نزول سوره انسان در شأن اهل بیت (ع): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
{{تقویم|روز= 25 ذی الحجه|سال=سال 9 یا 10 هجری}}  
+
{{تقویم|روز= 25 ذی الحجه|سال=سال ۹ یا ۱۰ هجری}}  
[[امام حسن]]‌ مجتبي علیه‌السلام و [[امام حسين]] علیه‌السلام در ايام كودكي بيمار شدند و [[پیامبر اسلام|پيامبر اكرم]] صلی الله علیه و آله به همراه برخي از [[صحابی|صحابه]] از آنان عيادت نمودند و آنگاه پيامبر صلی الله علیه و آله به پدرشان حضرت [[امام علی]] علیه‌السلام فرمود: اگر براي بهبودي آنان نذري نمايي، اميد است خداوند سبحان زودتر شفا عنايت كند.
+
[[امام حسن]]‌ علیه‌السلام و [[امام حسین]] علیه‌السلام در ایام کودکی بیمار شدند و [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله به همراه برخی از [[صحابی|صحابه]] از آنان [[عیادت بیماران|عیادت]] نمودند و آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله به پدرشان حضرت [[امام علی]] علیه‌السلام فرمود: اگر برای بهبودی آنان [[نذر|نذری]] نمایی، امید است خداوند سبحان زودتر شفا عنایت کند.
  
حضرت علي علیه‌السلام گفت: اي [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله! براي شفاي آن دو نذر مي‌كنم كه سه روز [[روزه]] شكر به جاي آورم. [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها و خدمتكارش [[فضه خدمتکار حضرت زهرا|فضه]] نيز به مانند حضرت علي علیه‌السلام نذر كردند.
+
حضرت علی علیه‌السلام گفت: ای [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله! برای شفای آن دو نذر می‌کنم که سه روز [[روزه]] شکر به جای آورم. [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها و خدمتکارش [[فضه خدمتکار حضرت زهرا|فضه]] نیز به مانند حضرت علی علیه‌السلام نذر کردند.
  
چند روزي نگذشت كه دو ريحانه رسول خدا صلی الله علیه و آله شفا يافتند و حضرت علي علیه‌السلام و همسرش فاطمه زهرا سلام الله علیها قصد كردند كه به نذرشان وفا كرده و سه روز روزه شكر بگيرند. در آن زمان وضع مادي اكثر مسلمانان به ويژه خانواده حضرت علي علیه‌السلام بسيار پايين بود و به سختي مي‌گذشت. بدين لحاظ آن حضرت ناچار گرديد، از شمعون بن حارياي يهودي مقداري جو قرض كند و آن را پس از آسياب كردن، براي پخت نان استفاده كند و يا به روايتي ديگر براي شمعون يهودي مقداري پشم ريسيد و اجرت آن را سه من جو دريافت كرد.  
+
چند روزی نگذشت که دو ریحانه رسول خدا صلی الله علیه و آله شفا یافتند و حضرت علی علیه‌السلام و همسرش فاطمه زهرا سلام الله علیها قصد کردند که به نذرشان وفا کرده و سه روز روزه شکر بگیرند. در آن زمان وضع مادی اکثر مسلمانان به ویژه خانواده حضرت علی علیه‌السلام بسیار پایین بود و به سختی می‌گذشت. بدین لحاظ آن حضرت ناچار گردید، از شمعون بن حاریای یهودی مقداری جو قرض کند و آن را پس از آسیاب کردن، برای پخت نان استفاده کند و یا به روایتی دیگر برای شمعون یهودی مقداری پشم ریسید و اجرت آن را سه من جو دریافت کرد.  
  
فاطمه زهرا سلام الله علیها آن جو را آسياب كرد و به سه بخش تقسيم نمود و هر بخشي را براي افطاري يك روز جدا كرد و سپس آن‌ها را در سه روز متوالي نان پخت. آنان از روز بيست و پنجم [[ذی الحجه]] شروع كردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خويش. حضرت علي علیه‌السلام در روز اول، [[نماز مغرب]] را با پيامبر صلی الله علیه و آله به جا آورد و سپس براي صرف [[افطار]] به خانه رفت.  
+
فاطمه زهرا سلام الله علیها آن جو را آسیاب کرد و به سه بخش تقسیم نمود و هر بخشی را برای [[افطار|افطاری]] یک روز جدا کرد و سپس آن‌ها را در سه روز متوالی نان پخت. آنان از روز بیست و پنجم [[ذی الحجه]] شروع کردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خویش. حضرت علی علیه‌السلام در روز اول، [[نماز مغرب]] را با پیامبر صلی الله علیه و آله به جا آورد و سپس برای صرف افطار به خانه رفت.  
  
