شهادت امام جواد علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز
 
(۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
{{تقویم|روز= 30 ذی القعده|سال= سال 220 هجری قمری}}  
+
{{تقویم|روز= 30 ذی القعده|سال=سال ۲۲۰ هجری قمری}}  
امام محمد بن علي علیه‌السلام، معروف به "تقي" و "[[جوادالائمه]]" و مكني به ابي‌جعفر ثاني در نوزدهم ماه مبارك [[رمضان]] و به قولي در دهم [[رجب]] سال 195 قمري در [[مدينه]] منوره ديده به جهان گشود. پدرش [[امام رضا]] علیه‌السلام، امام هشتم شيعيان و مادرش خيزران سبيكه از بانوان پاكيزه سرشت و پارساي عصر خود و از خاندان [[ماريه قبطيه]] همسر [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله بود.<ref> الارشاد ([[شيخ مفيد]])، ص 614؛ [[كشف الغمه]] (علي بن عيسي اربلي)، ج 3، ص 186؛ [[منتهي الآمال]] ([[شيخ عباس قمي]])، ج ص 324.</ref>
+
[[امام جواد علیه السلام|امام محمد بن علی]] علیه‌السلام، معروف به "تقی" و "جوادالائمه" و [[کنیه|مکنی]] به "ابوجعفر ثانی" در نوزدهم ماه مبارک [[رمضان]] و به قولی در دهم [[رجب]] سال ۱۹۵ قمری در [[مدینه]] منوره دیده به جهان گشود. پدرش [[امام رضا]] علیه‌السلام، امام هشتم شیعیان و مادرش [[حضرت خیزران سلام الله علیها|خیزران]] (سبیکه) از بانوان پاکیزه سرشت و پارسای عصر خود و از خاندان [[ماریه قبطیه]] همسر [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله بود.<ref> الارشاد (شیخ مفید)، ص ۶۱۴؛ کشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج ۳، ص ۱۸۶.</ref>
  
امام محمدتقي علیه‌السلام، پس از [[شهادت]] پدر گرامي‌اش امام رضا علیه‌السلام در سال 203 قمري در طوس خراسان بدست [[مأمون عباسی]]، [[امامت]] شيعيان را بر عهده گرفت. با اين كه وي در آن أيام خردسال بود و بيش از هشت سال از عمر شريفش نگذشته بود، سكان كشتي امت را بر عهده گرفت و آن را به نيكي، امامت و هدايت نمود.
+
امام محمدتقی علیه‌السلام، پس از [[شهادت در راه خدا|شهادت]] پدر گرامی‌اش امام رضا علیه‌السلام در سال ۲۰۳ قمری در طوس [[خراسان]] بدست [[مأمون عباسی]]، با این که وی در آن أیام خردسال بود و بیش از هشت سال از عمر شریفش نگذشته بود، [[امامت]] شیعیان را بر عهده گرفت.  
  
نويسنده كتاب گرانسنگ "[[كشف الغمه]]" به نقل از كمال‌الدين محمد بن طلحه از بزرگان شافعي مذهب [[اهل سنت]] درباه [[امام جواد]] علیه‌السلام گفت: فهو و ان كان صغير السّن، فهو كبير القدر و رفيع الذّكر<ref> كشف الغمه، ج ص 186.</ref>؛ او امام جواد علیه‌السلام گرچه كم سن و سال بود، وليكن داراي شخصيت والا و بلندآوازه بود.
+
نویسنده کتاب گرانسنگ "[[کشف الغمه]]" به نقل از کمال‌الدین محمد بن طلحه از بزرگان [[شافعی|شافعی]] مذهب [[اهل سنت]] درباه [[امام جواد]] علیه‌السلام گفت: فهو و إن کان صغیر السّن، فهو کبیر القدر و رفیع الذّکر<ref> کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۸۶.</ref>؛ او امام جواد علیه‌السلام گرچه کم سن و سال بود، ولیکن دارای شخصیت والا و بلندآوازه بود.
  
امام محمدتقي علیه‌السلام، بنا به درخواست مأمون عباسي در [[محرم]] سال 215 قمري وارد [[بغداد]] شد و مأمون از نزديك با دانش، معرفت و شخصيت بي‌همتاي وي آشنا گرديد و بنا به قولي كه به پدرش امام رضا علیه‌السلام در خراسان داده بود، دختر خود "ام‌الفضل" را به عقد ازدواج امام محمدتقي علیه‌السلام درآورد و منزلت وي را در نزد تمامي نزديكان و اقرباي خويش، اعم از [[عباسیان]] و [[علويان]] گرامي شمرد و براي وي احترام ويژه‌اي قائل گرديد.<ref> الارشاد، ص 619.</ref>
+
امام محمدتقی علیه‌السلام، بنا به درخواست مأمون عباسی در [[ماه محرم|محرم]] سال ۲۱۵ قمری وارد [[بغداد]] شد و مأمون از نزدیک با دانش، معرفت و شخصیت بی‌همتای وی آشنا گردید و بنا به قولی که به پدرش امام رضا علیه‌السلام در خراسان داده بود، دختر خود "ام‌الفضل" را به عقد [[ازدواج]] امام محمدتقی علیه‌السلام درآورد و منزلت وی را در نزد تمامی نزدیکان و اقربای خویش، اعم از [[عباسیان]] و [[علویان]] گرامی شمرد و برای وی احترام ویژه‌ای قائل گردید.<ref> الارشاد، ص ۶۱۹.</ref>
  
هنگامي كه مأمون در برابر خرده‌گيري‌هاي عباسيان كينه‌توز، نسبت به ازدواج امام محمدتقي علیه‌السلام با دختر خويش روبرو گرديد، در پاسخشان گفت: و أما ابوجعفر محمد بن علي علیه‌السلام، قد اخترته لتبريزه علي كافه أهل الفضل في العلم والفضل مع صغر سنه، والأعجوبه فيه بذلك.<ref> همان، ص 621.</ref>
+
به هر روی، امام محمدتقی علیه‌السلام پس از ازدواج با ام‌الفضل، مدتی در [[بغداد]] زندگی کرد ولی چون آن حضرت، تمایلی به معاشرت و همنشینی با عباسیان غاصب را نداشت و روحیات او با تجملات و زندگی اشرافی سازگار نبود، به بهانه [[زیارت]] [[کعبه|خانه خدا]] از بغداد حرکت کرد و عازم [[مکه]] شد و پس از زیارت خانه خدا به [[مدینه]] منوره رفت و در همان جا، مجدداً ساکن گردید.<ref> همان، ص ۶۲۸.</ref>
  
يعني: اما از اين كه ابوجعفر محمد بن علي علیه‌السلام را به همسري دخترم برگزيدم، بدين جهت است كه وي با كمي سن و سالش، سرآمد تمامي صاحبان فضل در دانش و دانايي است. او نابغه و شگفتي دوران است.
+
اما بار دیگر، امام محمدتقی علیه‌السلام در عصر [[معتصم|معتصم عباسی]] هشتمین خلیفه عباسیان به بغداد دعوت شد و بااکراه و اجبار خویش و اصرار همسرش ام‌الفضل، عازم [[عراق]] گردید. ایشان در محرم سال ۲۲۰ قمری وارد بغداد شد و مورد استقبال معتصم و سایر درباریان و عباسیان قرار گرفت ولیکن، معتصم و سایر بزرگان عباسی که با ازدواج آن حضرت با دختر مأمون از قبل ناراحت بودند و وجود وی را در جمع خویش نمی‌توانستند تحمل کنند، نقشه قتل وی را پی‌ریزی کردند.<ref> همان، ص ۶۲۹؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۴۷.</ref>
  
به هر روي، امام محمدتقي علیه‌السلام پس از ازدواج با ام‌الفضل، مدتي در [[بغداد]] زندگي كرد ولي چون آن حضرت، تمايلي به معاشرت و همنشيني با عباسيان غاصب را نداشت و روحيات او با تجملات و زندگي اشرافي سازگار نبود به بهانه [[زيارت]] خانه خدا از بغداد حركت كرد و عازم [[مكه]] شد و پس از زيارت خانه خدا به [[مدينه]] منوره رفت و در همان جا، مجدداً ساكن گرديد.<ref> همان، ص 628.</ref>
+
آنان، به واسطه جعفر بن مأمون، خواهرش ام‌الفضل را به قتل همسرش امام محمدتقی علیه‌السلام تحریک و تشویق نمودند و آن نادان و بی‌خرد، فریب اغوائات و وسوسه‌های شیطانی آن‌ها را خورد و حضرت جواد را در آخرین روزهای [[ذی القعده]] سال ۲۲۰ قمری مسموم نمود و بر اثر شدت زهر، آن حضرت در ۲۵ سالگی در آخرین روز ذی القعده همان سال، غریبانه و مظلومانه در [[بغداد]] به شهادت رسید.<ref> منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۴۷.</ref>
  
