مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

علی بن محمد سمری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
از وكلاء و سفراى حضرت حجت عليه السلام شيخ ابى الحسن على بن محمد سمرى بود
+
[[پرونده:علی بن محمد سمری.jpg|270px|بندانگشتی|بارگاه على بن محمد سمرى در بغداد]]
 +
{{خوب}}
 +
'''«علی بن محمد سَمَری»''' (م، ۳۲۹ ق)، از اصحاب [[امام حسن عسکری]] (علیه‌السلام) و چهارمین نایب خاص [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام مهدی]] (عجل الله تعالی فرجه) در زمان [[غیبت صغری]] بود. شش روز پیش از رحلت سمری، [[توقیعات امام زمان (عج)|توقیعی]] از سوی امام زمان (علیه‌السلام) به دستش رسید که وفات او و آغاز [[غیبت کبری]] را خبر می‌داد.
 +
==ولادت و نسب==
 +
سَمَری منسوب به «سَمَر» یکی از قریه های [[بصره]]، واقع در بین بصره و [[واسط]] است.<ref> نک: معجم البلدان، ج ۳، ص ۲۶۴. </ref> درباره تاریخ ولادت علی بن محمد سَمَری اطلاعاتی در دسترس نیست. او در خاندانی متدین و [[شیعه]] چشم به جهان گشود که در سازمان وکالت [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام به حسن خدمت شهرت داشتند.
  
==نایب امام زمان==
+
بسیاری از اعضای خاندان سَمَری؛ مانند حسن و محمد، فرزندان اسماعیل بن صالح و علی بن زیاد در بصره املاک زیادی داشته اند. آنان نیمی از درآمد آن را وقف [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام عسکری]] علیه السلام نموده و هر ساله درآمد آن را به آن امام بزرگوار ارسال می نموده اند.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ص ۲۱۶- ۲۱۷.
از وكلاء و سفراى حضرت حجت عليه السلام شيخ ابى الحسن على بن محمد سمرى بود و چون وفات شيخ ابوالقاسم حسين بن روح رحمه الله در رسيد به امر حضرت حجت امام عصر عليه السلام قائم مقام خود قرار داد شيخ ابى‌الحسن على بن محمد سمرى را و كرامات و معجزات و جواب مسائل شيعيان را حضرت حجة الله عجل الله فرجه به دست او جارى مى‌فرمود و شيعيان به امر آن حضرت اموال را تسليم او مى‌نمودند و او به خدمت آن بزرگوار مى‌فرستاد و چون او را زمان وفات در رسيد شيعيان در نزد او حاضر شدند و از او خواهش كردند كه كسى را به جاى خود بشناساند و امر نيابت را به او واگذارد، او در جواب گفت كه خدا را امرى هست كه بايد آن را به اتمام رساند يعنى بايد غيبت كبرى واقع شود.<ref> كفاية الموحدين، 3/349.</ref>
+
</ref>
  
و در روايت ديگر از [[شيخ صدوق]] رحمه الله آن كه چون شيخ ابوالحسن سمرى را زمان وفات رسيد شيعيان در نزد وى حاضر شدند و از او پرسيدند كه بعد از تو وكيل امور كى خواهد بود و كدام شخص در جاى تو خواهد نشست؟ در جواب ايشان گفت: من مأمور نشده‌ام كه در اين باب به احدى وصيت نمايم.<ref> كفاية الموحدين، 3/349.</ref>
+
ابوالحسن علی بن محمد سَمَری شوهر خواهر وزیر [[حکومت بنی عباس|عباسیان]]، جعفر بن محمد بوده است. این رابطه او را قادر ساخت سِمت مهمی در دستگاه عباسیان به دست آورد.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ج ۳، ص ۲۶۶- ۲۶۷. </ref>
  
و از [[شيخ طوسى]] در (كتاب غيبت) و از شيخ صدوق در (كتاب كمال الدين) روايت شده است كه چون شيخ ابوالحسن على بن محمد سمرى را وفات در رسيد توقيعى بيرون آورد و به مردم نشان داد كه نسخه آن بدين مضمون بود: «بسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ يا عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّدٍ السَّمُرِىَّ! اَعْظَمَ اللّهُ اَجْرَ اِخْوانِكَ فيكَ فاِنكَ ميِّتٌ مابيْنَكَ وَ بَيْنَ سِتَّةِ اَيّامٍ فَاجْمَعْ اَمْرَكَ وَلاتُوصِ اِلى اَحَدٍ فَيَقُومَ مَقامَكَ بعْدَ وَفاتِكَ فَقَدْ وَقَعَتِ الغَيْبَةُ التّامَةَ فَلا ظُهُورَ اِلاّ بَعْدَ اِذْنِ اللّهِ تَعالى ذِكْرُهُ وَ ذلِكَ بعدَ طولِ الاَمَدِ وَ قَسْوَةِ الْقُلُوبِ وَامْتِلاءِ الاَرْضِ جَوْرا وَ سَيَاءْتى مِنْ شيعَتى مَنْ يَدَّعِى الْمشاهَدَةَ اَلا فَمَنْ ادَّعَى الْمُشاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوج السُّفيانى وَالصَّيْحَةِ فَهُوَ كَذّابٌ مُفْتَرٍ وَلا حَوْلَ وَلا قُوّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ».<ref> الغيبة، [[شيخ طوسى]] ص 242؛ كمال الدين، [[شيخ صدوق]]، 2/516.</ref>
+
==نایب خاص امام زمان==
 +
ابوالحسن علی بن محمد سَمَری، چهارمین و آخرین «[[نواب اربعه|نایب خاص]]» [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] (علیه السلام) در زمان [[غیبت صغری]] بود که بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]]، به دستور امام علیه السلام امر نیابت را عهده دار شد. وی از تاریخ هیجدهم [[ماه شعبان|شعبان]] ۳۲۶ قمری تا پانزدهم شعبان سال ۳۲۹ قمری -و یا به نقلی تا پانزدهم شعبان سال ۳۲۸ قمری- سازمان وکالت و نیابت را رهبری می کرده است.
  
حاصل فرمان آن بزرگوار در اين توقيع شريف آن كه: اى على بن محمد سمرى! خداوند برادران دينى تو را در مصيبت تو اجر عظيم كرامت فرمايد، به درستى كه در اثناى اين شش يوم وفات خواهى نمود پس جمع نما امر خود را و در كار خود آماده باش و به احدى وصيت نيابت ننما كه قائم مقام تو شود بعد از وفات تو، به درستى كه غيبت كبرى واقع گرديد و مرا ظهورى نخواهد بود مگر به اذن خداى تعالى و اين ظهور، بعد از اين است كه زمان غيبت طول بكشد و دل‌ها را قساوت فراگيرد تا پر شود زمين از جور و ستم و زود است كه مى‌آيند كسانى از شيعيان من كه دعوى مشاهده مرا مى‌نمايند آگاه باشيد كه هر كس پيش از خروج سفيانى و رسيدن صيحه آسمانى دعوى مشاهده نمايد پس او كذاب و افترا زننده است.
+
گفته شده اعتقاد [[شیعه|شیعیان]] به جلالت و وثاقت او، مثل سایر [[نواب اربعه|نواب]] بود و مورد قبول عموم شیعیان قرار گرفت. طبق روایت [[شیخ صدوق]]، وکلا او را به عنوان سفیر راستین امام به رسمیت می‌شناختند و وجوهات شرعی را به وی تقدیم می‌کردند.<ref>صدوق، کمال‌الدین، ج۲، ص۵۱۷.</ref>
  
راوى گويد: كه نسخه شيخ ابوالحسن على بن محمد سمرى را نوشتم و از نزد او بيرون رفتم چون روز ششم در رسيد به نزد او، رفتيم ديديم كه در حالت احتضار است آن‌گاه به او گفته شد كه وصى تو بعد از تو كيست؟ گفت: خدا را امرى است بايد او را به تمام برساند، اين را گفت و وفات نمود.<ref> كفاية الموحدين، 3/349.</ref>
+
دوران نیابت سمری، دوران ظلم و اختناق بود و همین امر سبب شد فعالیت‌های او نسبت به دیگر نواب، مخفیانه‌تر باشد. برخی از محققان، علت اصلی کوتاه‌بودن دوره نیابت او و حتی انقطاع و پایان‌یافتن دوره غیبت صغری را، سخت‌گیری و خفقان بیش از حد‌ دستگاه عباسی در آن دوره می‌دانند.
  
و نيز از [[شيخ صدوق]] در (كتاب كمال الدين) نقل شده كه وفات على بن محمد سمرى در سال سيصد و بيست و نه از هجرت بوده است و بنابراين مدت غيبت صغرى كه سفراء و وكلاء و نواب مخصوص حضرت حجة الله عليه السلام كه از جانب او مأمور به سفارت و نيابت بودند قريب به هفتاد و چهار سال خواهد بود كه قريب به چهل و هشت سال ايام سفارت عثمان بن سعيد عمرى و پسر او محمد بن عثمان بن بود و قريب بيست و شش سال مدت سفارت شيخ ابوالقاسم حسين بن روح و شيخ ابوالحسن على بن محمد سمرى بود و بعد از گذشتن اين مدت سفارت منقطع شد و غيبت كبرى واقع گرديد. پس هر كه ادعاى سفارت و نيابت خاصه نمايند و يا بر طبق آن دعوى مشاهده نمايد كذاب و مفترى خواهد بود بر حضرت حجت عجل الله فرجه بلكه مرجع [[دين]] و [[احكام]] شريعت به امر آن حضرت راجع به سوى علماء و فقهاء و مجتهدين است كه از براى ايشان نيابت ثابت است على سبيل العموم چنان كه توقيع شريف در جواب مسائل اسحاق بن يعقوب كه يكى از اجله و اخيار علماء [[شيعه]] و حمله اخبار است كه به توسط محمد بن عثمان سعيد عمرى عريضه به خدمت حضرت صاحب الامر عليه السلام عرضه كرده بود و مسايل چندى سؤال نموده بود كه آن حضرت در توقيع شريف جواب مسايل او را فرمود: از آن جمله فرمود: «وَ اَما الْحوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيها اِلى رُواةِ حَديثِنا فَاِنَّهُمْ حُجَّتى عَلَيْكُمْ وَ اَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَيْهِمْ».<ref> كفاية الموحدين، 3/349؛ كمال الدين، شيخ صدوق، 2/484.</ref>
+
لازم به ذکر است، [[شیخ طوسی]] سمری را جزء اصحاب [[امام حسن عسکری]] (علیه السلام) نیز به شمار آورده<ref>رجال طوسی، ص ۴۳۲.</ref> که با آن حضرت مکاتباتی داشته است.
  
و در روايت ديگر از حضرت امام محمدباقر عليه السلام چنين امر شد كه: «اُنْظُرُوا اِلى مَنْ كانَ مِنْكُمْ قَدْ رَوى حَديثَنا وَ نَظَرَ فى حَلالِنا وَ حَرامِنا وَ عَرَفَ اَحْكامَنا فارْضوا بهِ حكما فَاِنِّى قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَيْكُمْ حاكِما فِاذا حَكَمَ بِحُكْمِنا فَلَمْ يُقْبَلْ مِنْه فَاِنَّما بِحُكْمِ اللّهِ اسْتَخَفَّ وَ عَلَيْنا رَدَّ وَالرَآدُّ عَلَينا رادُّ عَلَى اللّهِ وَ هُوَ فى حَدِّ الشِّرْكِ بِاللّهِ».
+
==توقیع امام زمان به سمری==
 +
آخرین [[توقیعات امام زمان (عج)|توقیع]] از ناحیۀ مقدسه، شش روز پیش از درگذشت علی بن محمد سَمَری صادر شد. [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام مهدی]] عجل الله تعالی فرجه الشریف در این توقیع زمان درگذشت سمری را پیش گویی کرده و اعلام نموده بود که بعد از این، سفیر و نایبی برنمی گزیند و با مرگ سَمَری دورۀ [[غیبت صغری]] به پایان می رسد و [[غیبت کبری]] آغاز می شود. آن توقیع شریف بدین قرار است:
  