ولي همين كه در سر سفره نشست، مستمند و بيچاره‌اي از راه رسيد و از آنان غذا طلبيد. حضرت علي علیه‌السلام فرمود كه سهميه وي را به آن فقير دهند. فاطمه زهرا سلام الله علیها، فضه و امام حسن علیه‌السلام و امام حسين علیه‌السلام نيز به پيروي آن حضرت سهميه اندك خود را به فقير داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همين وضع روزه گرفتند.  
+
ولی همین که در سر سفره نشست، مستمند و بیچاره‌ای از راه رسید و از آنان غذا طلبید. حضرت علی علیه‌السلام فرمود که سهمیه وی را به آن فقیر دهند. فاطمه زهرا سلام الله علیها، فضه و امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام نیز به پیروی آن حضرت سهمیه اندک خود را به فقیر داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همین وضع روزه گرفتند.  
  
فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز دوم بخش ديگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند كه او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار كنند. ولي در اين شب نيز يتيمي از راه رسيد و درخواست غذا نمود. جملگي سهميه خود را به يتيم داده و خود با آب افطار كردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
+
فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز دوم بخش دیگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند که او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار کنند. ولی در این شب نیز یتیمی از راه رسید و درخواست غذا نمود. جملگی سهمیه خود را به یتیم داده و خود با آب افطار کردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
  
در روز سوم نيز فاطمه زهرا سلام الله علیها باقي مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت تا هنگام افطار، همگي از آن تناول كنند اما در اين شب نيز محتاج ديگري فرارسيد. وي اسير بي‌بضاعت و گرسنه‌اي بود كه از فرط گرسنگي و دربدري به خانه امام علي علیه‌السلام پناه آورد. در اين شب نيز اهل خانه، غذاي خود را به اسير بخشيدند و تنها با آب افطار كردند.
+
در روز سوم نیز فاطمه زهرا سلام الله علیها باقی مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت تا هنگام افطار، همگی از آن تناول کنند اما در این شب نیز محتاج دیگری فرارسید. وی اسیر بی‌بضاعت و گرسنه‌ای بود که از فرط گرسنگی و دربدری به خانه امام علی علیه‌السلام پناه آورد. در این شب نیز اهل خانه، غذای خود را به اسیر بخشیدند و تنها با آب افطار کردند.
  
روز چهارم حضرت علي علیه‌السلام دست فرزندانش حسن و حسين عليهماالسلام را گرفت و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت، در حالي كه فرزندانش از شدت گرسنگي مي‌لرزيدند. پيامبر صلی الله علیه و آله از وضعيت آنان پرسيد و حضرت علي علیه‌السلام ماجرا را براي آن حضرت تعريف كرد. پيامبر صلی الله علیه و آله آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود فاطمه سلام الله علیها آمد و ديد وي در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است ولي چهره مباركش از گرسنگي زرد و چشمانش گود شده است و كلاً بي‌حال است.
+
روز چهارم حضرت علی علیه‌السلام دست فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام را گرفت و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت، در حالی که فرزندانش از شدت گرسنگی می‌لرزیدند. پیامبر صلی الله علیه و آله از وضعیت آنان پرسید و حضرت علی علیه‌السلام ماجرا را برای آن حضرت تعریف کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود فاطمه سلام الله علیها آمد و دید وی در [[محراب]] عبادتش نشسته و به [[عبادت]] مشغول است ولی چهره مبارکش از گرسنگی زرد و چشمانش گود شده است و کلاً بی‌حال است.
  
پيامبر صلی الله علیه و آله از ديدن آنان بسيار متأثر و غمگين شد و دست بندگي به سوي پروردگارش بلند كرد و گفت: واغوثاه، يا الله اهل بيت محمد يموتون جوعاً؛ اي داد، اي خدا! اهل بيت محمد از گرسنگي مي‌ميرند.
+
پیامبر صلی الله علیه و آله از دیدن آنان بسیار متأثر و غمگین شد و دست بندگی به سوی پروردگارش بلند کرد و گفت: «واغوثاه، یا الله اهل بیت محمد یموتون جوعاً»؛ ای داد، ای خدا! اهل بیت محمد از گرسنگی می‌میرند.
  
