احقاق الحق (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۵: | سطر ۵: | ||
|تصویر= [[پرونده:إحقاق الحق و إزهاق الباطل.jpg|240px|وسط]] | |تصویر= [[پرونده:إحقاق الحق و إزهاق الباطل.jpg|240px|وسط]] | ||
| − | |نویسنده= | + | |نویسنده= قاضی نورالله شوشتری |
| − | |موضوع= عقاید شیعه | + | |موضوع= کلام/عقاید شیعه |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۳۴ |
|عنوان افزوده1= تعليقات | |عنوان افزوده1= تعليقات | ||
| − | |افزوده1= | + | |افزوده1= سید شهاب‌الدين مرعشی |
|عنوان افزوده2= | |عنوان افزوده2= | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | کتابی | + | '''«إحقاقُ الحق و إزهاقُ الباطل»''' تألیف [[قاضی نورالله شوشتری]] (م، ۱۰۱۹ ق)، کتابی [[علم کلام|کلامی]] در دفاع از عقاید حقه [[شیعه]] پیرامون مباحث [[خدا|خداشناسی]]، [[نبوت]] و [[امامت]] می‌باشد، که مؤلف آن را در ردّ بر کتاب «ابطال نهج‌الباطل و اهمال کشف‌العاطل» فضل بن روزبهان [[سنی]] مذهب نوشته است. |
| − | == | + | == مؤلف == |
| + | [[قاضی نورالله شوشتری|قاضی سید نورالله حسینی شوشتری]] (۹۵۶-۱۰۱۹ ق)، فقیه، محدث و متکلم بزرگ [[شیعه]] در قرن دهم و یازدهم هجری است. او از اولین عالمانی است که در هند با بحث و مناظره با مخالفین [[اهل بیت]] (علیهم‌السلام)، جهادی بزرگ در خدمت به تشیع نمود. | ||
| − | + | «'''احقاق الحق'''» در اثبات حقانیت شیعه، «[[مجالس المومنین|مجالس المؤمنین]]» در زندگینامه علمای شیعه و «الصوارم المهرقه» در رد مخالفین شیعه، از مهمترین آثار علامه شوشتری است. | |
| − | + | ==محتوای کتاب== | |
| − | + | کتاب «احقاق الحق» پاسخ و ردّی است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» عالم [[اهل تسنن]] قاضی فضل بن روزبهان، که آن را در انکار کتاب «[[نهج الحق و کشف الصدق (کتاب)|نهج الحق و کشف الصدق]]» [[علامه حلی]] نوشته بود. | |
| − | + | "شوشتری" مطالب احقاق الحق را با بیانات منطقی و در خور فهم غالب مردم نوشته و تمام مآخذ آن را از کتب و [[احادیث]] اهل تسنن گرفته و به آنها استشهاد نموده است. | |
| − | + | این کتاب، خلاصه ای از مجادلات شیعه و سنی، پیرامون عقاید [[اشاعره|اشعریه]] درباره [[خدا]]، [[نبوت]]، [[امامت]]، [[تفسیر قرآن]]، [[احادیث]] و [[فقه]] را شامل می شود. عمده مباحث، [[علم کلام|کلامی]] و به ویژه شامل مبحث امامت [[امام علی]] علیه السلام است. در عین حال از نظر محتوا و سخنان و امثال، با اهمیت و ارزشمند می باشد. | |
| − | + | روش مولف در رد و نقد کتاب «ابطال نهج الباطل» قاضی روزبهان این گونه است که: نخست عبارت "[[علامه حلی]]" از کتاب «[[نهج الحق]]» او را با عبارت «قال المصنف رفع الله درجة» آورده و بعد عبارت "روزبهان" را با عنوان «قال الناصب خفضه الله» مطرح می کند. آنگاه داوری خودش را با «اقول» به طور مفصل بیان و به نقد دیدگاه روزبهان و اثبات نظریات [[امامیه]] که در لابه لای نوشته های علامه حلی آمده، می پردازد و نظر مستدل خویش را در تجزیه و تحلیل حقایق از لحاظ تاریخی و منطقی ارائه می دهد. | |
