معالم أنساب الطالبیین فی شرح کتاب «سر الأنساب العلویة» (کتاب)
«معالم أنساب الطالبیین فی شرح کتاب سرّ الأنساب العلویة لأبی نصر البخاری»، کتابی است که عبدالجواد کلیدار در شرح و توضیح کتاب «سرّ الأنساب العلویة» ابونصر بخاری، از علمای قرن چهارم، به رشته تحریر درآورده است. هر دو کتاب، به زبان عربی است و موضوع آن، روش‌های تدوین نسب نامه سادات است.[۱]
ساختار کتاب
کتاب با دو مقدمه از محقق (سلمان هادی طعمه) و نویسنده آغاز و مطالب در پنج فصل و هر فصل در چندین مقصد، سامان یافته است.
در این کتاب، ضمن مروری بر انساب سادات، نسب نامه آن‌ها همراه با شجره نامه‌های درختی، درج شده است.[۲]
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، شرح حال مختصری از نویسنده، ارائه گردیده است.[۳] نویسنده، در مقدمه کتاب، به تشریح کیفیت ثبوت نسب نزد علمای انساب و اوصاف لازمه برای صاحب علم نسب، مشایخ و علمای علم نسب، نسخ کتاب «سر الأنساب»، ترجمه ابونصر بخاری، شعب عدنان و انساب قریش و... پرداخته است.[۴]
در فصل اول، در ضمن دو مقصد، به بررسی اعقاب امام حسن(ع) پرداخته شده است که دارای دو شعبه می‌باشند: یکی اعقاب حسن بن حسن بن علی بن ابی‌طالب(ع) و دیگری اعقاب زید بن حسن بن علی بن ابی‌طالب(ع).[۵]
در فصل دوم، به معرفی عقب امام حسین(ع) پرداخته شده است. عقب آن حضرت، از طریق پسر، تنها اولاد امام سجاد(ع) می‌باشند؛ بنابراین همه سادات حسینی که در دنیا وجود دارند، از یک پسرند که همان علی بن الحسین(ع) می‌باشد. نویسنده در ادامه، در ضمن شش مقصد، فرزندان امام سجاد را به ترتیب زیر معرفی کرده است:
- عقب امام محمد باقر(ع).
- عقب عبدالله باهر بن علی بن الحسین(ع).
- عقب عمر اشرف بن امام علی بن الحسین(ع).
- عقب زید بن علی بن الحسین(ع).
- عقب حسین اصغر بن علی بن الحسین(ع).
- عقب علی‌اصغر بن علی بن الحسین(ع).
در فصل سوم، به بیان عقب محمد بن حنفیه پرداخته شده است[۶] و در فصل چهارم و پنجم، به ترتیب عقب عباس بن علی(ع)[۷] و عقب عمر اطرف بن علی(ع) معرفی شده‌اند.[۸]
در این اثر ضمن توضیح علل و اهمیت تسلط و آگاهی به علم انساب، در مورد خاندان و نسل مطهر امیرمؤمنان(ع) مطالبی عنوان گردیده و به بررسی علل ازدیاد نسل آن حضرت پرداخته شده است. نویسنده در پایان کتاب، اشاره ای به سه فرزند امام(ع)؛ یعنی حضرت عباس(ع)، محمد بن حنفیه و عمر اطراف دارد که غیر از امامین حسنین(ع)، بقیه فرزندان حضرت، به این سه تن منسوب می‌شوند.[۹]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده است.
تعلیقات و توضیحات بیشتر نویسنده پرامون مطالب، در پاورقی‌ها ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- «فهرست کتاب‌های منتشرشده بهمن ماه 1380»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه دین، شماره 53 و 54، اسفند 1380 و فروردین 1381 (51 صفحه، از 130 تا 180).
- پایگاه اطلاع رسانی کتاب قم، چهارشنبه 21 بهمن 1394.
منبع
ویکی نور
