حدیث سلسلة الذهب: تفاوت بین نسخه‌ها
(←متن حدیث) |
(←متن حدیث: افزودن مطلب) |
||
| سطر ۶: | سطر ۶: | ||
«اسحاق بن راهویه مى گوید: چون حضرت رضا(ع) به نیشابور رسید و قصد خروج از آن (به سوى مأمون) را نمود، محدثان اطراف او گرد آمدند و عرضه داشتند: «اى پسر رسول خدا، آیا از میان ما کوچ مى کنى و حدیثى که از آن سود ببریم برایمان بیان نمى کنى؟». امام(ع) درحالى که در کجاوه نشسته بود، سرش را بیرون آورد و فرمود: «شنیدم پدرم موسى بن جعفر مى فرمود شنیدم پدرم جعفربن محمد مى فرمود شنیدم پدرم محمدبن على مى فرمود شنیدم پدرم على بن الحسین مى فرمود شنیدم پدرم حسین بن على مى فرمود شنیدم پدرم امیرالمؤمنین على بن ابى طالب مى فرمود شنیدم رسول خدا(ص) مى فرمود شنیدم جبرئیل مى گفت شنیدم خداوند جل جلاله مى فرمود: '''{{متن حدیث|«لااله الاالله حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى»}}'''؛ «'''لااله الاالله، دژ محکم من است؛ پس هرکس که داخل دژ من گردد، از عذاب من درامان است»'''.راوى مى گوید چون قافله حرکت کرد حضرت فریاد زد: '''{{متن حدیث|«بشروطها وانا من شروطها»}}؛ «با شرایط آن، و من از شرایط آن هستم»'''<ref>التوحيد (للصدوق)، ص: 25 </ref> | «اسحاق بن راهویه مى گوید: چون حضرت رضا(ع) به نیشابور رسید و قصد خروج از آن (به سوى مأمون) را نمود، محدثان اطراف او گرد آمدند و عرضه داشتند: «اى پسر رسول خدا، آیا از میان ما کوچ مى کنى و حدیثى که از آن سود ببریم برایمان بیان نمى کنى؟». امام(ع) درحالى که در کجاوه نشسته بود، سرش را بیرون آورد و فرمود: «شنیدم پدرم موسى بن جعفر مى فرمود شنیدم پدرم جعفربن محمد مى فرمود شنیدم پدرم محمدبن على مى فرمود شنیدم پدرم على بن الحسین مى فرمود شنیدم پدرم حسین بن على مى فرمود شنیدم پدرم امیرالمؤمنین على بن ابى طالب مى فرمود شنیدم رسول خدا(ص) مى فرمود شنیدم جبرئیل مى گفت شنیدم خداوند جل جلاله مى فرمود: '''{{متن حدیث|«لااله الاالله حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى»}}'''؛ «'''لااله الاالله، دژ محکم من است؛ پس هرکس که داخل دژ من گردد، از عذاب من درامان است»'''.راوى مى گوید چون قافله حرکت کرد حضرت فریاد زد: '''{{متن حدیث|«بشروطها وانا من شروطها»}}؛ «با شرایط آن، و من از شرایط آن هستم»'''<ref>التوحيد (للصدوق)، ص: 25 </ref> | ||
| + | بسیارى از محدثان بزرگ اهل سنت نیز این حدیث را با سندها و متنهاى گوناگونى نقل کرده اند. با این تفاوت که بخش پایانی حدیث که امام فرمودند '''«بشرطها و انا من شروطها»''' در هیچیک از منابع اهل سنت بیان نشده است. <ref>سلسله الذهب به روایت اهل سنت، فرهنگ کوثر 1385 شماره 67، محمدمحسن طبسی<br /></ref> تنها قندوزى در ینابیع المودّه اشاره ای به آن داشته است. <ref>ینابیع المودّة لذوى القربى، ج3، ص122</ref> | ||
| − | + | === نقلهای مشابه حدیث === | |
| + | |||
| + | * این حدیث در برخی منابع اینگونه نقل شده است: «{{متن حدیث|یقول الله: انى انا الله، لااله الا انا فاعبدونى، من جاء منکم بشهادة ان لااله الاالله بالاخلاص دخل حصنى ومن دخل حصنى أمن من عذابى}}» <ref>عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج2، ص: 134</ref> خداوند جل جلاله فرمود منم خدائى كه نيست خدائى سواى من پس مرا عبادت كنيد هر كس از شما كه بيايد با شهادت «لا اله الا الله» داخل شده است در قلعه من و هر كس داخل شود در قلعه من ايمن است از عذاب من. | ||