در همين هنگام [[جبرئيل]] امين فرود آمد و عرض كرد: اي رسول خدا صلی الله علیه و آله آنچه خداوند متعال درباره اهل بيت تو عنايت كرده است، بنگر. فرمود: چه چيزي را بنگرم! جبرئيل امين اين سوره را كه در شأن فداكاري حضرت علیه‌السلام و همسرش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و فرزندانش حسن و حسين عليهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت كرد: «هَل اَتي عَلَي الاِنسانِ حينٌ مِنَ الدَّهرِ... اِنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ اللهِ لانُريدُ مِنكُم جَزائاً وَ لاشَكوراً...».<ref> [[سوره انسان]]، كه به سوره "دهر" نيز مشهور است.</ref>
+
در همین هنگام [[جبرئیل]] امین فرود آمد و عرض کرد: ای رسول خدا، آنچه خداوند متعال درباره [[اهل بیت]] تو عنایت کرده است، بنگر. فرمود: چه چیزی را بنگرم! جبرئیل امین [[سوره انسان]] را که در شأن فداکاری حضرت علیه‌السلام و همسرش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت کرد: {{متن قرآن|«هَل اَتی عَلَی الاِنسانِ حینٌ مِنَ الدَّهرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا *... وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * اِنَّما نُطعِمُکم لِوَجهِ اللهِ لانُریدُ مِنکم جَزاءً وَ لاشُکوراً...»}}.
  
بنا به روايتي در آن روز براي اهل بيت فداكار پيامبر صلی الله علیه و آله غذايي از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول كردند.<ref> [[مسار الشیعه|مسارالشيعه]]، [[شیخ مفید]]، ص 23؛ [[اقبال الاعمال|الاقبال بالاعمال الحسننة]]، [[سيد بن طاووس]]، ج ص 374.</ref> بدين گونه خداوند سبحان از ايثار و خودگذشتگي حضرت علي علیه‌السلام و خانواده بي‌نظيرش تقدير كرد و قلب پيامبر صلی الله علیه و آله را تسلي بخشيد.
+
بنا به روایتی در آن روز برای اهل بیت فداکار پیامبر صلی الله علیه و آله غذایی از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول کردند.<ref> مسارالشیعه، شیخ مفید، ص ۲۳؛ الاقبال بالاعمال الحسنة، سید بن طاووس، ج ۲، ص ۳۷۴.</ref> بدین گونه خداوند سبحان از [[ایثار|ایثار]] و خودگذشتگی حضرت علی علیه‌السلام و خانواده بی‌نظیرش تقدیر کرد و قلب پیامبر صلی الله علیه و آله را تسلی بخشید.
  
این واقعه در سال ۹ یا ۱۰ هجری اتفاق افتاده است.<ref> [http://tashaio.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=1030:-----9--10------&catid=82:zi-al-hijjah&Itemid=89 بیست و پنجم ذی‌الحجه سال ۹ یا ۱۰ هجری: روزه و بخشش اهل‌بیت پیامبر(ص)، پایگاه تشیع نیوز] (28 شهریور 1391) </ref>
+
این واقعه در سال ۹ یا ۱۰ هجری در [[مدینه]] اتفاق افتاده است.<ref> [http://tashaio.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=۱۰۳۰:-----۹--۱۰------&catid=۸۲:zi-al-hijjah&Itemid=۸۹ بیست و پنجم ذی‌الحجه سال ۹ یا ۱۰ هجری: روزه و بخشش اهل‌بیت پیامبر(ص)، پایگاه تشیع نیوز] (۲۸ شهریور ۱۳۹۱). </ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
سطر ۲۸: سطر ۲۸:
 
==منابع==
 
==منابع==
  
*موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
+
*مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
*روز شمار پایگاه تشیع نیوز
+
*روزشمار پایگاه تشیع نیوز
  
==منابع بیشتر==
+
'''منابع بیشتر:'''
  
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/#!page=56 وقایع الایام شیخ عباس قمی، 25 ذی الحجه].
+
* [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/#!page=56 وقایع الایام شیخ عباس قمی، ۲۵ ذی الحجه]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۳

تقویم هجری قمری

روز واقعه:25 ذی الحجه
سال ۹ یا ۱۰ هجری

امام حسن‌ علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام در ایام کودکی بیمار شدند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به همراه برخی از صحابه از آنان عیادت نمودند و آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله به پدرشان حضرت امام علی علیه‌السلام فرمود: اگر برای بهبودی آنان نذری نمایی، امید است خداوند سبحان زودتر شفا عنایت کند.

حضرت علی علیه‌السلام گفت: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله! برای شفای آن دو نذر می‌کنم که سه روز روزه شکر به جای آورم. حضرت فاطمه سلام الله علیها و خدمتکارش فضه نیز به مانند حضرت علی علیه‌السلام نذر کردند.

