احقاق الحق (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۵: سطر ۵:
 
|تصویر= [[پرونده:إحقاق الحق و إزهاق الباطل.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر= [[پرونده:إحقاق الحق و إزهاق الباطل.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= نور الله الحسيني المرعشي التستري
+
|نویسنده= قاضی نورالله شوشتری
  
|موضوع= عقاید شیعه
+
|موضوع= کلام/عقاید شیعه
  
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 33
+
|تعداد جلد= ۳۴
  
 
|عنوان افزوده1= تعليقات  
 
|عنوان افزوده1= تعليقات  
  
|افزوده1= شهاب الدين الحسيني المرعشي
+
|افزوده1= سید شهاب‌الدين مرعشی
  
 
|عنوان افزوده2=
 
|عنوان افزوده2=
سطر ۲۴: سطر ۲۴:
  
 
}}
 
}}
کتابی است در دفاع از عقاید حقه [[شیعه]] امامیه تالیف [[قاضی نورالله شوشتری]].
+
'''«إحقاقُ الحق و إزهاقُ الباطل»''' تألیف [[قاضی نورالله شوشتری]] (م، ۱۰۱۹ ق)، کتابی [[علم کلام|کلامی]] در دفاع از عقاید حقه [[شیعه]] پیرامون مباحث [[خدا|خداشناسی]]، [[نبوت]] و [[امامت]] می‌باشد، که مؤلف آن را در ردّ بر کتاب «ابطال نهج‌الباطل و اهمال کشف‌العاطل» فضل بن روزبهان [[سنی]] مذهب نوشته است.
  
==معرفی اجمالی کتاب==
+
== مؤلف ==
 +
[[قاضی نورالله شوشتری|قاضی سید نورالله حسینی شوشتری]] (۹۵۶-۱۰۱۹ ق)، فقیه، محدث و متکلم بزرگ [[شیعه]] در قرن دهم و یازدهم هجری است. او از اولین عالمانی است که در هند با بحث و مناظره با مخالفین [[اهل بیت]] (علیهم‌السلام)، جهادی بزرگ در خدمت به تشیع نمود.
  
کتاب احقاق الحق پاسخ و ردی است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» دانشمند اهل تسنن، (قاضی فضل بن روزبهان اصفهانی) که آن دفاعیه ای است بر کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» علامه حلی احقاق الحق بهترین کتابی است در رد علمای عامه (اهل تسنن).
+
«'''احقاق الحق'''» در اثبات حقانیت شیعه، «[[مجالس المومنین|مجالس المؤمنین]]» در زندگینامه علمای شیعه و «الصوارم المهرقه» در رد مخالفین شیعه، از مهمترین آثار علامه شوشتری است.
  
"شوشتری" مطالب آن را با بیانات منطقی و در خور فهم غالب مردم نوشته و تمام ماخذ آن را از کتب و [[احادیث]] اهل تسنن گرفته و به آنها استشهاد نموده است. مبحث امامت این کتاب، بسیار مفصل است و تالیف کتاب که در سال 1014 هـ.ق، تمام شده باعث شهادت نویسنده گشت.
+
==محتوای کتاب==
  
کتاب، خلاصه ای از مجادلات شیعه و سنی، پیرامون عقاید اشعریه درباره خدا، نبوت، امامت، تفسیر قرآن، احادیث و [[فقه]] را شامل می شود. عمده مباحث، کلامی و به ویژه شامل مبحث امامت حضرت [[امام علی]] علیه السلام است. در عین حال از نظر محتوا و سخنان و امثال، با اهمیت و ارزشمند می باشد.
+
کتاب «احقاق الحق» پاسخ و ردّی است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» عالم [[اهل تسنن]] قاضی فضل بن روزبهان، که آن را در انکار کتاب «[[نهج الحق و کشف الصدق (کتاب)|نهج الحق و کشف الصدق]]» [[علامه حلی]] نوشته بود.  
  
روش مولف در رد و نقد کتاب «ابطال نهج الباطل» قاضی روز بهان این گونه است که: نخست عبارت "علامه حلی" از کتاب «نهج الحق» او را با عبارت «قال المصنف رفع الله درجة» آورده و بعد عبارت "روز بهان" را با عنوان «قال الناصب خفضه الله» مطرح می کند آنگاه داوری خودش را با «اقول» به طور مفصل بیان و به نقد دیدگاه فضل الله و اثبات نظریات امامیه که در لابه لای نوشته های علامه حلی آمده، می پردازد و نظر مستدل خویش را در تجزیه و تحلیل حقایق از لحاظ تاریخی و منطقی ارائه می دهد. این کتاب موجی از مخالفت علیه قاضی نورالله، پدید آورد.
+
"شوشتری" مطالب احقاق الحق را با بیانات منطقی و در خور فهم غالب مردم نوشته و تمام مآخذ آن را از کتب و [[احادیث]] اهل تسنن گرفته و به آنها استشهاد نموده است.
  
