منابع و پی نوشتهای متوسط
جامعیت مقاله متوسط
کیفیت پژوهش متوسط است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سنت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۶: سطر ۶:
 
[[ابن منظور]] مى نویسد: «السنة: السیرة، حسنة کانت أو قبیحة ...»؛ سنت به معناى سیره و شیوه است، اعم از آن که نیک باشد یا بد.
 
[[ابن منظور]] مى نویسد: «السنة: السیرة، حسنة کانت أو قبیحة ...»؛ سنت به معناى سیره و شیوه است، اعم از آن که نیک باشد یا بد.
  
==سنت در اصطلاح==  
+
==معانی اصطلاحی سنت==
سنّت در اصل عبارت است از آن چه به جز [[قرآن]] از [[پیامبر اسلام]] (صلى الله علیه وآله) صادر شده، چه قول باشد (که شامل کتاب و نوشته نیز مى شود) و چه فعل یا تقریر، مشروط به آن که مربوط به [[احکام|احکام]] شرعیه باشد.  
+
سنت در اصطلاح معانی مختلفی دارد:
 +
# به معنای [[مستحب]]؛ که عمل به آن [[ثواب]] دارد و ترک آن [[عقاب]] ندارد.
 +
# عملی که مطابق عمل صاحب شرع است. در مقابل این لفظ، [[بدعت]] است.
 +
# سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر<ref>مقصود از تقرير اين است كه شخصي در حضور ایشان كاري را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساكت بماند با اينكه به آن شخص توجّه داشته و به كار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دليلي بر تأييد ايشان از كار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.</ref> پیامبر» در نزد اهل سنت و «سخن و عمل و تقریر معصوم» نزد شیعه، یکی از منابع استنباط [[احکام شرعی]] است.<ref>رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸</ref>
  
اما [[فقیه|فقهای]] مکتب [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) سنّت را تعمیم داده و گفته اند: سنّت عبارت است از قول و فعل و تقریر [[معصوم]]، ([[پیامبر اسلام|پیامبر]] و [[ائمه اطهار|امامان]] اهل بیت).  
+
معصومین در نزد شیعه علاوه بر  پیامبر، [[امامان دوازده گانه]] و [[حضرت فاطمه سلام الله علیها]] هستند. دلیل شیعه در سنت دانستن قول و فعل و تقرير‌ ائمه اطهار و استناد بدانها علاوه بر معصوم دانستن ایشان که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد برخى از آيات قرآن مجيد و احاديث [[متواتر]] از پیامبر اسلام است. از آن جمله [[حدیث ثقلین]] که فرمود: «من دو چيز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم كه به آنها رجوع كنيد و مادام كه به اين دو رجوع نماييد گمراه نخواهيد شد، كتاب خدا وعترتم، اهل بیتم» <ref>شیخ مفيد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، 1413 ق، ج1، ص233؛ صحیح ترمذی، حدیث 3786.</ref>
  
اصولی ها سنت را یکی از منابع تشریع می دانند و آن را چنین تعریف کرده اند: «هر آنچه که از پیامبر صادر شده باشد، اعم از آن که قول باشد یا فعل و یا تقریر.» همه اصولیون ([[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]) این تعریف را قبول دارند؛ ولی اختلاف در توسعه آن است که اهل سنت، سنت [[صحابه]] نیز داخل در آن دانسته و احکام آن را -که حجیت باشد- بر سنت صحابه مترتب کرده اند؛ ولی شیعه سنت را به سنت [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) تعمیم داده اند.  
+
برخی از علمای اهل سنت، سنت [[صحابه]] را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته اند.<ref>به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴. </ref> اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.<ref>الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲</ref>
  
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
  
* آیت الله مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ج۱.
+
* مکارم شیرازی، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن.
 
* [http://mazaheb.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1669:l-r&catid=5:1391-08-18-08-11-47&Itemid=22 سید محمد جعفر سبحانی، پژوهشی درباره پنج اصطلاح «حدیث؛ خبر؛ سنت؛ روایت و اثر»، سایت موسسه آموزش پژوهشی مذاهب اسلامی]، بازیابی: 1 اسفند 1391.
 