اما بار ديگر، امام محمدتقي علیه‌السلام در عصر معتصم عباسي هشتمين خليفه عباسيان به بغداد دعوت شد و بااكراه و اجبار خويش و اصرار همسرش ام‌الفضل، عازم [[عراق]] گرديد و در [[محرم]] سال 220 قمري وارد بغداد شد و مورد استقبال معتصم و ساير درباريان و عباسيان قرار گرفت. وليكن، معتصم و ساير بزرگان عباسي كه با ازدواج آن حضرت با دختر مأمون از قبل ناراحت بودند و وجود وي را در جمع خويش نمي‌توانستند تحمل كنند، نقشه قتل وي را پي‌ريزي كردند.<ref> همان، ص 629؛ منتهي الآمال، ج ص 347.</ref>
+
با این که قول مشهور مورخان و سیره‌نویسان درباره شهادت حضرت [[جوادالائمه]] علیه‌السلام بر این است که وی در آخرین روز ماه ذی القعده به شهادت رسید، عده‌ای از علما از جمله [[شیخ کلینی|کلینی]] در «[[الکافی (کتاب)|کافی]]» و [[مسعودی]] در «[[مروج الذهب (کتاب)|مروج الذهب]]» گفته‌اند که آن حضرت در پنجم [[ذی الحجه]] به درجه رفیع شهادت نائل آمد.<ref>الکافی محمد بن یعقوب کلینی، ج ۱، ص ۴۹۷؛ مروج الذهب علی بن حسین مسعودی، ج ۴، ص ۵۲.</ref> ولیکن آنان در سال شهادت امام اختلاف دارند، زیرا کلینی سال ۲۲۰ قمری و مسعودی ۲۱۹ قمری را سال شهادت آن حضرت ذکر کرده اند.
  
آنان، به واسطه جعفر بن مأمون، خواهرش ام‌الفضل را به قتل همسرش امام محمدتقي علیه‌السلام تحريك و تشويق نمودند و آن نادان و بي‌خرد، فريب اغوائات و وسوسه‌هاي شيطاني آن‌ها را خورد و آن حضرت را در آخرين روزهاي [[ذی القعده]] سال 220 قمري مسموم نمود و بر اثر شدت زهر، آن حضرت در 25 سالگي در آخرين روز ذي القعده همان سال، غريبانه و مظلومانه در [[بغداد]] به شهادت رسيد.<ref> منتهي الآمال، ج 2، ص 347.</ref>
+
بدن مطهر امام جواد علیه‌السلام در مقابر قریش بغداد، در کنار قبر مطهر جدش [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی‌کاظم]] علیه‌السلام که هم اکنون معروف به [[کاظمین]] است، به خاک سپرده شد.<ref> همان، ص ۳۵۰ و بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج ۵، ص ۱ و ص ۷.</ref>
 
 
بدن مطهر امام جواد علیه‌السلام در مقابر قريش بغداد، در كنار قبر مطهر جدش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام كه هم اكنون معروف به [[كاظمين]] است، به خاك سپرده شد.<ref> همان، ص 350 و [[بحارالانوار]] ([[علامه مجلسی]])، ج ص 1 و ص 7.</ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
  
موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
+
*مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.
  
 
منابع بیشتر:
 
منابع بیشتر:
  
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/#!page=46 وقایع الایام شيخ عباس قمي، 30 ذی‌القعده].
+
*[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/#!page=46 وقایع الایام شيخ عباس قمی، ۳۰ ذی‌القعده و ۵ ذی الحجه].
  
 
[[رده:وقایع ماه ذی القعده]]
 
[[رده:وقایع ماه ذی القعده]]
 
[[رده:سال ۲۲۰ هجری قمری]]
 
[[رده:سال ۲۲۰ هجری قمری]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۳۹

تقویم هجری قمری

روز واقعه:30 ذی القعده
سال ۲۲۰ هجری قمری

امام محمد بن علی علیه‌السلام، معروف به "تقی" و "جوادالائمه" و مکنی به "ابوجعفر ثانی" در نوزدهم ماه مبارک رمضان و به قولی در دهم رجب سال ۱۹۵ قمری در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پدرش امام رضا علیه‌السلام، امام هشتم شیعیان و مادرش خیزران (سبیکه) از بانوان پاکیزه سرشت و پارسای عصر خود و از خاندان ماریه قبطیه همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله بود.[۱]

امام محمدتقی علیه‌السلام، پس از شهادت پدر گرامی‌اش امام رضا علیه‌السلام در سال ۲۰۳ قمری در طوس خراسان بدست مأمون عباسی، با این که وی در آن أیام خردسال بود و بیش از هشت سال از عمر شریفش نگذشته بود، امامت شیعیان را بر عهده گرفت.