چند روزی نگذشت که دو ریحانه رسول خدا صلی الله علیه و آله شفا یافتند و حضرت علی علیه‌السلام و همسرش فاطمه زهرا سلام الله علیها قصد کردند که به نذرشان وفا کرده و سه روز روزه شکر بگیرند. در آن زمان وضع مادی اکثر مسلمانان به ویژه خانواده حضرت علی علیه‌السلام بسیار پایین بود و به سختی می‌گذشت. بدین لحاظ آن حضرت ناچار گردید، از شمعون بن حاریای یهودی مقداری جو قرض کند و آن را پس از آسیاب کردن، برای پخت نان استفاده کند و یا به روایتی دیگر برای شمعون یهودی مقداری پشم ریسید و اجرت آن را سه من جو دریافت کرد.

فاطمه زهرا سلام الله علیها آن جو را آسیاب کرد و به سه بخش تقسیم نمود و هر بخشی را برای افطاری یک روز جدا کرد و سپس آن‌ها را در سه روز متوالی نان پخت. آنان از روز بیست و پنجم ذی الحجه شروع کردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خویش. حضرت علی علیه‌السلام در روز اول، نماز مغرب را با پیامبر صلی الله علیه و آله به جا آورد و سپس برای صرف افطار به خانه رفت.

ولی همین که در سر سفره نشست، مستمند و بیچاره‌ای از راه رسید و از آنان غذا طلبید. حضرت علی علیه‌السلام فرمود که سهمیه وی را به آن فقیر دهند. فاطمه زهرا سلام الله علیها، فضه و امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام نیز به پیروی آن حضرت سهمیه اندک خود را به فقیر داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همین وضع روزه گرفتند.

فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز دوم بخش دیگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند که او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار کنند. ولی در این شب نیز یتیمی از راه رسید و درخواست غذا نمود. جملگی سهمیه خود را به یتیم داده و خود با آب افطار کردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.

در روز سوم نیز فاطمه زهرا سلام الله علیها باقی مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت تا هنگام افطار، همگی از آن تناول کنند اما در این شب نیز محتاج دیگری فرارسید. وی اسیر بی‌بضاعت و گرسنه‌ای بود که از فرط گرسنگی و دربدری به خانه امام علی علیه‌السلام پناه آورد. در این شب نیز اهل خانه، غذای خود را به اسیر بخشیدند و تنها با آب افطار کردند.

روز چهارم حضرت علی علیه‌السلام دست فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام را گرفت و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت، در حالی که فرزندانش از شدت گرسنگی می‌لرزیدند. پیامبر صلی الله علیه و آله از وضعیت آنان پرسید و حضرت علی علیه‌السلام ماجرا را برای آن حضرت تعریف کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود فاطمه سلام الله علیها آمد و دید وی در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است ولی چهره مبارکش از گرسنگی زرد و چشمانش گود شده است و کلاً بی‌حال است.

پیامبر صلی الله علیه و آله از دیدن آنان بسیار متأثر و غمگین شد و دست بندگی به سوی پروردگارش بلند کرد و گفت: «واغوثاه، یا الله اهل بیت محمد یموتون جوعاً»؛ ای داد، ای خدا! اهل بیت محمد از گرسنگی می‌میرند.

در همین هنگام جبرئیل امین فرود آمد و عرض کرد: ای رسول خدا، آنچه خداوند متعال درباره اهل بیت تو عنایت کرده است، بنگر. فرمود: چه چیزی را بنگرم! جبرئیل امین سوره انسان را که در شأن فداکاری حضرت علیه‌السلام و همسرش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت کرد: «هَل اَتی عَلَی الاِنسانِ حینٌ مِنَ الدَّهرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا *... وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * اِنَّما نُطعِمُکم لِوَجهِ اللهِ لانُریدُ مِنکم جَزاءً وَ لاشُکوراً...».

بنا به روایتی در آن روز برای اهل بیت فداکار پیامبر صلی الله علیه و آله غذایی از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول کردند.[۱] بدین گونه خداوند سبحان از ایثار و خودگذشتگی حضرت علی علیه‌السلام و خانواده بی‌نظیرش تقدیر کرد و قلب پیامبر صلی الله علیه و آله را تسلی بخشید.

این واقعه در سال ۹ یا ۱۰ هجری در مدینه اتفاق افتاده است.[۲]

پانویس

  1. مسارالشیعه، شیخ مفید، ص ۲۳؛ الاقبال بالاعمال الحسنة، سید بن طاووس، ج ۲، ص ۳۷۴.
  2. بیست و پنجم ذی‌الحجه سال ۹ یا ۱۰ هجری: روزه و بخشش اهل‌بیت پیامبر(ص)، پایگاه تشیع نیوز (۲۸ شهریور ۱۳۹۱).

منابع

  • مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
  • روزشمار پایگاه تشیع نیوز

منابع بیشتر: