حواریون: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | واژه «حواریون» در [[قرآن|قرآن کریم]] در مورد یاران [[حضرت عیسی]] علیه السلام به کار رفته است. | + | واژه «حواریون» در [[قرآن|قرآن کریم]] در مورد یاران [[حضرت عیسی]] علیه السلام به کار رفته و درباره [[ایمان]] و یاری رساندن آنان به خدا و رسولش سخن گفته شده است. مطابق برخی [[حديث|احاديث]]، حواريون عيسى علیه السلام دوازده تن بودند. |
==وجه تسمیه حواریون== | ==وجه تسمیه حواریون== | ||
| − | «حواریون» جمع «حواری» است و «حواری» به معنی آرد سفيد سبوس گرفته است. نانى كه چند بار سبوس آردش گرفته شده باشد را «حواری» گویند و به مناسبت همين معنا، يار برگزيده و خالص در محبت خويش را نيز «حوارى» گويند. از [[امام رضا]] علیه | + | «حواریون» جمع «حواری» است و «حواری» به معنی آرد سفيد سبوس گرفته است. نانى كه چند بار سبوس آردش گرفته شده باشد را «حواری» گویند و به مناسبت همين معنا، يار برگزيده و خالص در محبت خويش را نيز «حوارى» گويند. |
| + | |||
| + | بر اساس حدیثی از [[امام رضا]] علیه السلام، حواریون را به این نام خوانده اند چرا که خود را از [[گناه]] و آلودگی پاک و خالص کرده و برای پاک کردن دیگران نیز با پند و نصیحت می‌کوشیدند؛ در حالی‌که برخی گمان می‌کنند که حواریون به دلیل آنکه شغلشان شستن لباس بوده، و چرک و آلودگی را از لباس‌ها می‌زدوده‌اند به این نام خوانده شده‌اند.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص ۷۹.</ref> | ||
| + | |||
| + | به نوشته جوهری ذیل لغت «حور»، تحویر لباس به‌معنای سفید کردن آن است و به اصحاب عیسی علیه‌السلام از آنرو حواریون گفته‌اند که لباس‌شوی و سفیدکننده لباس بودند. | ||
| + | |||
| + | [[خلیل بن احمد فراهیدی|خلیل بن احمد]] ذیل «حور» نوشته است: پس از آنکه اطلاق نام حواریون به یاران عیسی علیه‌السلام در میان عرب رواج یافت، تعبیر حواری برای هر یاور و ناصری به کار رفت. | ||
==حواریون در قرآن== | ==حواریون در قرآن== | ||
| − | «حواریون» در [[قرآن|قرآن کریم]] | + | واژه «حواریون» یا «حواریین» در [[قرآن|قرآن کریم]] پنج بار ذکر شده، و آنان افرادى مؤمن و نمونه از حيث اجابت دعوت خدا و پيامبرش تصوير شده اند؛ در [[سوره آل عمران]] آمده است که وقتی [[حضرت عیسی علیه السلام|حضرت عیسی]] علیه السلام در میان [[بنی اسرائیل|بنی‌اسرائیل]] افرادی را طلبید که یاران او در راه خدا باشند، حواریون دعوت او را اجابت کردند و به پیروی از رسول خدا و [[ایمان]] به آنچه نازل کرده است، گواهی دادند.{{متن قرآن|«فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ»}} (آل عمران: 52) |
در آیه چهاردهم [[سوره صف]] - که ناظر بر آیه فوق است - از مسلمانان خواسته شده است، همانطور که حواریون در پاسخ به دعوت عیسی، خدا را یاری دادند، آنان نیز در [[جهاد]] با کافران یاران خدا باشند. از سوره صف، به‌سبب اشتمال بر این آیه، با نام «حواریون» نیز یاد شده است. | در آیه چهاردهم [[سوره صف]] - که ناظر بر آیه فوق است - از مسلمانان خواسته شده است، همانطور که حواریون در پاسخ به دعوت عیسی، خدا را یاری دادند، آنان نیز در [[جهاد]] با کافران یاران خدا باشند. از سوره صف، به‌سبب اشتمال بر این آیه، با نام «حواریون» نیز یاد شده است. | ||