| + | * در نقلی دیگر آمده است: {{متن حدیث|«قال الله سیدالسادات عزوجل: انى انا الله، لااله الا انا، فمن اقرّ لى بالتوحید دخل حصنى ومن دخل حصنى امن من عذابى»}} <ref>كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)، ج2، ص: 404</ref>؛ خدا سيد سادات عز و جل فرمود منم خدا نيست خدائى غير از من هر كس اقرار كند از براى من بتوحيد يعنى «لا اله الا الله» بگويد داخل شود در قلعه من و هر كس داخل شود در قلعه من ايمن شود از عذاب من. | ||
| + | * همچنین آمده است: {{متن حدیث|«الله تقدست اسماؤه وجل وجهه قال: انى انا الله، لااله الا انا وحدى، عبادى فاعبدونى ولیعلم من لقینى منکم بشهادة ان لااله الاالله مخلصا بها انه قد دخل حصنى ومن دخل حصنى امن عذابى». قالوا یا ابن رسول الله وما اخلاص الشهادة للّه؟ قال: «طاعة الله ورسوله ولایة اهل بیته(ع)»}} <ref>الأمالي (للطوسي)، النص، ص: 589</ref> امام رضا(ع) حدیث کرد از خداوند که فرمود: «همانا من خدایم. معبودى بجز از من نیست. بندگان من مرا پرستش کنید و بدانید هرکس از شما با شهادت به وحدانیت از روى اخلاص، مرا ملاقات کند، در دژ من داخل مى گردد و هرکس در دژ محکم من داخل گردد، از عذاب من درامان است.» سؤال شد: «اى فرزند رسول خدا شهادت بااخلاص چیست؟». امام رضا(ع) فرمود: «پیروى از خدا و رسول او و ولایت اهل بیت او». | ||
==اعتبار حدیث== | ==اعتبار حدیث== | ||
| سطر ۳۱: | سطر ۳۶: | ||
*الامام ابن الصّبّاغ، الفصول المهمّة فى معرفة احوال الائمّة، منشورات دارالحدیث | *الامام ابن الصّبّاغ، الفصول المهمّة فى معرفة احوال الائمّة، منشورات دارالحدیث | ||
*قاسم ترخان، رابطه توحید و ولایت (با تاکید بر حدیث سلسله الذهب)، قبسات سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۶۲ | *قاسم ترخان، رابطه توحید و ولایت (با تاکید بر حدیث سلسله الذهب)، قبسات سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۶۲ | ||
| − | *سلیمان بن ابراهیم القندوزى الحنفى، ینابیع المودّة لذوى القربى، تحقیق سیدعلى جمال اشرف، دارالاسوة، ج3، ص122 | + | *سلیمان بن ابراهیم القندوزى الحنفى، ینابیع المودّة لذوى القربى، تحقیق سیدعلى جمال اشرف، دارالاسوة، ج3، ص122 |
| + | *ابن بابويه، محمد بن على، عيون أخبار الرضا عليه السلام، 2جلد، نشر جهان - تهران، چاپ: اول، 1378ق. | ||
| + | *اربلى، على بن عيسى، كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)، 2جلد، بنى هاشمى - تبريز، چاپ: اول، 1381ق. | ||
| + | *طوسى، محمد بن الحسن، الأمالي (للطوسي)، 1جلد، دار الثقافة - قم، چاپ: اول، 1414ق. | ||
[[رده:احادیث با عناوین خاص]] | [[رده:احادیث با عناوین خاص]] | ||
[[رده:مقاله های مهم]] | [[رده:مقاله های مهم]] | ||
{{حدیث}} | {{حدیث}} | ||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۲۶
سلسله الذهب نام حدیث معروفی است که امام رضا علیه‌السلام هنگام عزيمت به خراسان در نيشابور برای جمعیت انبوهی که به دیدار ایشان آمده بودند نقل فرمودند. در این حدیث شریف توحید به عنوان حصار محکم برای در امان ماندن از عذاب خداوند دانسته شده و ولایت ائمه به عنوان شرط ورود به وادی توحید یاد شده است. اين حديث به جهت سند آن که از ائمه اطهار علیهم‌السلام تا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است به «سلسلة الذهب» به معنای «زنجیرۀ زرّین» معروف شده است.