==ترجمه، شرح، تعلیقات و... بر کتاب==
+
این کتاب، خلاصه ای از مجادلات شیعه و سنی، پیرامون عقاید [[اشاعره|اشعریه]] درباره [[خدا]]، [[نبوت]]، [[امامت]]، [[تفسیر قرآن]]، [[احادیث]] و [[فقه]] را شامل می شود. عمده مباحث، [[علم کلام|کلامی]] و به ویژه شامل مبحث امامت [[امام علی]] علیه السلام است. در عین حال از نظر محتوا و سخنان و امثال، با اهمیت و ارزشمند می باشد.
  
بنابر توجه خاص و اهمیتی که علمای شیعه به این اثر کلامی داشتند، حواشی و تعلیقات زیادی بر آن نوشتند که از آن جمله می توان به سه تعلیقه شیخ مفیدالدین بن عبدالنبی شیرازی، مولا محمدهادی بن عبدالحسین و سید علاءالدوله، داماد مولف اشاره کرد. ضمنا به چند زبان ترجمه شده که از جمله به فارسی توسط میرزا نائینی، ترجمه فارسی عهد صفوی و ترجمه اردو می باشد.
+
روش مولف در رد و نقد کتاب «ابطال نهج الباطل» قاضی روزبهان این گونه است که: نخست عبارت "[[علامه حلی]]" از کتاب «[[نهج الحق]]» او را با عبارت «قال المصنف رفع الله درجة» آورده و بعد عبارت "روزبهان" را با عنوان «قال الناصب خفضه الله» مطرح می کند. آنگاه داوری خودش را با «اقول» به طور مفصل بیان و به نقد دیدگاه روزبهان و اثبات نظریات [[امامیه]] که در لابه لای نوشته های علامه حلی آمده، می پردازد و نظر مستدل خویش را در تجزیه و تحلیل حقایق از لحاظ تاریخی و منطقی ارائه می دهد.  
  
==وضعیت نشر==
+
تألیف این کتاب که در سال ۱۰۱۴ قمری تمام شده، موجی از مخالفت علیه قاضی نورالله پدید آورد و سرانجام باعث [[شهادت در راه خدا|شهادت]] نویسنده آن گشت.
  
این کتاب در ایران برای اولین بار، سال 1273 هـ.ق و بار دیگر با حواشی و تعلیقات مفصل در 16 جلد توسط آیت الله مرحوم مرعشی نجفی به چاپ رسید.
+
== اهمیت کتاب ==
  
==منابع==
+
* [[وحید بهبهانی]] در بیان ارزش کتاب احقاق الحق می گوید: هر کس در صدد استحکام بخشیدن به عقاید خویش است، به احقاق مراجعه کند که این کتاب او را از سایر کتب بی نیاز می‌سازد.
 +
* [[میرزای قمی]] صاحب [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] می گوید: معتقدم اگر خود [[علامه حلی]] به رد کلمات ابن روزبهان اقدام می‌کرد، از عهده آن چنانکه قاضی شهید برآمده است، بر نمی‌آمد.
 +
* [[محمدتقی مجلسی]] می گوید: لازم است هر شیعه‌ای نسخه‌ای از این کتاب را داشته باشد و از آن استفاده نماید.
  
[http://alaam.tahoor.com/page.php?id=10408&cat=884 "احقاق الحق و ازهاق الباطل"، کتابشناسی طهور]، (4 خرداد 1391).
+
==ترجمه، شرح و تعلیقات کتاب==
  
 +
بنابر توجه خاص و اهمیتی که علمای [[شیعه]] به این اثر کلامی داشتند، حواشی و تعلیقات زیادی بر آن نوشتند که از آن جمله می توان به سه تعلیقه شیخ مفیدالدین بن عبدالنبی شیرازی، مولا محمدهادی بن عبدالحسین و سید علاءالدوله، داماد مولف اشاره کرد.
  
 +
ضمنا به چند زبان ترجمه شده از جمله: به فارسی توسط میرزا محمد نائینی متوفای سال ۱۳۰۵ قمری، ترجمه فارسی عهد صفوی، ترجمه ناتمام به زبان اردو توسط برخی از علمای هند، که البته این ترجمه به نرسیده است.
  
==متن کتاب إحقاق الحق و إزهاق الباطل==
+
ملحقات احقاق الحق مشتمل بر ۳۰ جلد است، که توسط گروهی زیر نظر آیت‌الله [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] تهیه و تدوین شده است. مرحوم مرعشی نجفی خود تعلیقاتی دقیق بر این اثر گرانبها نگاشته‌اند که در ذیل صفحات کتاب آمده است.
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/58964/ إحقاق الحق و إزهاق الباطل]
+
==منابع==
 +
* [http://alaam.tahoor.com/page.php?id=10408&cat=884 "احقاق الحق و ازهاق الباطل"، کتابشناسی طهور]، (۴ خرداد ۱۳۹۱).
 +
* کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
  
[[رده:منابع اعتقادی]]
+
[[رده:کتابهای اعتقادی]]
 +
[[رده:کتابهای کلامی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۰۶

