- رساله در عدم لزوم تقلید اعلم،
- رساله در غنا،
- رساله در قرعه،
- رساله در منجزات مریض،
- رساله در معرفت اسامی چهارده معصوم (علیهم السلام)،
- رساله عملیه،
- عنوان الکلام (شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان).
وفات
مرحوم ملا محمدباقر فشارکی سرانجام در شب یکشنبه ۲۶ رجب ۱۳۱۴ در اصفهان وفات نمود و جنب قبر آقا حسین خوانساری در تکیه خوانساری واقع در تخت فولاد اصفهان مدفون شد.
منابع
- "ملا محمدباقر فشارکی"، سایت شعائر.
- "فشارکی اصفهانی، ملامحمدباقر"، فرهنگنامه علمای مجاهد.
- تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۳.