بنا بر فرموده قرآن کریم، خدا به حواریون [[وحی]] کرد که به او و رسولش ایمان بیاورند. آنان پذیرفتند و از حضرت عیسی خواستند مائده ای آسمانی برایشان فرو فرستد تا از آن بخورند و دلهایشان آرام یابد و به صدق گفتار او پی ببرند. خدا در پی درخواست عیسی فرمود که آن را فرو خواهد فرستاد؛ «وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ * إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * قَالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ * قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ * قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ». ([[سوره مائده|مائده]]: ۱۱۱-۱۱۵) | بنا بر فرموده قرآن کریم، خدا به حواریون [[وحی]] کرد که به او و رسولش ایمان بیاورند. آنان پذیرفتند و از حضرت عیسی خواستند مائده ای آسمانی برایشان فرو فرستد تا از آن بخورند و دلهایشان آرام یابد و به صدق گفتار او پی ببرند. خدا در پی درخواست عیسی فرمود که آن را فرو خواهد فرستاد؛ «وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ * إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * قَالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ * قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ * قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ». ([[سوره مائده|مائده]]: ۱۱۱-۱۱۵) | ||
| − | |||
| − | از [[امام صادق]] علیه السلام روايت شده كه فرمود: حواريون عيسى علیه السلام پيروان او بودند و [[شیعه|شيعيان]] ما پيروان | + | البته بنابر منابع مسیحی، یکی از حواریون به نام یهودا أسخریوطی به حضرت عیسی(ع) خیانت کرده و مکان حضور او و حواریون دیگر را برای یهودیان فاش کرد. برخی منابع اسلامی نیز به این مطلب اشاره کرده‌اند. |
| + | ==حواریون در احادیث== | ||
| + | |||
| + | [[امام رضا علیه السلام|امام رضا]] علیه‌السلام در مناظره با عالم [[مسیحیت|مسیحی]] (جاثلیق) عده حواریون را دوازده تن برشمرده و داناترین آنها را لوقا دانسته است.<ref>ابن بابویه، التوحید، ج۱، ص۴۲۱.</ref> | ||
| + | |||
| + | و بر<span class="tooltiptext"></span>اساس [[حدیث|حدیثی]] از [[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه‌السلام ـ که در آن ایشان از وقوع حادثه [[کربلا]] خبر داده است ـ [[حضرت عیسی علیه السلام|حضرت عیسی]] و حواریون او هنگام گذشتن از سرزمین کربلا بر مصائب [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه‌السلام گریستند.<ref>ابن بابویه، الامالی، ج۱، ص۶۹۵.</ref> | ||
| + | |||
| + | از برخی احادیث اخلاقی و حِکمی در منابع [[شیعه|شیعی]] برمی آید که [[ائمه اطهار|ائمه]]، به‌ویژه [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه‌السلام، توصیه‌ها و آموزشهای عیسی علیه‌السلام به حواریون را در تعلیم و تربیت شیعیان به کار می‌گرفتند، از جمله در مسائلی چون ویژگیهای اهل علم، انتخاب همنشین، پرداخت [[صدقه]] و نهی از زنا و [[غضب]] و [[غرور|کبر]].<ref>کلینی، الکافی، ج۵، ص۵۴۲.</ref> | ||
| + | |||
| + | از [[امام صادق]] علیه السلام روايت شده كه فرمود: حواريون عيسى علیه السلام پيروان او بودند و [[شیعه|شيعيان]] ما پيروان ما هستند و هنگامى كه عيسى گفت: «من انصارى الى الله» و حواريون آمادگى خويش اعلام داشتند و گفتند: «نحن انصار الله»، به خدا سوگند آنها وى را در جنگ با [[يهود]] يارى نكردند؛ ولى شيعيان ما از روزى كه پيغمبر صلی الله علیه و آله از اين جهان درگذشت ما را يارى كرده و در كنار ما با دشمنان مبارزه نمودند و در راه ما سوختند و آزار و شكنجه ديدند و آوارگى تحمل نمودند، خدا آنها را جزاى خير دهد.<ref>مجمع البيان؛ بحارالانوار: جلد 14/172.</ref> | ||