متن حدیث
این حدیث شریف، در کتابهاى حدیثى شیعه و اهل سنت با سندها و مضمون هاى گوناگونى نقل شده است. از جمله متنهای این حدیث، که شیخ صدوق در سه کتاب توحید و معانى الاخبار و عیون آورده است، این است:
«اسحاق بن راهویه مى گوید: چون حضرت رضا(ع) به نیشابور رسید و قصد خروج از آن (به سوى مأمون) را نمود، محدثان اطراف او گرد آمدند و عرضه داشتند: «اى پسر رسول خدا، آیا از میان ما کوچ مى کنى و حدیثى که از آن سود ببریم برایمان بیان نمى کنى؟». امام(ع) درحالى که در کجاوه نشسته بود، سرش را بیرون آورد و فرمود: «شنیدم پدرم موسى بن جعفر مى فرمود شنیدم پدرم جعفربن محمد مى فرمود شنیدم پدرم محمدبن على مى فرمود شنیدم پدرم على بن الحسین مى فرمود شنیدم پدرم حسین بن على مى فرمود شنیدم پدرم امیرالمؤمنین على بن ابى طالب مى فرمود شنیدم رسول خدا(ص) مى فرمود شنیدم جبرئیل مى گفت شنیدم خداوند جل جلاله مى فرمود: «لااله الاالله حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى»؛ «لااله الاالله، دژ محکم من است؛ پس هرکس که داخل دژ من گردد، از عذاب من درامان است».راوى مى گوید چون قافله حرکت کرد حضرت فریاد زد: «بشروطها وانا من شروطها»؛ «با شرایط آن، و من از شرایط آن هستم»[۱]
بسیارى از محدثان بزرگ اهل سنت نیز این حدیث را با سندها و متنهاى گوناگونى نقل کرده اند. با این تفاوت که بخش پایانی حدیث که امام فرمودند «بشرطها و انا من شروطها» در هیچیک از منابع اهل سنت بیان نشده است. [۲] تنها قندوزى در ینابیع المودّه اشاره ای به آن داشته است. [۳]
نقلهای مشابه حدیث
- این حدیث در برخی منابع اینگونه نقل شده است: «یقول الله: انى انا الله، لااله الا انا فاعبدونى، من جاء منکم بشهادة ان لااله الاالله بالاخلاص دخل حصنى ومن دخل حصنى أمن من عذابى» [۴] خداوند جل جلاله فرمود منم خدائى كه نيست خدائى سواى من پس مرا عبادت كنيد هر كس از شما كه بيايد با شهادت «لا اله الا الله» داخل شده است در قلعه من و هر كس داخل شود در قلعه من ايمن است از عذاب من.
- در نقلی دیگر آمده است: «قال الله سیدالسادات عزوجل: انى انا الله، لااله الا انا، فمن اقرّ لى بالتوحید دخل حصنى ومن دخل حصنى امن من عذابى» [۵]؛ خدا سيد سادات عز و جل فرمود منم خدا نيست خدائى غير از من هر كس اقرار كند از براى من بتوحيد يعنى «لا اله الا الله» بگويد داخل شود در قلعه من و هر كس داخل شود در قلعه من ايمن شود از عذاب من.
- همچنین آمده است: «الله تقدست اسماؤه وجل وجهه قال: انى انا الله، لااله الا انا وحدى، عبادى فاعبدونى ولیعلم من لقینى منکم بشهادة ان لااله الاالله مخلصا بها انه قد دخل حصنى ومن دخل حصنى امن عذابى». قالوا یا ابن رسول الله وما اخلاص الشهادة للّه؟ قال: «طاعة الله ورسوله ولایة اهل بیته(ع)» [۶] امام رضا(ع) حدیث کرد از خداوند که فرمود: «همانا من خدایم. معبودى بجز از من نیست. بندگان من مرا پرستش کنید و بدانید هرکس از شما با شهادت به وحدانیت از روى اخلاص، مرا ملاقات کند، در دژ من داخل مى گردد و هرکس در دژ محکم من داخل گردد، از عذاب من درامان است.» سؤال شد: «اى فرزند رسول خدا شهادت بااخلاص چیست؟». امام رضا(ع) فرمود: «پیروى از خدا و رسول او و ولایت اهل بیت او».
