شکوفه‌های خرد یا سخنان علی عليه السلام (کتاب)
شکوفه‌هاى خرد یا سخنان على (علیه السلام)، تألیف ابوالقاسم حالت (۱۳۷۱-۱۲۹۸ ش) به زبان فارسى است. در این اثر بیش از ۱۲۰۰ مورد از کلمات گهربار امیرالمؤمنین على (علیه السلام) گردآورى شده و به همراه ترجمه‌اى روان و یک رباعى از نویسنده آمده است. در بین ترجمه‌هاى منظومى که از نهج‌البلاغه صورت گرفته است، ترجمه مرحوم ابوالقاسم حالت ممتاز است و اى کاش به ترجمه بخشى از نهج‌البلاغه اکتفا نمى‌کرد و تمامى این کتاب شریف را به نظم در مى‌آورد.
محتویات
ویژگی کتاب
از خصوصیات اشعار ابوالقاسم حالت، سادگى و روانى و در عین حال، انقیاد کامل بر اصول شعرنویسى و اوزان و سبک‌هاى شعر است. علاقه به مسائل دینى سبب شد که «حالت» که نویسنده و شاعرى طنزپرداز است، از سال ۱۳۲۳ شمسی هر هفته چند رباعى جدّى که ترجمه‌اى از کلمات قصار حضرت على (علیه السلام) بود، در مجله «آئین اسلام» چاپ کند.
وى داراى طبعى روان و قریحه‌اى سیال است، به گونه‌اى که در بدیهه‌گویى و ارتجال در ردیف سخنوران بزرگ قرار دارد. زین‌العابدین مؤتمن ضمن مقدمه‌اى که بر دیوان وى نگاشته، مى‌نویسد: «طبع سرشار حالت به مثابه‌ى چشمه فیاضى است که على‌الدّوام مى‌زاید و هرگز نقصانى در آن راه نمى‌یابد. حالت طبعى روان و قریحه‌اى سیال دارد و از لحاظ بدیهه‌گویى و ارتجال نیز گوینده‌اى تواناست».
محتوای کتاب
«سوءظنّ» مداوم، نوع بیمارى روانى است که درد و رنج مداومى را ایجاد مى‌کند و اضطراب و تشویش و نگرانى به بار مى‌آورد، در حالى‌که «حسن ظنّ» نشانه اعتماد و اطمینان و موجب آسایش و آرامش خاطر است. این دو موضوع در نهج‌البلاغه در موارد مختلف به طور وضوح بیان شده و مورد تأکید قرار گرفته است که به دو نمونه از کلمات گهربار که به زیبایى در قالب نظم درآمده است، اشاره مى‌شود:
الف: «حُسنُ الظنِّ راحَة القَلْب وَ سَلامَةُ البَدن»: حسن ظنّ مایه آرامش دل و سلامت بدن است.
مرحوم ابوالقاسم حالت این سخن را در یک رباعى فارسى چنین آورده است:
یک چند اگر کنى به خوش‌بینى زیست دانى که خوشى به غیر خوش‌بینى نیست
گر صحت جس‍م است وگر راحت دل هر دو بر و برگ شاخه خوش‌بینى است
ب: «مَنْ حَسُنَ ظَنُّه بِالنّاسِ حازَ منْهُمُ المَحَبَّةَ»: هر کس به مردم حسن ظنّ داشته باشد، دوستى آنان را به دست مى‌آورد.
و اما مترجم در دو بیتى زیر به زیبایى چنین مى‌سراید:
بدبین که به چشمش همه کس همچو عدوست گر بى‌کس و تنهاست، ز بدبینى اوست
با اهل زمانه هر که خوشبین‌تر شد از اهل زمانه بیشتر گیرد دوست
منابع مقاله
- متن کتاب
- مجله آموزش زبان و ادب فارسى، سال هفدهم، ۱۳۸۲، شماره ۶۸، ص ۱۸
منبع
ویکی نور