| − | از حضرت [[موسى بن جعفر]] علیه السلام روايت است كه چون روز قيامت فرا رسد منادى ندا كند كجايند حواريون محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله كه عهدش را نشكستند و به راهش ادامه دادند؟ [[سلمان]] و [[ابوذر]] و [[مقداد]] بپا خيزند. ندا شود: كجايند حواريون [[على بن ابى طالب]] علیه السلام؟ در اين حال عمرو بن حمق خزاعى و محمد بن ابى بكر و ميثم بن يحيى تمار و اويس قرنى به پا خيزند. سپس ندا شود كجايند حواريون [[حسن بن على]] علیه السلام؟ پس سفيان بن ابى ليلى | + | از حضرت [[موسى بن جعفر]] علیه السلام روايت است كه چون روز قيامت فرا رسد منادى ندا كند كجايند حواريون [[پیامبر اسلام|محمد بن عبدالله]] صلی الله علیه و آله كه عهدش را نشكستند و به راهش ادامه دادند؟ [[سلمان]] و [[ابوذر]] و [[مقداد]] بپا خيزند. ندا شود: كجايند حواريون [[على بن ابى طالب]] علیه السلام؟ در اين حال [[عمرو بن حمق|عمرو بن حمق خزاعى]] و [[محمد بن ابی بکر|محمد بن ابى بكر]] و [[میثم تمار|ميثم بن يحيى تمار]] و [[اویس قرنی|اويس قرنى]] به پا خيزند. سپس ندا شود كجايند حواريون [[حسن بن على]] علیه السلام؟ پس [[ابن ابی لیلی|سفيان بن ابى ليلى]] و حذيفة بن اسيد غفارى بپا خيزند. آنگاه ندا شود كجايند حواريون [[حسين بن على]] علیه السلام؟ پس همه [[شهدای کربلا|شهداى كربلا]] بپا خيزند. ندا شود كجايند حواريون [[على بن الحسين]] علیه السلام؟ جبير بن مطعم و يحيى بن ام طويل و [[ابو خالد کابلی|ابوخالد كابلى]] و [[سعید بن مسیب|سعيد بن مسيب]] برخيزند. آنگاه ندا شود: كجايند حواريون [[امام باقر|محمد بن على]] و [[امام صادق|جعفر بن محمد]] علیهماالسلام. پس [[زرارة بن اعین|زرارة بن اعين]] و [[برید بن معاویه|بريد بن معاويه عجلى]] و [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم ثقفى]] و ... بپا خيزند... .<ref>بحارالانوار: جلد 8، چاپ قديم/672.</ref> |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| سطر ۲۰: | سطر ۳۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *سید مصطفی حسینی | + | *[[فرهنگ معارف و معاریف (کتاب)|فرهنگ معارف و معاریف]]، سید مصطفی حسینی دشتی. |
| − | *دانشنامه جهان اسلام جلد 14، مهرداد عباسی. | + | *[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، جلد 14، مهرداد عباسی. |
[[رده:واژگان قرآنی]] | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
[[رده:مسیحیت]] | [[رده:مسیحیت]] | ||
نسخهٔ ۶ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۶
واژه «حواریون» در قرآن کریم در مورد یاران حضرت عیسی علیه السلام به کار رفته و درباره ایمان و یاری رساندن آنان به خدا و رسولش سخن گفته شده است. مطابق برخی احاديث، حواريون عيسى علیه السلام دوازده تن بودند.
وجه تسمیه حواریون
«حواریون» جمع «حواری» است و «حواری» به معنی آرد سفيد سبوس گرفته است. نانى كه چند بار سبوس آردش گرفته شده باشد را «حواری» گویند و به مناسبت همين معنا، يار برگزيده و خالص در محبت خويش را نيز «حوارى» گويند.
بر اساس حدیثی از امام رضا علیه السلام، حواریون را به این نام خوانده اند چرا که خود را از گناه و آلودگی پاک و خالص کرده و برای پاک کردن دیگران نیز با پند و نصیحت می‌کوشیدند؛ در حالی‌که برخی گمان می‌کنند که حواریون به دلیل آنکه شغلشان شستن لباس بوده، و چرک و آلودگی را از لباس‌ها می‌زدوده‌اند به این نام خوانده شده‌اند.[۱]
به نوشته جوهری ذیل لغت «حور»، تحویر لباس به‌معنای سفید کردن آن است و به اصحاب عیسی علیه‌السلام از آنرو حواریون گفته‌اند که لباس‌شوی و سفیدکننده لباس بودند.
خلیل بن احمد ذیل «حور» نوشته است: پس از آنکه اطلاق نام حواریون به یاران عیسی علیه‌السلام در میان عرب رواج یافت، تعبیر حواری برای هر یاور و ناصری به کار رفت.