و در روايت ديگر «مُجارِى الاُمُورِ بِيَدِالْعُلَماءِ بِاللّهِ الاُمَناءِ عَلى حَلالِهِ وَ حَرامِهِ».
+
«بسم الله الرّحمن الرّحیم. یا علی بن محمد السمری! أعظم الله أجر اخوانک فیک، فانّک مَیتٌ ما بینک و بین ستّه أیام، فاجمع أمرک ولاتُوصِ الی أحدٍ فیقوم مقامک بعد وفاتک، فقد وقعت الغیبه التّامّه فلا ظهور الاّ بعد اذن الله تعالی ذکرُهُ و ذلک بعد طول الأمد و قسوة القلوب و امتلاءِ الأرضِ جوراً و سیأتی شیعتی مَن یدّعی المشاهده، ألا فمن ادّعی المشاهده قبل خروج السّفیانی والصّیحه فهو کذّابٌ مُفترٍ، ولا حول ولا قوّه الاّ بالله العلی العظیم».<ref> کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۵۱۶؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص۳۹۵؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج ۵۱، ص۳۶۱.</ref> به نام خداوند بخشندۀ مهربان. ای علی بن محمد سَمَری! خداوند پاداش برادران دینی تو را در مصیبت مرگ تو بزرگ دارد. تا شش روز دیگر خواهی مرد، پس امر حساب و کتاب خود را مرتب کن و دربارۀ جانشینی این مقام نیابت، به هیچ کس وصیت مکن تا به جای تو بنشیند؛ زیرا غیبت دومی (غیبت کامل یا غیبت کبری) فرا رسیده است. تا آن روزی که خداوند - عزّوجلّ - بخواهد، ظهوری نخواهد بود و آن پس از مدت درازی خواهد بود که دل ها را سختی و قساوت فراگیرد و زمین از ستم و بی داد پر گردد. به زودی کسانی از شیعیان من ادّعای مشاهده خواهند نمود. بدان هر کسی که پیش از [[خروج سفیانی]] و برآمدن [[صیحه آسمانی|صیحه]] (بانگی) از آسمان، ادّعای دیدن من نماید، دروغ گوست. قدرت و توان مندی از آنِ خداوند بلند مرتبه است.
  
مستفاد از فرمان اين دو حجت پروردگار آن كه: علما و حفظه علوم و اخبار و آثار ايشان كه صاحب نظر و اهل استنباط‌اند كه از روى [[معرفت]] و دانش عارف‌اند به [[احكام]] صادره از ايشان بايد متكلفين رجوع به ايشان نمايند در اخذ مسائل [[حلال]] و [[حرام]] و قطع منازعات كه آن چه ايشان مى‌فرمايند حجت است از براى عامه مكلفين به استجماع ايشان بر شرايط فتوى را از قوه استنباط و [[عدالت]] و بلوغ و عقل و ساير شرايط [[اجتهاد]] و از براى ايشان است نيابت عامه كه خلق من باب الجاء و اضطرار مكلف‌اند به رجوع نمودن به ايشان، ديگر تعيين نايب مخصوصى در زمان [[غيبت كبرى]] نفرمودند بلكه حكم فرمودند به انقطاع نيابت خاصه و سفارت.<ref> كفاية الموحدين، 3/350.</ref>
+
[[شیخ صدوق]] به نقل از ابومحمد حسن بن احمد مکتّب می نویسد:
  
==پانویس ==
+
«ما در سال درگذشت ابوالحسن، علی بن محمد سَمَری در [[بغداد]] بودیم. چند روز قبل از درگذشت او به حضورش رسیدیم. او این توقیع حضرت را به ما نشان داد و ما از روی آن نوشتیم و نسخه برداری نمودیم و از نزدش خارج شدیم و چون روز ششم، روز موعود فرا رسید، به نزد سَمَری رسیدیم و او را در حالت [[احتضار]] مشاهده کردیم. دیدیم که در حال جان دادن است. به وی گفتند که وصیّ و جانشین تو چه کسی است؟ او در پاسخ گفت: "لله أمر هو بالغُه و قَضی"؛ خدا را مشیّتی است که خود انجام خواهد داد. این مطلب را گفت و آن گاه جان به جان آفرین تسلیم نمود. این آخرین سخنی بود که از او شنیده شد».<ref> کمال الدین و تمام النعمه، ص ۵۱۶. </ref>
 +
[[پرونده:نواب (4).jpeg|بندانگشتی|مرقد ابوالحسن على بن محمد سمرى]]
 +
 
 +
==وفات==
 +
مشهور است که رحلت علی بن محمد سَمَری در پانزدهم [[ماه شعبان|شعبان]] سال ۳۲۹ قمری اتفاق افتاده، ولی [[شیخ صدوق]] رحلت این نایب بزرگوار [[امام مهدی]] عجل الله تعالی فرجه را پانزدهم شعبان سال ۳۲۸ قمری ذکر نموده است.<ref> کمال الدین و تمام النعمه، ص ۵۰۳. </ref>
 +
وی در رصافه [[بغداد]]، در نزدیکىِ [[مسجد براثا]] به خاک سپرده شد.<ref>دانش نامه امام مهدى علیه السلام: ج ۳ ص ۳۹۷.</ref>
 +
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
===منبع===
+
==منابع==
 
+
*تاریخ عصر غیبت، مسعود پور سید آقایی.
حاج شیخ عباس قمی, منتهی الآمال، قسمت دوم، باب چهاردهم: در تاريخ امام دوازدهم
+
*منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، قسمت دوم، باب چهاردهم: در تاریخ امام دوازدهم.
 +
{{شناختنامه امام زمان (عج)}}
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده=دارد
 +
}}
 
[[Category:اصحاب اهل البیت علیهم السلام]]
 
[[Category:اصحاب اهل البیت علیهم السلام]]
 
[[رده:اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام]]
 
[[رده:اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۲۵

بارگاه على بن محمد سمرى در بغداد

«علی بن محمد سَمَری» (م، ۳۲۹ ق)، از اصحاب امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و چهارمین نایب خاص امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه) در زمان غیبت صغری بود. شش روز پیش از رحلت سمری، توقیعی از سوی امام زمان (علیه‌السلام) به دستش رسید که وفات او و آغاز غیبت کبری را خبر می‌داد.

ولادت و نسب

سَمَری منسوب به «سَمَر» یکی از قریه های بصره، واقع در بین بصره و واسط است.[۱] درباره تاریخ ولادت علی بن محمد سَمَری اطلاعاتی در دسترس نیست. او در خاندانی متدین و شیعه چشم به جهان گشود که در سازمان وکالت ائمه علیهم السلام به حسن خدمت شهرت داشتند.

بسیاری از اعضای خاندان سَمَری؛ مانند حسن و محمد، فرزندان اسماعیل بن صالح و علی بن زیاد در بصره املاک زیادی داشته اند. آنان نیمی از درآمد آن را وقف امام عسکری علیه السلام نموده و هر ساله درآمد آن را به آن امام بزرگوار ارسال می نموده اند.[۲]

ابوالحسن علی بن محمد سَمَری شوهر خواهر وزیر عباسیان، جعفر بن محمد بوده است. این رابطه او را قادر ساخت سِمت مهمی در دستگاه عباسیان به دست آورد.[۳]

نایب خاص امام زمان

ابوالحسن علی بن محمد سَمَری، چهارمین و آخرین «نایب خاص» امام زمان (علیه السلام) در زمان غیبت صغری بود که بعد از درگذشت حسین بن روح نوبختی، به دستور امام علیه السلام امر نیابت را عهده دار شد. وی از تاریخ هیجدهم شعبان ۳۲۶ قمری تا پانزدهم شعبان سال ۳۲۹ قمری -و یا به نقلی تا پانزدهم شعبان سال ۳۲۸ قمری- سازمان وکالت و نیابت را رهبری می کرده است.

گفته شده اعتقاد شیعیان به جلالت و وثاقت او، مثل سایر نواب بود و مورد قبول عموم شیعیان قرار گرفت. طبق روایت شیخ صدوق، وکلا او را به عنوان سفیر راستین امام به رسمیت می‌شناختند و وجوهات شرعی را به وی تقدیم می‌کردند.[۴]

دوران نیابت سمری، دوران ظلم و اختناق بود و همین امر سبب شد فعالیت‌های او نسبت به دیگر نواب، مخفیانه‌تر باشد. برخی از محققان، علت اصلی کوتاه‌بودن دوره نیابت او و حتی انقطاع و پایان‌یافتن دوره غیبت صغری را، سخت‌گیری و خفقان بیش از حد‌ دستگاه عباسی در آن دوره می‌دانند.

لازم به ذکر است، شیخ طوسی سمری را جزء اصحاب امام حسن عسکری (علیه السلام) نیز به شمار آورده[۵] که با آن حضرت مکاتباتی داشته است.

توقیع امام زمان به سمری

آخرین توقیع از ناحیۀ مقدسه، شش روز پیش از درگذشت علی بن محمد سَمَری صادر شد. امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در این توقیع زمان درگذشت سمری را پیش گویی کرده و اعلام نموده بود که بعد از این، سفیر و نایبی برنمی گزیند و با مرگ سَمَری دورۀ غیبت صغری به پایان می رسد و غیبت کبری آغاز می شود. آن توقیع شریف بدین قرار است:

«بسم الله الرّحمن الرّحیم. یا علی بن محمد السمری! أعظم الله أجر اخوانک فیک، فانّک مَیتٌ ما بینک و بین ستّه أیام، فاجمع أمرک ولاتُوصِ الی أحدٍ فیقوم مقامک بعد وفاتک، فقد وقعت الغیبه التّامّه فلا ظهور الاّ بعد اذن الله تعالی ذکرُهُ و ذلک بعد طول الأمد و قسوة القلوب و امتلاءِ الأرضِ جوراً و سیأتی شیعتی مَن یدّعی المشاهده، ألا فمن ادّعی المشاهده قبل خروج السّفیانی والصّیحه فهو کذّابٌ مُفترٍ، ولا حول ولا قوّه الاّ بالله العلی العظیم».[۶] به نام خداوند بخشندۀ مهربان. ای علی بن محمد سَمَری! خداوند پاداش برادران دینی تو را در مصیبت مرگ تو بزرگ دارد. تا شش روز دیگر خواهی مرد، پس امر حساب و کتاب خود را مرتب کن و دربارۀ جانشینی این مقام نیابت، به هیچ کس وصیت مکن تا به جای تو بنشیند؛ زیرا غیبت دومی (غیبت کامل یا غیبت کبری) فرا رسیده است. تا آن روزی که خداوند - عزّوجلّ - بخواهد، ظهوری نخواهد بود و آن پس از مدت درازی خواهد بود که دل ها را سختی و قساوت فراگیرد و زمین از ستم و بی داد پر گردد. به زودی کسانی از شیعیان من ادّعای مشاهده خواهند نمود. بدان هر کسی که پیش از خروج سفیانی و برآمدن صیحه (بانگی) از آسمان، ادّعای دیدن من نماید، دروغ گوست. قدرت و توان مندی از آنِ خداوند بلند مرتبه است.

شیخ صدوق به نقل از ابومحمد حسن بن احمد مکتّب می نویسد:

«ما در سال درگذشت ابوالحسن، علی بن محمد سَمَری در بغداد بودیم. چند روز قبل از درگذشت او به حضورش رسیدیم. او این توقیع حضرت را به ما نشان داد و ما از روی آن نوشتیم و نسخه برداری نمودیم و از نزدش خارج شدیم و چون روز ششم، روز موعود فرا رسید، به نزد سَمَری رسیدیم و او را در حالت احتضار مشاهده کردیم. دیدیم که در حال جان دادن است. به وی گفتند که وصیّ و جانشین تو چه کسی است؟ او در پاسخ گفت: "لله أمر هو بالغُه و قَضی"؛ خدا را مشیّتی است که خود انجام خواهد داد. این مطلب را گفت و آن گاه جان به جان آفرین تسلیم نمود. این آخرین سخنی بود که از او شنیده شد».[۷]

مرقد ابوالحسن على بن محمد سمرى

وفات

مشهور است که رحلت علی بن محمد سَمَری در پانزدهم شعبان سال ۳۲۹ قمری اتفاق افتاده، ولی شیخ صدوق رحلت این نایب بزرگوار امام مهدی عجل الله تعالی فرجه را پانزدهم شعبان سال ۳۲۸ قمری ذکر نموده است.[۸] وی در رصافه بغداد، در نزدیکىِ مسجد براثا به خاک سپرده شد.[۹]

پانویس

  1. نک: معجم البلدان، ج ۳، ص ۲۶۴.
  2. مسعودی، اثبات الوصیه، ص ۲۱۶- ۲۱۷.
  3. مسعودی، اثبات الوصیه، ج ۳، ص ۲۶۶- ۲۶۷.
  4. صدوق، کمال‌الدین، ج۲، ص۵۱۷.
  5. رجال طوسی، ص ۴۳۲.
  6. کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۵۱۶؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص۳۹۵؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج ۵۱، ص۳۶۱.
  7. کمال الدین و تمام النعمه، ص ۵۱۶.
  8. کمال الدین و تمام النعمه، ص ۵۰۳.
  9. دانش نامه امام مهدى علیه السلام: ج ۳ ص ۳۹۷.

منابع

  • تاریخ عصر غیبت، مسعود پور سید آقایی.
  • منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، قسمت دوم، باب چهاردهم: در تاریخ امام دوازدهم.