نزول سوره انسان در شأن اهل بیت (ع)
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:25 ذی الحجه |
| سال ۹ یا ۱۰ هجری |
امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام در ایام کودکی بیمار شدند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به همراه برخی از صحابه از آنان عیادت نمودند و آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله به پدرشان حضرت امام علی علیه‌السلام فرمود: اگر برای بهبودی آنان نذری نمایی، امید است خداوند سبحان زودتر شفا عنایت کند.
حضرت علی علیه‌السلام گفت: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله! برای شفای آن دو نذر می‌کنم که سه روز روزه شکر به جای آورم. حضرت فاطمه سلام الله علیها و خدمتکارش فضه نیز به مانند حضرت علی علیه‌السلام نذر کردند.
چند روزی نگذشت که دو ریحانه رسول خدا صلی الله علیه و آله شفا یافتند و حضرت علی علیه‌السلام و همسرش فاطمه زهرا سلام الله علیها قصد کردند که به نذرشان وفا کرده و سه روز روزه شکر بگیرند. در آن زمان وضع مادی اکثر مسلمانان به ویژه خانواده حضرت علی علیه‌السلام بسیار پایین بود و به سختی می‌گذشت. بدین لحاظ آن حضرت ناچار گردید، از شمعون بن حاریای یهودی مقداری جو قرض کند و آن را پس از آسیاب کردن، برای پخت نان استفاده کند و یا به روایتی دیگر برای شمعون یهودی مقداری پشم ریسید و اجرت آن را سه من جو دریافت کرد.
فاطمه زهرا سلام الله علیها آن جو را آسیاب کرد و به سه بخش تقسیم نمود و هر بخشی را برای افطاری یک روز جدا کرد و سپس آن‌ها را در سه روز متوالی نان پخت. آنان از روز بیست و پنجم ذی الحجه شروع کردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خویش. حضرت علی علیه‌السلام در روز اول، نماز مغرب را با پیامبر صلی الله علیه و آله به جا آورد و سپس برای صرف افطار به خانه رفت.
ولی همین که در سر سفره نشست، مستمند و بیچاره‌ای از راه رسید و از آنان غذا طلبید. حضرت علی علیه‌السلام فرمود که سهمیه وی را به آن فقیر دهند. فاطمه زهرا سلام الله علیها، فضه و امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام نیز به پیروی آن حضرت سهمیه اندک خود را به فقیر داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همین وضع روزه گرفتند.
فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز دوم بخش دیگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند که او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار کنند. ولی در این شب نیز یتیمی از راه رسید و درخواست غذا نمود. جملگی سهمیه خود را به یتیم داده و خود با آب افطار کردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
در روز سوم نیز فاطمه زهرا سلام الله علیها باقی مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت تا هنگام افطار، همگی از آن تناول کنند اما در این شب نیز محتاج دیگری فرارسید. وی اسیر بی‌بضاعت و گرسنه‌ای بود که از فرط گرسنگی و دربدری به خانه امام علی علیه‌السلام پناه آورد. در این شب نیز اهل خانه، غذای خود را به اسیر بخشیدند و تنها با آب افطار کردند.
روز چهارم حضرت علی علیه‌السلام دست فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام را گرفت و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت، در حالی که فرزندانش از شدت گرسنگی می‌لرزیدند. پیامبر صلی الله علیه و آله از وضعیت آنان پرسید و حضرت علی علیه‌السلام ماجرا را برای آن حضرت تعریف کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود فاطمه سلام الله علیها آمد و دید وی در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است ولی چهره مبارکش از گرسنگی زرد و چشمانش گود شده است و کلاً بی‌حال است.
پیامبر صلی الله علیه و آله از دیدن آنان بسیار متأثر و غمگین شد و دست بندگی به سوی پروردگارش بلند کرد و گفت: «واغوثاه، یا الله اهل بیت محمد یموتون جوعاً»؛ ای داد، ای خدا! اهل بیت محمد از گرسنگی می‌میرند.
در همین هنگام جبرئیل امین فرود آمد و عرض کرد: ای رسول خدا، آنچه خداوند متعال درباره اهل بیت تو عنایت کرده است، بنگر. فرمود: چه چیزی را بنگرم! جبرئیل امین سوره انسان را که در شأن فداکاری حضرت علیه‌السلام و همسرش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت کرد: «هَل اَتی عَلَی الاِنسانِ حینٌ مِنَ الدَّهرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا *... وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * اِنَّما نُطعِمُکم لِوَجهِ اللهِ لانُریدُ مِنکم جَزاءً وَ لاشُکوراً...».
بنا به روایتی در آن روز برای اهل بیت فداکار پیامبر صلی الله علیه و آله غذایی از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول کردند.[۱] بدین گونه خداوند سبحان از ایثار و خودگذشتگی حضرت علی علیه‌السلام و خانواده بی‌نظیرش تقدیر کرد و قلب پیامبر صلی الله علیه و آله را تسلی بخشید.
این واقعه در سال ۹ یا ۱۰ هجری در مدینه اتفاق افتاده است.[۲]
پانویس
- ↑ مسارالشیعه، شیخ مفید، ص ۲۳؛ الاقبال بالاعمال الحسنة، سید بن طاووس، ج ۲، ص ۳۷۴.
- ↑ بیست و پنجم ذی‌الحجه سال ۹ یا ۱۰ هجری: روزه و بخشش اهل‌بیت پیامبر(ص)، پایگاه تشیع نیوز (۲۸ شهریور ۱۳۹۱).
منابع
- مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
- روزشمار پایگاه تشیع نیوز
منابع بیشتر:
