ثواب: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای جدید حاوی '{{مدخل دائرة المعارف|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام}} {{الگو:نیازمن...' ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | ||
| − | |||
| − | '''ثواب:پاداش بر نیکی.''' | + | '''ثواب: پاداش بر نیکی.''' |
| − | از آن در | + | از آن در باب هایی نظیر طهارت، صلات، خمس، صوم، مزار، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و ارث سخن رفته است. |
| − | == پاداش دهنده == | + | ==پاداش دهنده== |
| − | خدای متعال در راستای مصلحت بندگان، تکالیفی الزامی و | + | خدای متعال در راستای مصلحت بندگان، تکالیفی الزامی و غیرالزامی بر عهده آنان نهاده است. بندگان با عمل به این تکالیف هیچ گونه حقی بر خدا پیدا نمی‌کنند؛ لیکن خدای مهربان چنین بندگانی را مشمول فضل و کرم خویش قرار داده و برای اعمال نیک آنان پاداش مقرّر کرده است.<ref>المقنعة/ 30 و 284.</ref> |
| − | == پاداش گیرنده == | + | ==پاداش گیرنده== |
| − | + | هر کسی که توفیق انجام دادن عمل نیک و محبوب خداوند متعال را پیدا کند، مستحق پاداش است؛<ref>المیزان 3/127 و 8/107.</ref>لیکن پاداش اخروی تنها به مؤمنان اختصاص دارد.<ref>المقنعة/701؛ النهایة/666.</ref> | |
| − | == عمل مورد پاداش == | + | ==عمل مورد پاداش== |
| − | هر عمل صالح و محبوب و مطلوب خداوند از عبادات و طاعات، خواه واجب باشد یا مستحب؛ از افعال جوارحی | + | هر عمل صالح و محبوب و مطلوب خداوند از عبادات و طاعات، خواه واجب باشد یا مستحب؛ از افعال جوارحی باشد همچون [[نماز]] یا از افعال قلبی همچون اعتقادات صحیح و محبوب خداوند. |
| − | نیّت کار خیر، | + | نیّت کار خیر، هر چند نیت کننده توفیق به جا آوردن آن را نیابد، پاداش دارد؛<ref>وسائل الشیعة 1/49.</ref>بلکه اعمال مباحی که به قصد قربت انجام می‌گیرد مانند خوردن برای توانمندی بر عبادت، خوابیدن جهت رفع خستگی و کسب نشاط برای طاعت نیز دارای ثواب است.<ref>اصطلاحات الاصول/ 276.</ref> |
| − | == شرایط ثواب == | + | ==شرایط ثواب== |
| − | قصد قربت و ایمان دو شرط پاداش است و بدون آن دو پاداشی به صاحب عمل تعلّق نمی‌گیرد.<ref>وسائل‌الشیعة 1/ 46 و 118</ref>بنده اگر به قصد ثواب عبادتی انجام دهد از دو صورت بیرون نیست؛ زیرا تحصیل ثواب یا داعی بر عبادت است؛ یعنی عبادت به قصد اطاعت و امتثال انجام می‌گیرد و داعی و باعث آن تحصیل ثواب است و یا عبادت به قصد ثواب بردن به‌جا آورده می‌شود نه به قصد امتثال. عبادت در صورت | + | قصد قربت و [[ایمان]] دو شرط پاداش است و بدون آن دو پاداشی به صاحب عمل تعلّق نمی‌گیرد.<ref>وسائل‌الشیعة 1/46 و 118.</ref> بنده اگر به قصد ثواب عبادتی انجام دهد از دو صورت بیرون نیست؛ زیرا تحصیل ثواب یا داعی بر [[عبادت]] است؛ یعنی عبادت به قصد اطاعت و امتثال انجام می‌گیرد و داعی و باعث آن تحصیل ثواب است و یا عبادت به قصد ثواب بردن به‌جا آورده می‌شود نه به قصد امتثال. عبادت در صورت اوّل، صحیح و دارای ثواب است؛ لیکن در صورت دوم، بطلان عمل و عدم ترتّب ثواب بر آن به مشهور نسبت داده شده است.<ref>جواهرالکلام 2/87.</ref> |
| − | == مراتب ثواب == | + | ==مراتب ثواب== |
| − | افزایش یا کاهش ثواب معلول عواملی چند است، از جمله:نیّت که میزان خلوص آن در افزایش یا کاهش ثواب دخیل است؛<ref>وسائل الشیعة 1/ 62</ref>دشواری عمل. عمل دشوارتر دارای ثواب برتر است؛<ref>المراسم العلویة/ 263</ref>زمان، مانند عبادت در ماه | + | افزایش یا کاهش ثواب معلول عواملی چند است، از جمله: نیّت که میزان خلوص آن در افزایش یا کاهش ثواب دخیل است؛<ref>وسائل الشیعة 1/62.</ref> دشواری عمل. عمل دشوارتر دارای ثواب برتر است؛<ref>المراسم العلویة/263.</ref>زمان، مانند [[عبادت]] در ماه [[رمضان]]، به ویژه [[شب قدر]]<ref>وسائل الشیعة 15/303.</ref>شب [[عید فطر]] و [[عید قربان]]<ref>7/ 478</ref>و هنگام سحر<ref>الجامع للشرائع/ 635؛ عدة الداعی/ 193</ref>که موجب افزایش پاداش می‌گردد و مکان، همچون مسجد،<ref>وسائل الشیعة 5/ 239 و251.</ref>بویژه مسجدالحرام و مشاهد مشرّفه<ref>العروة‌الوثقی 1/596؛ وسائل الشیعة 5/262.</ref> که عبادت در آنها ثواب بیشتری دارد. |
| − | == اهدای ثواب == | + | ==اهدای ثواب== |
| − | انجام دادن عبادت و اهدای ثواب آن به مؤمنان، | + | انجام دادن [[عبادت]] و اهدای ثواب آن به مؤمنان، به ویژه معصومان علیهم السّلام و عالمان ربّانی مستحب است و ثواب عمل اهدایی به ایشان خواهد رسید.<ref>مختلف الشیعة 3/453؛ الدروس‌الشرعیة2/17؛ کشف‌الغطاء3/464-465.</ref>انشاءاللّه. |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۱۸ مهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۱:۰۸
ثواب: پاداش بر نیکی.
