المختصر الکبیر فی سیرة النبی محمد (کتاب)
 | |
| نویسنده | قاضى عز‌الدين ابن جماعه |
| موضوع | سیره پیامبر اسلام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «المختصر الکبیر فی سیرة النبی محمد صلی الله علیه وآله» تألیف قاضى عز‌الدین ابن جماعه (م، ۷۶۷ ق)، شامل تاریخى مختصر از زندگى پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) بر اساس روایات و اخبار صحیح و مورد قبول است.
محتویات
مؤلف
عبدالعزیز بن محمد ابن جماعة الکنانی، در ٦٩٤ ق. در دمشق متولد شد و در سال ٧٦٧ در مکه وفات یافت. او در سال ٧٣٩ ق. قاضی القضاة مصر بود و در اواخر عمر از این منصب استعفا داد.
مورخان او را فردی با فضیلت، حافظ قرآن، مؤدب و نیکو محضر، و دارای شعر و خط نیکو توصیف کرده اند.
برخی از تألیفات او عبارتند از: الفوائد، هدایة السالک إلى المذاهب الأربعة فی المناسک، المناسک الصغرى، التساعیات، نزهة الألباب فیما لا یوجد فی کتاب، أنس المحاضرة بما یستحسن فی المذاکرة.
معرفی کتاب
قاضى عز‌الدین ابن جماعه -از محدثان قرن هشتم هجرى- گزیده اى از سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را در این کتاب تدوین کرده و نام آن را «المختصر الکبیر فی سیرة النبی محمد (ص)» یا «المختصر الکبیر فی سیرة الرسول (ص)» گذاشته است. وى در مقدمه مى گوید این مختصر را با تکیه بر کتاب دمیاطى (م، ۷۰۵ ق) نوشتم. نام این کتاب و نسبت آن به مؤلف در آثارى چون «الاعلان بالتوبیخ» سخاوى و «معجم المؤلفین» عمر رضا کحاله ذکر شده است.
هدف نویسنده، ارائه تاریخى مختصر از زندگى پیامبر با تاکید بر روایات و اخبار صحیح و مورد قبول بوده است. وى گزارش هاى سیره را با اشاره ذکر مى‌کند و گاه فقط به نام بردن از آن اکتفا مى نماید. بنابر این کتاب حاضر را مى توان به منزله فهرستى نسبتا کامل از موضوعات مورد توجه در تاریخ پیامبر اعظم دانست.
به دلیل خلاصه بودن مطالب کتاب و متأخر بودن آن نسبت به دوران عصر رسالت، مورخان بعدى چندان توجهى به آن نکرده و به آن ارجاع نکرده‌اند.
برخی از مهمترین عناوین کتاب حاضر به این ترتیب است:
- نسب رسول الله صلى الله علیه وسلم وأسماؤه
- مولد رسول الله صلى الله علیه وسلم
- خروج النبی إلى الشام ثم شهوده بنیان الکعبة
- مبعث النبی صلى الله علیه وسلم
- حصر قریش رسول الله صلى الله علیه وسلم فی الشعب
- موت أبی طالب وخدیجة ثم خروج النبی إلى الطائف
- الإسراء و المعراج
- هجرة المسلمین ثم هجرة رسول الله إلى المدینة
- ذکر غزواته فی هذه المدة وبعض الحوادث
- ذکر صفته صلى الله علیه وسلم
- ذکر أخلاقه صلى الله علیه وسلم
- ذکر معجزاته صلى الله علیه وسلم
- ذکر وفاته صلى الله علیه وسلم
منابع کتاب
منابع و مصادر کتاب «المختصر الکبیر فی سیرة النبی محمد صلی الله علیه وآله» بسیار است و مؤلف در جاى جاى کتاب به این منابع اشاره کرده است. از جمله این منابع، سیره ابن اسحاق، طبقات ابن سعد، سیره ابن حزم، «الدرر فی اختصار المغازی و السیر» ابن عبدالبر (م، ۴۶۳ ق) و «الروض الاُنف» عبدالرحمن سهیلى (م، ۵۸۱ ق) مى‌باشد.
منابع
- "المختصر الکبیر فی سیرة النبی محمد صلی الله علیه وآله"، ویکی نور.
- كتاب المختصر الكبير فی سيرة الرسول، پایگاه المكتبة الشاملة.