| − | + | تألیف این کتاب که در سال ۱۰۱۴ قمری تمام شده، موجی از مخالفت علیه قاضی نورالله پدید آورد و سرانجام باعث [[شهادت در راه خدا|شهادت]] نویسنده آن گشت. | |
| − | + | == اهمیت کتاب == | |
| − | == | + | * [[وحید بهبهانی]] در بیان ارزش کتاب احقاق الحق می گوید: هر کس در صدد استحکام بخشیدن به عقاید خویش است، به احقاق مراجعه کند که این کتاب او را از سایر کتب بی نیاز می‌سازد. |
| + | * [[میرزای قمی]] صاحب [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] می گوید: معتقدم اگر خود [[علامه حلی]] به رد کلمات ابن روزبهان اقدام می‌کرد، از عهده آن چنانکه قاضی شهید برآمده است، بر نمی‌آمد. | ||
| + | * [[محمدتقی مجلسی]] می گوید: لازم است هر شیعه‌ای نسخه‌ای از این کتاب را داشته باشد و از آن استفاده نماید. | ||
| + | |||
| + | ==ترجمه، شرح و تعلیقات کتاب== | ||
| + | |||
| + | بنابر توجه خاص و اهمیتی که علمای [[شیعه]] به این اثر کلامی داشتند، حواشی و تعلیقات زیادی بر آن نوشتند که از آن جمله می توان به سه تعلیقه شیخ مفیدالدین بن عبدالنبی شیرازی، مولا محمدهادی بن عبدالحسین و سید علاءالدوله، داماد مولف اشاره کرد. | ||
| − | + | ضمنا به چند زبان ترجمه شده از جمله: به فارسی توسط میرزا محمد نائینی متوفای سال ۱۳۰۵ قمری، ترجمه فارسی عهد صفوی، ترجمه ناتمام به زبان اردو توسط برخی از علمای هند، که البته این ترجمه به نرسیده است. | |
| − | == | + | ملحقات احقاق الحق مشتمل بر ۳۰ جلد است، که توسط گروهی زیر نظر آیت‌الله [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] تهیه و تدوین شده است. مرحوم مرعشی نجفی خود تعلیقاتی دقیق بر این اثر گرانبها نگاشته‌اند که در ذیل صفحات کتاب آمده است. |
| − | [http:// | + | ==منابع== |
| + | * [http://alaam.tahoor.com/page.php?id=10408&cat=884 "احقاق الحق و ازهاق الباطل"، کتابشناسی طهور]، (۴ خرداد ۱۳۹۱). | ||
| + | * کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. | ||
[[رده:کتابهای اعتقادی]] | [[رده:کتابهای اعتقادی]] | ||
| + | [[رده:کتابهای کلامی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۰۶
 | |
| نویسنده | قاضی نورالله شوشتری |
| موضوع | کلام/عقاید شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۳۴ |
| تعليقات | سید شهاب‌الدين مرعشی |
|
| |
«إحقاقُ الحق و إزهاقُ الباطل» تألیف قاضی نورالله شوشتری (م، ۱۰۱۹ ق)، کتابی کلامی در دفاع از عقاید حقه شیعه پیرامون مباحث خداشناسی، نبوت و امامت می‌باشد، که مؤلف آن را در ردّ بر کتاب «ابطال نهج‌الباطل و اهمال کشف‌العاطل» فضل بن روزبهان سنی مذهب نوشته است.
مؤلف
قاضی سید نورالله حسینی شوشتری (۹۵۶-۱۰۱۹ ق)، فقیه، محدث و متکلم بزرگ شیعه در قرن دهم و یازدهم هجری است. او از اولین عالمانی است که در هند با بحث و مناظره با مخالفین اهل بیت (علیهم‌السلام)، جهادی بزرگ در خدمت به تشیع نمود.
