اعمش
اعمش، ابومحمد سلیمان
قرن: 2
(148-61 ق)
قارى، حافظ و محدث شیعى. اصل او از نواحى رى بود و در قریه‌ى امه طبرستان، در روز عاشورا به دنیا آمد. در كودكى او را به كوفه آوردند.
شیخ طوسى او را از اصحاب امام صادق علیه السلام شمرده و ابن شهر آشوب او را از خواص اصحاب امام خوانده است. علماى عامه نیز او را از شاگردان امام صادق علیه السلام دانسته و برترى او را بر دیگران در قرائت قرآن و علم به فرائض و حفظ حدیث پذیرفته و تجلیل و تعظیم كرده‌اند.
ابن ابى‌لیلى، قاضى كوفه، اعمش را سرور و بزرگ كوفه معرفى مى‌كرد و یحیى بن قطان گیود كه از علامه اسلام بود و عجلى گوید: كه او در عصر خود محدث كوفه بود و چهار هزار حدیث از او نقل شده، لیكن كتابى از وى در دست نیست. ذهبى از او به عنوان شیخ قاریان و شیخ محدثان نام مى‌برد و او را یكى از ائمه ثقات مى‌داند.
حمزه و زائده بر وى قرائت كرده‌اند و كسائى بر زائده به قرائت اعمش قرائت كرده است. حكم بن عتبه و ابواسحاق سبیعى و ابان بن تغلب و ابوحنیفه و اوزاعى و جریر بن عبدالحمید و حفص بن غیاث و سفیان بن عیینه و سفیان ثورى و یحیى بن سعید قطان و شعبه و ابونعیم و خلق بسیارى از اعمش حدیث شنیدند.
بخارى و مسلم و ترمذى و ابوداوود و نسائى و ابن ماجه در «صحاح» ششگانه خود از او حدیث نقل كرده و ابن معین و نسائى و عجلى او را توثیق نموده‌اند. میرداماد در «رواشح السماویه» به شرح حال او پرداخته و شیخ بهائى در «توضیح المقاصد» گوید: كه او شیعه امامى و از زهاد و فقهاى عصر خود بود و از تواریخ چنین برمى‌آید كه او شیعه امامى است. به گفته عیسى بن یونس او با این كه بسیار فقیر بود اما اغنیا و سلاطین در چشمش بسیار حقیر بودند.
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج1، ص270.