اعتبار حدیث
این حدیث را محدّثان شیعه و سنّى با سندهاى گوناگون نقل کرده اند و درباره سند حدیث، عباراتى که حاکى از اهمیت آن است، بیان کرده اند. افزون بر اینها، مضمون حدیث در بسیارى از آیات و روایات دیگر نیز آمده است؛ بنابراین، اگر نگوییم متواتر لفظى است، به طور قطع متواتر معنوى مى باشد.[۷] ابن صبّاغ می گوید: «تعداد نویسندگان صاحب قلم و دوات که حدیث سلسلةالذّهب را مى نوشتند، بیشتر از بیست هزار تن شمار کردند».[۸]
حافظ ابونعیم از دانشمندان بزرگ اهل سنت مى نویسد: «این حدیث، با همین سند از انسانهاى پاک، از پدران پاکشان رسیده و یکى از محدّثان بزرگ پیشین، هنگامى که این حدیث با همین سند روایت شد گفت چنانچه این سند بر فردى مجنون خوانده شود، سالم مى گردد»[۹]
پیام حدیث سلسله الذهب
اين حديث به دو نكتة مهم اشاره دارد
- وصول به مقام توحید، انسان را در پناهگاهی وارد می كنـد كـه ره آورد آن، امنيـت از عذاب الهی است
- وصول به اين جايگاه، بدون اعتقاد به امامت و ولایت اهلبیت میسر نيست. در واقع امام كه از ولايت ظاهری و باطنی برخوردار است، انسـان كـاملی اسـت كـه در پنـاه او انسانها به پناهگاه توحيد بار مي يابند[۱۰]
پانویس
- ↑ التوحيد (للصدوق)، ص: 25
- ↑ سلسله الذهب به روایت اهل سنت، فرهنگ کوثر 1385 شماره 67، محمدمحسن طبسی
- ↑ ینابیع المودّة لذوى القربى، ج3، ص122
- ↑ عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج2، ص: 134
- ↑ كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)، ج2، ص: 404
- ↑ الأمالي (للطوسي)، النص، ص: 589
- ↑ بررسى حدیث «سلسلة الذّهب»، محمد رحمانى، علوم حدیث 1375 شماره 2
- ↑ الفصول المهمّة فى معرفة احوال الائمّة، الامام ابن الصّبّاغ، ص235
- ↑ حلیةالأولیاء وطبقات الأصفیاء، ج3، ص192.
- ↑ رابطة توحید و ولایت، قاسم ترخان
منابع
- ابن بابويه، محمد بن على، التوحيد (للصدوق)، 1جلد، جامعه مدرسين - ايران ؛ قم، چاپ: اول، 1398ق.
- محمدمحسن طبسی، سلسله الذهب به روایت اهل سنت، مجله فرهنگ کوثر 1385 شماره 67
- محمد رحمانى، بررسى حدیث «سلسلة الذّهب»، مجله علوم حدیث 1375
- حافظ ابونعیم احمدبن عبدالله اصفهانى، حلیةالأولیاء وطبقات الأصفیاء، دارالکتب العلمیّة.
- الامام ابن الصّبّاغ، الفصول المهمّة فى معرفة احوال الائمّة، منشورات دارالحدیث
- قاسم ترخان، رابطه توحید و ولایت (با تاکید بر حدیث سلسله الذهب)، قبسات سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۶۲
- سلیمان بن ابراهیم القندوزى الحنفى، ینابیع المودّة لذوى القربى، تحقیق سیدعلى جمال اشرف، دارالاسوة، ج3، ص122
- ابن بابويه، محمد بن على، عيون أخبار الرضا عليه السلام، 2جلد، نشر جهان - تهران، چاپ: اول، 1378ق.
- اربلى، على بن عيسى، كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)، 2جلد، بنى هاشمى - تبريز، چاپ: اول، 1381ق.
- طوسى، محمد بن الحسن، الأمالي (للطوسي)، 1جلد، دار الثقافة - قم، چاپ: اول، 1414ق.
