مفتاح الفلاح (کتاب)

نویسنده	شیخ بهایی
موضوع	دعا/ اعمال‌ السنه‌
زبان	عربی
تعداد جلد	1
محقق	مهدی رجائی
مفتاح الفلاح

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از نرم افزار های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

نام كامل كتاب

«مفتاح الفلاح في عمل اليوم والليلة من الواجبات و المستحبات».

نويسنده

شيخ بهايى، محمد بن حسين حارثى، متوفى 1031 هجرى.

موضوع

اعمال واجب و مستحب براى يك مسلمان در يك شبانه روز.

انگيزه نگارش

شيخ بهايى عليه الرحمة كتاب خود را به اين انگيزه نوشته كه يك مسلمان بتواند در يك شبانه روز تمام اعمال خود را بر طبق آن انجام دهد؛ لذا نمازهاى واجب و مستحب، وضو، طهارت و... را نيز در كتاب خود ذكر كرده است.

روش تأليف

مصنف در لابلاى ابواب كتاب بحث هاى دقيق علمى و روايى مطرح كرده و به نفى و اثبات نظريه هاى گوناگون پرداخته است.

از جمله شيخ بهايى در مورد تسبيح حضرت زهرا سلام الله عليها بحث مفصلى دارد. بحث هايى مانند آداب لباس پوشيدن و خوردن و آشاميدن و راه شناختن زوال آفتاب و آداب مسواك و... را نيز در فصول مختلف و در مناسبت هاى گوناگون مطرح كرده است.

شيخ بهايى عليه الرحمة در هر فصل از كتاب، پس از ذكر چند روايت و مطالب مختلف، شروع به توضيح الفاظ روايات كرده و بعضى مطالب مبهم يا دشوار آن فصل را تبيين نموده است.

ترتيب مطالب

ترتيب كتاب بر اساس گذران يك شبانه روز است، به اين صورت كه كتاب 6 باب است:

• باب اول در اعمالى است كه بين الطلوعين انجام مى شود اعم از واجب و مستحب.
• باب دوم اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعى و زوال آفتاب است.
• باب سوم شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است.
• باب چهارم اختصاص به اعمال غروب خورشيد تا وقت خواب دارد.
• باب پنجم شامل اعمال وقت خواب تا نيمه شب است كه آداب خواب و تسبيح حضرت زهرا سلام الله عليها را هم در اين قسمت ذكر نموده.
• باب ششم اعمال بين نيمه شب تا طلوع فجر است.

خاتمه كتاب كه شامل تفسير سوره حمد است.

مقبوليت

كتاب شريف مفتاح الفلاح به لحاظ دسته بندى زيبا، خلوص از زوائد، صحت و اعتبار مطالب و اعتبار و آوازه مؤلف شريف آن، خيلى سريع جايگاه خود را در بين اقشار مختلف جامعه بدست آورد و هر خانواده متعبد مسلمان يك نسخه از آن را در كنار قرآن مجيد براى استفاده روزانه در خانه خود نگه مى داشت.

ترجمه

اين كتاب شريف به خاطر همگانى بودن و استفاده عموم مردم از آن، بارها ترجمه شده تا منفعت آن عام تر شود.از جمله ترجمه ها:

1. ترجمه كتاب توسط مرحوم آقا جمال خوانسارى، متوفى 1125 هجرى.
2. ترجمه اى از محمد شريف بن احمد جيلانى كه با نام عروة النجاح منتشر شده و در آن خاتمه كتاب را كه تفسير سوره حمد بوده حذف كرده و در عوض دعاهاى ايام هفته و زيارات معصومين و ادعيه مشهورى مانند دعای كميل و دعای سمات و... را به آخر آن افزوده است.
3. ترجمه كتاب با نام آداب عباسى از صدرالدين محمد بن محب تبريزى كه شاگرد شيخ بهايى بوده و در زمان حيات مؤلف كتاب را ترجمه كرده است. يك نسخه از كتاب نيز به صورت خلاصه آداب عباسى كه حواشى و بيان هاى شيخ بهايى را حذف كرده موجود است.
4. ترجمه اى با نام التحفة النوابية از سيد محمد جعفر حسينى كه در 9 باب تنظيم شده، 6 باب اول آن بر طبق مفتاح الفلاح است و سه باب به آخر آن افزوده كه شامل اعمال ماه هاى رجب، شعبان و رمضان و آداب دعا و زيارات و...مى باشد.

شرح

كتاب شريف مفتاح الفلاح يك بار توسط آقا جمال خوانسارى شرح شده و يك بار نيز توسط شيخ سليمان بن عبد الله بحرانى، متوفى 1121 هجرى شرح شده و با «نام فلق الصباح في شرح مفتاح الفلاح» منتشر گشته است.

تلخيص

كتاب فتح المفتاح كه توسط يكى از شاگردان شيخ بهايى عليه الرحمة تأليف شده منتخب و خلاصه اى است از مفتاح الفلاح استاد.

حواشى

از جمله حاشيه هاى نوشته شده براى كتاب حاضر است:

1. حاشيه اى توسط مولا اسماعيل بن محمد حسين خواجوى، متوفى 1173 هجرى
2. حاشيه اى به وسيله سيد حسين حسينى مرعشى، معروف به خليفه سلطان كه از شاگردان شيخ بهايى است و حواشى مفصلى بر كتاب زده كه حجم آن از حجم كتاب نيز بيشتر است.

منابع

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزارجامع الاحادیث [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، معرفی کتاب "مفتاح الفلاح".

متن کتاب مفتاح الفلاح في عمل اليوم والليلة...

• مفتاح الفلاح