«احقاق الحق» در اثبات حقانیت شیعه، «مجالس المؤمنین» در زندگینامه علمای شیعه و «الصوارم المهرقه» در رد مخالفین شیعه، از مهمترین آثار علامه شوشتری است.
محتوای کتاب
کتاب «احقاق الحق» پاسخ و ردّی است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» عالم اهل تسنن قاضی فضل بن روزبهان، که آن را در انکار کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» علامه حلی نوشته بود.
"شوشتری" مطالب احقاق الحق را با بیانات منطقی و در خور فهم غالب مردم نوشته و تمام مآخذ آن را از کتب و احادیث اهل تسنن گرفته و به آنها استشهاد نموده است.
این کتاب، خلاصه ای از مجادلات شیعه و سنی، پیرامون عقاید اشعریه درباره خدا، نبوت، امامت، تفسیر قرآن، احادیث و فقه را شامل می شود. عمده مباحث، کلامی و به ویژه شامل مبحث امامت امام علی علیه السلام است. در عین حال از نظر محتوا و سخنان و امثال، با اهمیت و ارزشمند می باشد.
روش مولف در رد و نقد کتاب «ابطال نهج الباطل» قاضی روزبهان این گونه است که: نخست عبارت "علامه حلی" از کتاب «نهج الحق» او را با عبارت «قال المصنف رفع الله درجة» آورده و بعد عبارت "روزبهان" را با عنوان «قال الناصب خفضه الله» مطرح می کند. آنگاه داوری خودش را با «اقول» به طور مفصل بیان و به نقد دیدگاه روزبهان و اثبات نظریات امامیه که در لابه لای نوشته های علامه حلی آمده، می پردازد و نظر مستدل خویش را در تجزیه و تحلیل حقایق از لحاظ تاریخی و منطقی ارائه می دهد.
تألیف این کتاب که در سال ۱۰۱۴ قمری تمام شده، موجی از مخالفت علیه قاضی نورالله پدید آورد و سرانجام باعث شهادت نویسنده آن گشت.
اهمیت کتاب
- وحید بهبهانی در بیان ارزش کتاب احقاق الحق می گوید: هر کس در صدد استحکام بخشیدن به عقاید خویش است، به احقاق مراجعه کند که این کتاب او را از سایر کتب بی نیاز می‌سازد.
- میرزای قمی صاحب قوانین می گوید: معتقدم اگر خود علامه حلی به رد کلمات ابن روزبهان اقدام می‌کرد، از عهده آن چنانکه قاضی شهید برآمده است، بر نمی‌آمد.
- محمدتقی مجلسی می گوید: لازم است هر شیعه‌ای نسخه‌ای از این کتاب را داشته باشد و از آن استفاده نماید.
ترجمه، شرح و تعلیقات کتاب
بنابر توجه خاص و اهمیتی که علمای شیعه به این اثر کلامی داشتند، حواشی و تعلیقات زیادی بر آن نوشتند که از آن جمله می توان به سه تعلیقه شیخ مفیدالدین بن عبدالنبی شیرازی، مولا محمدهادی بن عبدالحسین و سید علاءالدوله، داماد مولف اشاره کرد.
ضمنا به چند زبان ترجمه شده از جمله: به فارسی توسط میرزا محمد نائینی متوفای سال ۱۳۰۵ قمری، ترجمه فارسی عهد صفوی، ترجمه ناتمام به زبان اردو توسط برخی از علمای هند، که البته این ترجمه به نرسیده است.
ملحقات احقاق الحق مشتمل بر ۳۰ جلد است، که توسط گروهی زیر نظر آیت‌الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی تهیه و تدوین شده است. مرحوم مرعشی نجفی خود تعلیقاتی دقیق بر این اثر گرانبها نگاشته‌اند که در ذیل صفحات کتاب آمده است.
منابع
- "احقاق الحق و ازهاق الباطل"، کتابشناسی طهور، (۴ خرداد ۱۳۹۱).
- کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
