قطعاً كسانى كه ايمان را با كفر معامله كردند، هرگز به خداوند ضررى نمى‌رسانند و براى آنان عذاب دردناكى است.
جلد 1 - صفحه 657
نکته ها
در قرآن مسأله‌ى خريد و فروش و سود و زيان سرمايه عمر، بارها تكرار شده است. قرآن، دنيا را بازار مى‌داند و مردم را فروشنده و عقايد و اعمال انسان را در طول عمر، كالاى اين بازار. در اين بازار، فروش اجبارى است ولى انتخاب مشترى با انسان است. يعنى ما نمى‌توانيم آنچه را داريم، از قدرت و عمل و عقيده رها بگذاريم، ولى مى‌توانيم مسير عقايد و كردار را سودبخش يا زيان آور قرار دهيم.
در قرآن از عدّه‌اى ستايش شده كه جان خود را با خدا معامله مى‌كنند و در عوض بهشت و رضوان مى‌گيرند و از عدّه‌اى انتقاد شده كه بخاطر انحراف و انتخاب سوء يا سودى نمى‌برند؛ «فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ» «1» و يا دچار خسارت مى‌شوند؛ «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ» و در بعضى آيات همچون آيه‌ى فوق، كسانى كه ايمان خود را با كفر معامله مى‌كنند، تحقير مى‌شوند و در مقابل به مؤمنان دلدارى داده مى‌شود كه ارتداد آن افراد، به خدا و راه خدا هيچ ضررى نمى‌زند.
إِنَّ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِيْمانِ: بتحقيق آنانكه بدل كردند كفر را به ايمان، يعنى به عوض ايمان كفر را اختيار كردند، لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً: هرگز ضرر نرساند خدا را چيزى به سبب تبديل، بلكه ضرر آنكه نكال و وبال و عقوبت است به خود آنها عايد گردد. وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ: و براى ايشان است عذابى دردناك كه الم آن به مغز دلهاى آنها رسد.
بيان: تكرار آيه شريفه تعميم بعد از تخصيص، يا به جهت تأكيد است به آنكه مسارعين به كفر و مرتدين از ايمان، هيچكدام در كفر خود ضررى به ساحت قدس كبريائى وارد نسازند، بلكه ضرر كه وبال و نكال عظيم است، به خودشان برگردد، لذا در حديث قدسى وارد شده كه خداى تعالى فرمايد:
و لو انّ اوّلكم و آخركم و حيّكم و ميّتكم و صغيركم و كبيركم و حرّكم و عبدكم و انسكم و جنّكم اجتمعتم على معصيتى ما نقص ذلك من ملكى مثقال ذرّة: اگر اولين و آخرين شما و زنده و مرده شما و كوچك و بزرگ شما و آزاد و بنده شما و انس و جن شما، اجتماع نمائيد بر معصيت من، كم نگرداند آن از مالكيت من به اندازه مثقال ذره.
همانا آنانكه خريدند كفر را بايمان هرگز ضرر نميرسانند خدا را به چيزى و از براى آنها عذابيست دردناك..
تفسير
براى دفع توهم اختصاص بمنافقين و مرتدين و مسارعين در كفر تصريح فرموده كه حكم عام و شامل است تمام كفار را و اشاره است بآنكه سفر دنيا براى تجارت آخرت است و زيان كار كسى است كه معامله‌اى كرده باشد كه سرمايه خود را از دست داده باشد و بهره‌اى براى او حاصل نشده باشد و بعلاوه خود را بعذاب اليم ابدى گرفتار كرده باشد.
(آیه 177))- در این آیه مطلب را بطور وسیعتر، عنوان کرده و می‌فرماید: نه تنها افرادی که به سرعت در راه کفر، پیش می‌روند چنین هستند «بلکه تمام کسانی که به نوعی راه کفر را پیش گرفته‌اند و ایمان را از دست داده و در مقابل آن، کفر خریداری نموده‌اند، هرگز به خدا زیان نمی‌رسانند» و زیان آن، دامنگیر خودشان می‌شود (إِنَّ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْکُفْرَ بِالْإِیْمانِ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً).
و در پایان آیه می‌فرماید: «آنها عذاب دردناکی دارند» (وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