إحقاق الحق و إزهاق الباطل.jpg
نویسنده قاضی نورالله شوشتری
موضوع کلام/عقاید شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۳۴
تعليقات سید شهاب‌الدين مرعشی

إحقاق الحق و إزهاق الباطل

«إحقاقُ الحق و إزهاقُ الباطل» تألیف قاضی نورالله شوشتری (م، ۱۰۱۹ ق)، کتابی کلامی در دفاع از عقاید حقه شیعه پیرامون مباحث خداشناسی، نبوت و امامت می‌باشد، که مؤلف آن را در ردّ بر کتاب «ابطال نهج‌الباطل و اهمال کشف‌العاطل» فضل بن روزبهان سنی مذهب نوشته است.

مؤلف

قاضی سید نورالله حسینی شوشتری (۹۵۶-۱۰۱۹ ق)، فقیه، محدث و متکلم بزرگ شیعه در قرن دهم و یازدهم هجری است. او از اولین عالمانی است که در هند با بحث و مناظره با مخالفین اهل بیت (علیهم‌السلام)، جهادی بزرگ در خدمت به تشیع نمود.

«احقاق الحق» در اثبات حقانیت شیعه، «مجالس المؤمنین» در زندگینامه علمای شیعه و «الصوارم المهرقه» در رد مخالفین شیعه، از مهمترین آثار علامه شوشتری است.

محتوای کتاب

کتاب «احقاق الحق» پاسخ و ردّی است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» عالم اهل تسنن قاضی فضل بن روزبهان، که آن را در انکار کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» علامه حلی نوشته بود.

"شوشتری" مطالب احقاق الحق را با بیانات منطقی و در خور فهم غالب مردم نوشته و تمام مآخذ آن را از کتب و احادیث اهل تسنن گرفته و به آنها استشهاد نموده است.

این کتاب، خلاصه ای از مجادلات شیعه و سنی، پیرامون عقاید اشعریه درباره خدا، نبوت، امامت، تفسیر قرآن، احادیث و فقه را شامل می شود. عمده مباحث، کلامی و به ویژه شامل مبحث امامت امام علی علیه السلام است. در عین حال از نظر محتوا و سخنان و امثال، با اهمیت و ارزشمند می باشد.

روش مولف در رد و نقد کتاب «ابطال نهج الباطل» قاضی روزبهان این گونه است که: نخست عبارت "علامه حلی" از کتاب «نهج الحق» او را با عبارت «قال المصنف رفع الله درجة» آورده و بعد عبارت "روزبهان" را با عنوان «قال الناصب خفضه الله» مطرح می کند. آنگاه داوری خودش را با «اقول» به طور مفصل بیان و به نقد دیدگاه روزبهان و اثبات نظریات امامیه که در لابه لای نوشته های علامه حلی آمده، می پردازد و نظر مستدل خویش را در تجزیه و تحلیل حقایق از لحاظ تاریخی و منطقی ارائه می دهد.

تألیف این کتاب که در سال ۱۰۱۴ قمری تمام شده، موجی از مخالفت علیه قاضی نورالله پدید آورد و سرانجام باعث شهادت نویسنده آن گشت.

اهمیت کتاب

  • وحید بهبهانی در بیان ارزش کتاب احقاق الحق می گوید: هر کس در صدد استحکام بخشیدن به عقاید خویش است، به احقاق مراجعه کند که این کتاب او را از سایر کتب بی نیاز می‌سازد.
  • میرزای قمی صاحب قوانین می گوید: معتقدم اگر خود علامه حلی به رد کلمات ابن روزبهان اقدام می‌کرد، از عهده آن چنانکه قاضی شهید برآمده است، بر نمی‌آمد.
  • محمدتقی مجلسی می گوید: لازم است هر شیعه‌ای نسخه‌ای از این کتاب را داشته باشد و از آن استفاده نماید.

ترجمه، شرح و تعلیقات کتاب

بنابر توجه خاص و اهمیتی که علمای شیعه به این اثر کلامی داشتند، حواشی و تعلیقات زیادی بر آن نوشتند که از آن جمله می توان به سه تعلیقه شیخ مفیدالدین بن عبدالنبی شیرازی، مولا محمدهادی بن عبدالحسین و سید علاءالدوله، داماد مولف اشاره کرد.

ضمنا به چند زبان ترجمه شده از جمله: به فارسی توسط میرزا محمد نائینی متوفای سال ۱۳۰۵ قمری، ترجمه فارسی عهد صفوی، ترجمه ناتمام به زبان اردو توسط برخی از علمای هند، که البته این ترجمه به نرسیده است.

ملحقات احقاق الحق مشتمل بر ۳۰ جلد است، که توسط گروهی زیر نظر آیت‌الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی تهیه و تدوین شده است. مرحوم مرعشی نجفی خود تعلیقاتی دقیق بر این اثر گرانبها نگاشته‌اند که در ذیل صفحات کتاب آمده است.

منابع