از آن در باب هایی نظیر طهارت، صلات، خمس، صوم، مزار، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و ارث سخن رفته است.
محتویات
پاداش دهنده
خدای متعال در راستای مصلحت بندگان، تکالیفی الزامی و غیرالزامی بر عهده آنان نهاده است. بندگان با عمل به این تکالیف هیچ گونه حقی بر خدا پیدا نمی‌کنند؛ لیکن خدای مهربان چنین بندگانی را مشمول فضل و کرم خویش قرار داده و برای اعمال نیک آنان پاداش مقرّر کرده است.[۱]
پاداش گیرنده
هر کسی که توفیق انجام دادن عمل نیک و محبوب خداوند متعال را پیدا کند، مستحق پاداش است؛[۲]لیکن پاداش اخروی تنها به مؤمنان اختصاص دارد.[۳]
عمل مورد پاداش
هر عمل صالح و محبوب و مطلوب خداوند از عبادات و طاعات، خواه واجب باشد یا مستحب؛ از افعال جوارحی باشد همچون نماز یا از افعال قلبی همچون اعتقادات صحیح و محبوب خداوند.
نیّت کار خیر، هر چند نیت کننده توفیق به جا آوردن آن را نیابد، پاداش دارد؛[۴]بلکه اعمال مباحی که به قصد قربت انجام می‌گیرد مانند خوردن برای توانمندی بر عبادت، خوابیدن جهت رفع خستگی و کسب نشاط برای طاعت نیز دارای ثواب است.[۵]
شرایط ثواب
قصد قربت و ایمان دو شرط پاداش است و بدون آن دو پاداشی به صاحب عمل تعلّق نمی‌گیرد.[۶] بنده اگر به قصد ثواب عبادتی انجام دهد از دو صورت بیرون نیست؛ زیرا تحصیل ثواب یا داعی بر عبادت است؛ یعنی عبادت به قصد اطاعت و امتثال انجام می‌گیرد و داعی و باعث آن تحصیل ثواب است و یا عبادت به قصد ثواب بردن به‌جا آورده می‌شود نه به قصد امتثال. عبادت در صورت اوّل، صحیح و دارای ثواب است؛ لیکن در صورت دوم، بطلان عمل و عدم ترتّب ثواب بر آن به مشهور نسبت داده شده است.[۷]
مراتب ثواب
افزایش یا کاهش ثواب معلول عواملی چند است، از جمله: نیّت که میزان خلوص آن در افزایش یا کاهش ثواب دخیل است؛[۸] دشواری عمل. عمل دشوارتر دارای ثواب برتر است؛[۹]زمان، مانند عبادت در ماه رمضان، به ویژه شب قدر[۱۰]شب عید فطر و عید قربان[۱۱]و هنگام سحر[۱۲]که موجب افزایش پاداش می‌گردد و مکان، همچون مسجد،[۱۳]بویژه مسجدالحرام و مشاهد مشرّفه[۱۴] که عبادت در آنها ثواب بیشتری دارد.
اهدای ثواب
انجام دادن عبادت و اهدای ثواب آن به مؤمنان، به ویژه معصومان علیهم السّلام و عالمان ربّانی مستحب است و ثواب عمل اهدایی به ایشان خواهد رسید.[۱۵]انشاءاللّه.
پانویس
- ↑ المقنعة/ 30 و 284.
- ↑ المیزان 3/127 و 8/107.
- ↑ المقنعة/701؛ النهایة/666.
- ↑ وسائل الشیعة 1/49.
- ↑ اصطلاحات الاصول/ 276.
- ↑ وسائل‌الشیعة 1/46 و 118.
- ↑ جواهرالکلام 2/87.
- ↑ وسائل الشیعة 1/62.
- ↑ المراسم العلویة/263.
- ↑ وسائل الشیعة 15/303.
- ↑ 7/ 478
- ↑ الجامع للشرائع/ 635؛ عدة الداعی/ 193
- ↑ وسائل الشیعة 5/ 239 و251.
- ↑ العروة‌الوثقی 1/596؛ وسائل الشیعة 5/262.
- ↑ مختلف الشیعة 3/453؛ الدروس‌الشرعیة2/17؛ کشف‌الغطاء3/464-465.
منابع
- جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جلد 2، صص 695-694.
