محمد حسن اعتماد السلطنه
محمدحسن اعتماد السلطنه (1313-1259 ق) ملقب به صنیع الدوله و مؤتمن السلطنه، نویسنده، مترجم و روزنامهنگار ایرانی در قرن 14 قمری بود.
اعتماد السلطنه از شاگردان رشته نظام مدرسه دارالفنون بود و در سن شانزده سالگى به منصب سرهنگى ارتقاء یافت و به ریاست قشون و نیابت حكومتهاى خوزستان و لرستان منصوب و پس از آن معاون وزارت عدلیه شد.
اعتمادالسلطنه ضمن این كه نایب دوم سفارت ایران در پاریس بود، به تكمیل تحصیلات خود پرداخت و بعد از بازگشت به ایران، علاوه بر مترجمى مخصوص شاه، موضوعاتى را از كتب فرانسه، براى «روزنامه دولتى» ترجمه مىكرد. وى در 1288 ق. ریاست دارالطباعهى دولتى را بر عهده داشت و وزیر انطباعات شد و زیر نظر او روزنامهى «ایران سلطانى» و «مریخ» و روزنامهى «نظامى» و ماهنامهى «علمى» و روزنامه مصور «شرف» منتشر مىشد. او با سید جمالالدین اسدآبادى مكاتبه و مراوده داشت.
محمدحسن اعتماد السلطنه سرانجام در سال 1313 قمری در تهران درگذشت و در نجف اشرف مدفون شد.
برخی از آثار وى عبارتند از:
- «وقایع یومیه» شانزده سال اواخر عمر او كه تمام مجلدات خطى آن در هشت جلد در كتابخانه آستان قدس رضوى موجود است؛
- «منتظم ناصرى»، در سه جلد به صورت تاریخ عمومى از صدر اسلام تا زمان مولف؛
- «مطلع الشمس» در جغرافیا و تاریخ خراسان؛
- «مرآت البلدان» در جغرافیاى ایران كه ناتمام مانده؛
- «المآثر والآثار»؛
- «دُرر التیجان فى تاریخ ابن الاشكان»؛
- «التدوین فى جبال شروین»؛
- «خیرات حسان»، تاریخ مشاهیر زنان؛
- «خلسه» یا «خوابنامه»؛
- «تاریخ فرانسه»؛
- «شرح احوال كریستف كلمب» (ترجمه)؛
- «سرگذشت خانم انگلیسى» (ترجمه)؛
- «طبیب اجبارى» (ترجمه).
منابع
- اثرآفرینان، انجمن مفاخر فرهنگی، ج1، ص268.