* [http://mazaheb.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1669:l-r&catid=5:1391-08-18-08-11-47&Itemid=22 سید محمد جعفر سبحانی، پژوهشی درباره پنج اصطلاح «حدیث؛ خبر؛ سنت؛ روایت و اثر»، سایت موسسه آموزش پژوهشی مذاهب اسلامی]، بازیابی: 1 اسفند 1391.
 
* علی نصیری، آشنائی با علوم حدیث، در دسترس در [http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/HADITH/aashnaaei_oloom_hadith_nasiri_01.html سایت مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن]،  بازیابی: 1 اسفند 1391.
 
* علی نصیری، آشنائی با علوم حدیث، در دسترس در [http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/HADITH/aashnaaei_oloom_hadith_nasiri_01.html سایت مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن]،  بازیابی: 1 اسفند 1391.
 +
*فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
 
{{فقه/اصول فقه}}
 
{{فقه/اصول فقه}}
  

نسخهٔ ‏۳۱ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۳۴

اصطلاح «سنت» یکی از پرکاربردترین اصطلاحات در کنار حدیث است و برای آن از دیدگاه های مختلف تعاریف مختلفی بیان شده است. اصولی ها سنت را یکی از منابع اجتهاد می دانند. از نگاه فقهاء شیعه، سنت هر آن چیزى است که از پیامبر و اهل البیت علیهم السلام نقل شده، و گاهی آن را در مقابل بدعت به کار می برند.

سنت در لغت

سنت در لغت به معناى شیوه و روش است، اعم از آن که نیکو یا بد باشد. ابن منظور مى نویسد: «السنة: السیرة، حسنة کانت أو قبیحة ...»؛ سنت به معناى سیره و شیوه است، اعم از آن که نیک باشد یا بد.

معانی اصطلاحی سنت

سنت در اصطلاح معانی مختلفی دارد:

  1. به معنای مستحب؛ که عمل به آن ثواب دارد و ترک آن عقاب ندارد.
  2. عملی که مطابق عمل صاحب شرع است. در مقابل این لفظ، بدعت است.
  3. سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر[۱] پیامبر» در نزد اهل سنت و «سخن و عمل و تقریر معصوم» نزد شیعه، یکی از منابع استنباط احکام شرعی است.[۲]

معصومین در نزد شیعه علاوه بر پیامبر، امامان دوازده گانه و حضرت فاطمه سلام الله علیها هستند. دلیل شیعه در سنت دانستن قول و فعل و تقرير‌ ائمه اطهار و استناد بدانها علاوه بر معصوم دانستن ایشان که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد برخى از آيات قرآن مجيد و احاديث متواتر از پیامبر اسلام است. از آن جمله حدیث ثقلین که فرمود: «من دو چيز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم كه به آنها رجوع كنيد و مادام كه به اين دو رجوع نماييد گمراه نخواهيد شد، كتاب خدا وعترتم، اهل بیتم» [۳]

برخی از علمای اهل سنت، سنت صحابه را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته اند.[۴] اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.[۵]

پانویس

  1. مقصود از تقرير اين است كه شخصي در حضور ایشان كاري را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساكت بماند با اينكه به آن شخص توجّه داشته و به كار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دليلي بر تأييد ايشان از كار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.
  2. رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸
  3. شیخ مفيد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، 1413 ق، ج1، ص233؛ صحیح ترمذی، حدیث 3786.
  4. به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴.
  5. الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲

منابع

فقه/اصول فقه
اصول فقه مبحث الفاظ: مشتق، اوامر، نواهی، مفاهیم، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین منابع اصول فقه
ملازمات عقلیه: مستقلات عقلیه و غیر مستقلات عقلیه
مباحث حجت: کتاب، سنت، اجماع، حجیت ظواهر، شهرت، سیره ، قیاس، تعادل و تراجیح
مباحث اصول عملیه :اصل برائت، اصل احتیاط، اصل تخییر، اصل استصحاب
پیوندهای مرتبط: رده:اصول فقه | رده:اصولیون | رده:منابع اصول فقه | رده:اصطلاحات اصول فقه قواعد فقهی | احکام