نویسنده کتاب گرانسنگ "کشف الغمه" به نقل از کمال‌الدین محمد بن طلحه از بزرگان شافعی مذهب اهل سنت درباه امام جواد علیه‌السلام گفت: فهو و إن کان صغیر السّن، فهو کبیر القدر و رفیع الذّکر[۲]؛ او امام جواد علیه‌السلام گرچه کم سن و سال بود، ولیکن دارای شخصیت والا و بلندآوازه بود.

امام محمدتقی علیه‌السلام، بنا به درخواست مأمون عباسی در محرم سال ۲۱۵ قمری وارد بغداد شد و مأمون از نزدیک با دانش، معرفت و شخصیت بی‌همتای وی آشنا گردید و بنا به قولی که به پدرش امام رضا علیه‌السلام در خراسان داده بود، دختر خود "ام‌الفضل" را به عقد ازدواج امام محمدتقی علیه‌السلام درآورد و منزلت وی را در نزد تمامی نزدیکان و اقربای خویش، اعم از عباسیان و علویان گرامی شمرد و برای وی احترام ویژه‌ای قائل گردید.[۳]

به هر روی، امام محمدتقی علیه‌السلام پس از ازدواج با ام‌الفضل، مدتی در بغداد زندگی کرد ولی چون آن حضرت، تمایلی به معاشرت و همنشینی با عباسیان غاصب را نداشت و روحیات او با تجملات و زندگی اشرافی سازگار نبود، به بهانه زیارت خانه خدا از بغداد حرکت کرد و عازم مکه شد و پس از زیارت خانه خدا به مدینه منوره رفت و در همان جا، مجدداً ساکن گردید.[۴]

اما بار دیگر، امام محمدتقی علیه‌السلام در عصر معتصم عباسی هشتمین خلیفه عباسیان به بغداد دعوت شد و بااکراه و اجبار خویش و اصرار همسرش ام‌الفضل، عازم عراق گردید. ایشان در محرم سال ۲۲۰ قمری وارد بغداد شد و مورد استقبال معتصم و سایر درباریان و عباسیان قرار گرفت ولیکن، معتصم و سایر بزرگان عباسی که با ازدواج آن حضرت با دختر مأمون از قبل ناراحت بودند و وجود وی را در جمع خویش نمی‌توانستند تحمل کنند، نقشه قتل وی را پی‌ریزی کردند.[۵]

آنان، به واسطه جعفر بن مأمون، خواهرش ام‌الفضل را به قتل همسرش امام محمدتقی علیه‌السلام تحریک و تشویق نمودند و آن نادان و بی‌خرد، فریب اغوائات و وسوسه‌های شیطانی آن‌ها را خورد و حضرت جواد را در آخرین روزهای ذی القعده سال ۲۲۰ قمری مسموم نمود و بر اثر شدت زهر، آن حضرت در ۲۵ سالگی در آخرین روز ذی القعده همان سال، غریبانه و مظلومانه در بغداد به شهادت رسید.[۶]

با این که قول مشهور مورخان و سیره‌نویسان درباره شهادت حضرت جوادالائمه علیه‌السلام بر این است که وی در آخرین روز ماه ذی القعده به شهادت رسید، عده‌ای از علما از جمله کلینی در «کافی» و مسعودی در «مروج الذهب» گفته‌اند که آن حضرت در پنجم ذی الحجه به درجه رفیع شهادت نائل آمد.[۷] ولیکن آنان در سال شهادت امام اختلاف دارند، زیرا کلینی سال ۲۲۰ قمری و مسعودی ۲۱۹ قمری را سال شهادت آن حضرت ذکر کرده اند.

بدن مطهر امام جواد علیه‌السلام در مقابر قریش بغداد، در کنار قبر مطهر جدش امام موسی‌کاظم علیه‌السلام که هم اکنون معروف به کاظمین است، به خاک سپرده شد.[۸]

پانویس

  1. الارشاد (شیخ مفید)، ص ۶۱۴؛ کشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج ۳، ص ۱۸۶.
  2. کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۸۶.
  3. الارشاد، ص ۶۱۹.
  4. همان، ص ۶۲۸.
  5. همان، ص ۶۲۹؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۴۷.
  6. منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۴۷.
  7. الکافی محمد بن یعقوب کلینی، ج ۱، ص ۴۹۷؛ مروج الذهب علی بن حسین مسعودی، ج ۴، ص ۵۲.
  8. همان، ص ۳۵۰ و بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج ۵، ص ۱ و ص ۷.

منابع

  • مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.

منابع بیشتر: