تیسفون

«تیسْفون»، یکی از مجموع چند شهر نزدیک به یکدیگر در کنار اروندرود است که بعدها در زبان عربی «مدائن» نامیده شد. شهر تیسفون در شرق دجله و ساحل چپ آن واقع بود. این شهر در حدود ۳۵ کیلومتری جنوب بغداد در ناحیه‌ای قرار گرفته بود که رودهای دجله و فرات به یکدیگر نزدیک می‌شدند.

این شهر در دوران اشکانیان به عنوان پایتخت غربی ایران در منطقه میان‌رودان (بین النهرین) بنا نهاده شد و در دوران ساسانی اهمیت خود را به عنوان مرکز قدرت سیاسی و اقتصادی حفظ کرد. پس از حمله اعراب به ایران، شهر تیسفون به تاراج رفت و رفته‌رفته متروکه شد. تیسفون پایتخت زمستانی پادشاهان ایران بوده و بناهای آن یکی از باارزشترین بناهای به جا مانده از ایران باستان است و طاق معروف کسری یا طاق خسرو و یا ایوان مدائن در این شهر قرار دارد.

تیسفون حدود ششصد سال پایتخت ایران بود و اشکانیان از گودرز دوم (حک: ۴۱ـ۵۱ میلادی) تا اردوان پنجم (حک: ۲۵۹ـ۲۲۶ میلادی)، و ساسانیان از اردشیر اول (حک: ۲۲۶ـ۲۴۱ میلادی) تا یزدگرد سوم (حک: ۱۱ـ۳۱/۶۳۲ـ۶۵۱)، در تیسفون حکومت کردند. پس از ظهور اسلام نیز سلمان فارسی (متوفی ۳۶ ق) در عهد خلافت عمر خطاب، حاکم مداین شد و تا هنگام وفات در این منصب بود.