اگر در راه خدا کشته شده یا بمیرید (در آن جهان به آمرزش و رحمت خدا نائل شوید، که) همانا آمرزش و رحمت خدا بهتر از هر چیز است که (در حیات دنیا برای خود) فراهم آورند.
و اگر در راه خدا شهید شوید یا بمیرید، یقیناً آمرزش و رحمتی از سوی خدا، بهتر است از آنچه [آنان از مال و منال دنیا] جمع می کنند.
و اگر در راه خدا كشته شويد يا بميريد، قطعاً آمرزش خدا و رحمت او از [همه] آنچه [آنان] جمع مى‌كنند بهتر است.
اگر در راه خدا كشته شويد يا بميريد، آمرزش و رحمت خدا از آنچه در اين جهان گرد مى‌آوريد بهتر است.
اگر هم در راه خدا کشته شوید یا بمیرید، (زیان نکرده‌اید؛ زیرا) آمرزش و رحمت خدا، از تمام آنچه آنها (در طول عمر خود،) جمع آوری میکنند، بهتر است!
و اگر در راه خدا كشته شويد و يا بميريد (زيان نكرده‌ايد، زيرا) آمرزش و رحمت خداوند از آنچه (آنان در طول عمر خود) جمع مى‌كنند، بهتر است.
نکته ها
خداوند با بيان دو نكته، به شايعات دلسرد كننده‌ى منافقان كه در آيه‌ى قبل مطرح شد پاسخ مى‌دهد:
الف: مرگ وحيات به دست اوست. جبهه رفتن، طول عمر را كم نمى‌كند.
ب: كسى كه در راه خدا گام بردارد، بميرد يا شهيد شود، برنده است. زيرا او عمر داده، ولى مغفرت و رحمت گرفته است، پس چيزى را نباخته است.
كسانى كه در راه سفر به جبهه، يا در راه تحصيل علم، يا در سفر به حج و زيارت، تبليغ و ارشاد و ساير اهداف مقدّس از دنيا بروند، مشمول رحمت و مغفرت الهى خواهند بود.
پیام ها
1- در جهان بينى الهى، مرگ و شهادت در راه خدا، از همه‌ى دنيا و جمع كردنى‌هاى آن بهتر است. «وَ لَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ ...»
2- مهم در راه خدا بودن است، خواه به شهادت بيانجامد يا مرگ. «قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ ...»
3- اوّل بايد بخشيده شد، سپس رحمت الهى را دريافت كرد. كلمه‌ى «لمغفرة» قبل
جلد 1 - صفحه 635
از كلمه «رحمة» آمده است.
4- مغفرت و رحمت نتيجه‌اى ابدى دارد، ولى مال و ثروت آثارش موقّت است.
بعد از آن براى ترغيب مؤمنان به جهاد در راه خدا بيان فرمايد:
وَ لَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ: و به خدا قسم اگر كشته شويد در راه خدا، يعنى در جهاد با كفار و مؤمنان، أَوْ مُتُّمْ: يا بميريد در سفر جهاد يا مطلق سفر يا حضر با رضاى الهى از شما، لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَحْمَةٌ: هر آينه آمرزش از خدا و بخشش از جانب او سبحانه، خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ: بهتر است از آنچه جمع كنند از مال دنيا. (به قرائت حفص مما تجمعون) يعنى آمرزش و بخشايش الهى براى شما بهتر است از آنچه جمع كنند كفار از مال دنيا.
و همانا اگر كشته شديد در راه خدا يا مرديد هر آينه آمرزش از خداوند و رحمت بهتر است از آنچه جمع ميكنند..
تفسير
چون خداوند در آيه قبل بيان فرمود كه علت موت و قتل اراده الهى است نه سفر و جهاد در اين آيه بر سبيل تنزل و تسليم ميفرمايد كه بر فرض جهاد يا مسافرت براى رضاى خدا نموديد و يكى از آندو بر حسب ظاهر سبب قتل يا موت شما شد آمرزش موعود الهى و رحمت واسعه او كه شامل حال شهداء و مهاجرين الى اللّه ميشود بهتر است از منافع دنيويه و اموال آن كه منافقين جمع ميكنند و مى گذارند براى دشمنان خودشان و ميروند دست خالى نزد خداوند در سرائى كه جز رضاى او چيزى بدرد نمى‌خورد و بعضى تجمعون بصيغه مخاطب قرائت نموده‌اند و در اين صورت معنى آنستكه مغفرت عظيمه و رحمت واسعه خدا بهتر است از اين كار كه شما بكنيد و در معانى و عياشى از حضرت باقر (ع) روايت نموده كه سبيل اللّه على و ذريه طاهره او است و كسى كه در راه ولايت آنها كشته شود يا بميرد در راه خدا كشته شده و مرده است.
و هر آينه اگر كشته شديد در راه الهي و ترويج دين يا آنكه در مسافرت براي جهاد اجل شما رسيد هر آينه اينکه قتل و موت مورث آمرزش و گذشت از گناهان شما است و موجب نيل بمثوبات و رحمت الهي است و اينکه مغفرت و رحمت براي شما بهتر است از آنچه گرد ميكنند از زخارف دنيوي و با هزاران حسرت ميگذارند و ميروند.
وَ لَئِن قُتِلتُم فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ اگر چه در مورد مجاهدين وارد شده لكن مورد مخصص نيست و شامل قتل در راه دين ميشود و لو مثل قتل ميثم تمار که براي دوستي علي‌ّ كشته شد يا رشيد حجري يا شهيد اول و ثاني و ثالث يا براي دفع شرّ اعداء و امثال اينها و لو احكام ظاهريه شهيد بر آنها جاري نشود.
لَمَغفِرَةٌ مِنَ اللّه‌ِ وَ رَحمَةٌ دو چيز است که منتهاي آمال انسان مؤمن است يكي نجات از عذاب الهي که در اثر مغفرت از ذنوب و خطايا است و ديگر نيل بجنت و مثوبات الهي که در اثر مشموليت رحمة است و البته اينکه دو چيز طرف نسبت و قابل مقايسه با اينکه دنياي دني فاني زائل که هر نوشي مقرون بهزار نيش و هر نعمتي محفوف بهزار بلاء است لذا ميفرمايد خَيرٌ مِمّا يَجمَعُون‌َ از مال و منال و جاه و مقام که هيچ ثبات و بقاء ندارد و هر روز بنام كسي است و تمام آن عاريتي است حتي حيات آن.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 157)- دوم: «تازه اگر در راه خدا بمیرید یا کشته شوید (و به گمان منافقان مرگی زودرس دامن شما را بگیرد چیزی از دست نداده‌اید) زیرا آمرزش و رحمت پروردگار از تمام اموالی که شما یا منافقان با ادامه حیات برای خود جمع آوری می‌کنید بالاتر است» (وَ لَئِنْ قُتِلْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَحْمَةٌ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