حواریون در قرآن
واژه «حواریون» یا «حواریین» در قرآن کریم پنج بار ذکر شده، و آنان افرادى مؤمن و نمونه از حيث اجابت دعوت خدا و پيامبرش تصوير شده اند؛ در سوره آل عمران آمده است که وقتی حضرت عیسی علیه السلام در میان بنی‌اسرائیل افرادی را طلبید که یاران او در راه خدا باشند، حواریون دعوت او را اجابت کردند و به پیروی از رسول خدا و ایمان به آنچه نازل کرده است، گواهی دادند.«فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ» (آل عمران: 52)
در آیه چهاردهم سوره صف - که ناظر بر آیه فوق است - از مسلمانان خواسته شده است، همانطور که حواریون در پاسخ به دعوت عیسی، خدا را یاری دادند، آنان نیز در جهاد با کافران یاران خدا باشند. از سوره صف، به‌سبب اشتمال بر این آیه، با نام «حواریون» نیز یاد شده است.
بنا بر فرموده قرآن کریم، خدا به حواریون وحی کرد که به او و رسولش ایمان بیاورند. آنان پذیرفتند و از حضرت عیسی خواستند مائده ای آسمانی برایشان فرو فرستد تا از آن بخورند و دلهایشان آرام یابد و به صدق گفتار او پی ببرند. خدا در پی درخواست عیسی فرمود که آن را فرو خواهد فرستاد؛ «وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ * إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * قَالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ * قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ * قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ». (مائده: ۱۱۱-۱۱۵)
البته بنابر منابع مسیحی، یکی از حواریون به نام یهودا أسخریوطی به حضرت عیسی(ع) خیانت کرده و مکان حضور او و حواریون دیگر را برای یهودیان فاش کرد. برخی منابع اسلامی نیز به این مطلب اشاره کرده‌اند.
حواریون در احادیث
امام رضا علیه‌السلام در مناظره با عالم مسیحی (جاثلیق) عده حواریون را دوازده تن برشمرده و داناترین آنها را لوقا دانسته است.[۲]
و براساس حدیثی از امام علی علیه‌السلام ـ که در آن ایشان از وقوع حادثه کربلا خبر داده است ـ حضرت عیسی و حواریون او هنگام گذشتن از سرزمین کربلا بر مصائب امام حسین علیه‌السلام گریستند.[۳]
از برخی احادیث اخلاقی و حِکمی در منابع شیعی برمی آید که ائمه، به‌ویژه امام صادق علیه‌السلام، توصیه‌ها و آموزشهای عیسی علیه‌السلام به حواریون را در تعلیم و تربیت شیعیان به کار می‌گرفتند، از جمله در مسائلی چون ویژگیهای اهل علم، انتخاب همنشین، پرداخت صدقه و نهی از زنا و غضب و کبر.[۴]
از امام صادق علیه السلام روايت شده كه فرمود: حواريون عيسى علیه السلام پيروان او بودند و شيعيان ما پيروان ما هستند و هنگامى كه عيسى گفت: «من انصارى الى الله» و حواريون آمادگى خويش اعلام داشتند و گفتند: «نحن انصار الله»، به خدا سوگند آنها وى را در جنگ با يهود يارى نكردند؛ ولى شيعيان ما از روزى كه پيغمبر صلی الله علیه و آله از اين جهان درگذشت ما را يارى كرده و در كنار ما با دشمنان مبارزه نمودند و در راه ما سوختند و آزار و شكنجه ديدند و آوارگى تحمل نمودند، خدا آنها را جزاى خير دهد.[۵]
از حضرت موسى بن جعفر علیه السلام روايت است كه چون روز قيامت فرا رسد منادى ندا كند كجايند حواريون محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله كه عهدش را نشكستند و به راهش ادامه دادند؟ سلمان و ابوذر و مقداد بپا خيزند. ندا شود: كجايند حواريون على بن ابى طالب علیه السلام؟ در اين حال عمرو بن حمق خزاعى و محمد بن ابى بكر و ميثم بن يحيى تمار و اويس قرنى به پا خيزند. سپس ندا شود كجايند حواريون حسن بن على علیه السلام؟ پس سفيان بن ابى ليلى و حذيفة بن اسيد غفارى بپا خيزند. آنگاه ندا شود كجايند حواريون حسين بن على علیه السلام؟ پس همه شهداى كربلا بپا خيزند. ندا شود كجايند حواريون على بن الحسين علیه السلام؟ جبير بن مطعم و يحيى بن ام طويل و ابوخالد كابلى و سعيد بن مسيب برخيزند. آنگاه ندا شود: كجايند حواريون محمد بن على و جعفر بن محمد علیهماالسلام. پس زرارة بن اعين و بريد بن معاويه عجلى و محمد بن مسلم ثقفى و ... بپا خيزند... .[۶]
پانویس
منابع
- فرهنگ معارف و معاریف، سید مصطفی حسینی دشتی.
- دانشنامه جهان اسلام، جلد 14، مهرداد عباسی.
