آیه 39 سوره مریم

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از آیه ۳۹ مریم)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَأَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ وَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<38 آیه 39 سوره مریم 40>>
سوره : سوره مریم (19)
جزء : 16
نزول : مکه

ترجمه های فارسی

و (ای رسول ما) امت را از روز غم و حسرت (یعنی روز مرگ و قیامت) بترسان که آن روز دیگر کارشان گذشته است و آنها سخت از آن روز غافلند و به آن ایمان نمی‌آورند.

و آنان را از روز حسرت ـ آن گاه که کار از کار بگذرد ـ بترسان، در حالی که آنان در بی خبری [شدیدی] هستند و ایمان نمی آورند.

و آنان را از روز حسرت بيم ده، آنگاه كه داورى انجام گيرد، و حال آنكه آنها [اكنون‌] در غفلتند و سر ايمان آوردن ندارند.

آنان را از روز حسرت كه كار به پايان آمده و آنان همچنان در حال غفلت و بى‌ايمانى هستند بترسان.

آنان را از روز حسرت [= روز رستاخیز که برای همه مایه تأسف است‌] بترسان، در آن هنگام که همه چیز پایان می‌یابد! و آنها در غفلتند و ایمان نمی‌آورند!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Warn them of the Day of Regret, when the matter will be decided, while they are [yet] heedless and do not have faith.

And warn them of the day of intense regret, when the matter shall have been decided; and they are (now) in negligence and they do not believe.

And warn them of the Day of anguish when the case hath been decided. Now they are in a state of carelessness, and they believe not.

But warn them of the Day of Distress, when the matter will be determined: for (behold,) they are negligent and they do not believe!

معانی کلمات آیه

حسرة: حسرت: اندوه و غم بر آنچه از دست رفته است. حسر در اصل به معنى كشف و انكشاف است. (قاموس قرآن)[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فِي غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ «39»

و آنان را از روز ندامت و حسرت بترسان، آن هنگام كه كار (از كار) بگذرد (و همه چيز پايان يابد) در حالى كه (اكنون) آنان در غفلتند و ايمان نمى‌آورند.

إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَيْها وَ إِلَيْنا يُرْجَعُونَ «40»

تنها ماييم كه زمين واهلش را به ارث مى‌بريم و (همه) به سوى ما بازگردانده مى‌شوند.

نکته ها

كليد همه‌ى بدبختى‌ها، غفلت است. غفلت از خداوند، غفلت از معاد، غفلت از آثار و پيامدهاى گناه، غفلت از توطئه‌ها، غفلت از محرومان، غفلت از تاريخ و سنّت‌هاى آن و غفلت از جوانى و استعدادها وزمينه‌هاى رشد.

جلد 5 - صفحه 270

مشابه اين آيه، در مواردى از قرآن به چشم مى‌خورد، از جمله:

الف: «كُلُّ مَنْ عَلَيْها فانٍ وَ يَبْقى‌ وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ» «1» همه‌ى مردم، فانى مى‌شوند و تنها ذات خداوند صاحب جلال و منعم باقى است.

ب: «وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» «2» ارث آسمان‌هاو زمين تنها از خداست.

يكى از نام‌هاى قيامت‌ «يَوْمَ الْحَسْرَةِ» است. حسرت بر فرصت‌هاى از دست داده و سرمايه‌هاى تلف شده.

پیام ها

1- يكى از وظايف انبيا، انذار است. «وَ أَنْذِرْهُمْ»

2- هر كارى مى‌توانيد، در دنيا انجام دهيد كه در قيامت، كار از كار گذشته است. «قُضِيَ الْأَمْرُ»

3- غفلت زمينه‌ى كفر است. «فِي غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ»

4- مرگ در حال غفلت و بى‌ايمانى، مايه‌ى حسرت است. «فِي غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ»

5- دارايى‌ها سبب غفلت، و غفلت سبب كفر است. «فِي غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ»


«1». الرحمن، 26- 27.

«2». حديد، 10.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فِي غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ (39)

بعد از آن حضرت نبوى صلّى اللّه عليه و آله را امر مى‌فرمايد:

وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ: و بترسان كفار و مخالفين را از روز ندامت كه در آن بدكاران متحسر باشند كه چرا بد كرديم، و نيكوكاران حسرت برند كه چرا نيكى بيشتر نكرديم. إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ: وقتى كه حساب تمام خلايق شود و حكم صادر گردد.

تفسير قمى- از حضرت صادق عليه السلام اين آيه سؤال شد، فرمود: بعد از آنكه اهل بهشت به بهشت و اهل جهنم به جهنم درآيند، منادى از جانب حق ندا كند: اى اهل بهشت و اى اهل جهنم، آيا مى‌شناسيد مرگ را به صورتى از صور.

«1» سوره بقره آيه 171.

جلد 8 - صفحه 184

گويند: نه. پس مرگ را در صورت گوسفند سياه و سفيد بين بهشت و جهنم بدارند، ندا كنند مشرف شويد تماما و نگاه كنيد به مرگ. پس نگاه كنند، بعد امر فرمايد خداوند عز و جل ذبحش نمايند، و گويند: اى اهل بهشت، مخلد، و مرگ نباشد. و اى جهنميان مخلد، و مرگ نباشد؛ و اينست فرمايش الهى‌ «وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ» يعنى حكم شود بر بهشتيان به خلود در آن و حكم شود به جهنميان به خلود در جهنم‌ «1».

وَ هُمْ فِي غَفْلَةٍ (حال و متعلق بقوله فى ضلال مبين) يعنى كفار در گمراهى آشكارايند در حالتى كه ايشان در غفلت و بى‌خبرى هستند از احوال آخرت به جهت اشتغال آنها به حطام دنيوى و غرور به آن. وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ‌: در حالتى كه ايمان نمى‌آورند به آخرت و متعلقات آن.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ (37) أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنا لكِنِ الظَّالِمُونَ الْيَوْمَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ (38) وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فِي غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا يُؤْمِنُونَ (39) إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَيْها وَ إِلَيْنا يُرْجَعُونَ (40)

ترجمه‌

پس اختلاف نمودند فرقه‌ها از ميان آنها پس واى مر آنانرا كه كافر شدند از حضور روزى بزرگ‌

چه شنوايند آنها و چه بينا روز كه ميآيند نزد ما ولى باشند ستمكاران امروز در گمراهى آشكار

و بيم ده آنها را از روز حسرت چون تمام شود كار با آنكه آنها در غفلتند و آنان ايمان نمى‌آورند

همانا ما ميراث بريم زمين را و هر كس بر آنست و بسوى ما باز ميگردند.

تفسير

- حزب جماعتى را گويند كه منفرد باشند بعقيده و مسلكى و ظاهرا نصارى بعد از حضرت عيسى يعنى عروجش بآسمان در باره او اختلاف نمودند بعضى گفتند او پسر خدا بود و ملحق بپدر شد و بعضى گفتند خدا بود چندى هبوط بزمين نمود و بعد عروج بآسمان كرد و بعضى گفتند بنده خدا بود و پيغمبر و روح او و يهود گفتند ساحر و كذّاب بود و متولّد از يوسف نجّار پس هم مردم اختلاف نمودند هم نصارى و هم اختلاف از ميان آنها برخاست چون يك دسته ثابت بر قول حق بودند و هم اختلاف در ميان آنها بود چون گفته‌اند كلمه من زائده است در هر حال واى يعنى عذاب شديد ثابت و لازم است براى كسانيكه كافر شدند بخدا و حضرت عيسى كه نشناختند او را بمقامى كه داشت و در حقّ او افراط و تفريط نمودند مانند

جلد 3 صفحه 474

آن دو دسته از نصارى و يهود از مشاهده و معاينه و شهود و حضور آنها در روز بزرگ كه قيامت كبرى است براى حساب اعمال و جزاء كردارشان چه قدر شنوا و بينايند در آنروز چون پرده‌ئى و حجابى نيست ولى امروز در امر چنين پيغمبر اولو العزمى فكر نمى‌كنند و ظلم ميكنند بخودشان و او كه از قدر او تجاوز ميكنند يا در حقّ او تقصير مينمايند و در وادى ضلالت و گمراهى متحيّر و سرگردان ميمانند با آنكه اگر قدرى نظر و اجتهاد نمايند خوب قدر و حقّ او را درك ميكنند كه همان پيغمبر اولو العزم و روح اللّه است نه آنكه پسر يا شريك خدايا العياذ باللّه خدا است و بيم ده اى پيغمبر كفار را از روز حسرت خوردن و ندامت بردن بدكار از كار بدش و نيكوكار از كمى كار خوبش كه آن روز قيامت است وقتى كه مردم از حساب اعمال فارغ شوند و اهل بهشت و دوزخ تعيين گردد و كار تمام شود كه ديگر حسرت و ندامت فائده نداشته باشد چون جهنّمى بگويد چرا كارى كردم كه مستحق جهنّم شدم و بهشتى بگويد چرا كارى نكردم كه بيش از اين مستحق ثواب شوم با آنكه آنها تا در دنيا هستند سر گرم بهوى و هوسند و در غفلت از چنين روز كه در پيش دارند ميگذرانند و آنها معتقد بآنروز و نبوّت تو نيستند تا بدستورات تو عمل نمايند براى اصلاح حال خودشان و تهيّه توشه آخرت در معانى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه روز حسرت روزى است كه مرگ را ميآورند و سر ميبرند و ظاهرا اشاره بحديثى است كه از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و صادقين عليهما السلام در كتب عامّه و خاصه نقل شده كه وقتى اهل بهشت داخل بهشت و اهل جهنّم داخل جهنّم شدند مرگ مصوّر ميشود بصورت قوچ سياه و سفيدى و ميآورند آنرا در بين بهشت و جهنّم نگاه ميدارند و منادى از جانب خداوند ندا ميكند اى اهل بهشت و اى اهل جهنّم بيائيد و نگاه كنيد و آنها ميآيند و نگاه ميكنند و ميشناسند آنرا كه مرگ است و مصوّر باين صورت شده بعد او را ذبح ميكنند و ميگويند اى اهل بهشت هميشه هستيد و مرگ نيست و اى اهل جهنّم هميشه هستيد و مرگ نيست پس اهل بهشت بقدرى خوشحال ميشوند كه اگر مرگ بود از شدّت فرح ميمردند و اهل جهنم نعره‌اى ميكشند كه اگر مرگ بود از غصّه ميمردند و قيامت وقتى بر پا ميشود كه تمام مردم مرده باشند و كسى متصرّف در زمين جز خدا نباشد چون وارث كسى است كه بعد از مردن كسى بماند

جلد 3 صفحه 475

و اموال او را تصرّف نمايد يا با او پايدار باشد و خداوند با زمين و اهل آن بهر دو معنى وارث است و همه در خاتمه امر باو رجوع و بازگشت مينمايند ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ أَنذِرهُم‌ يَوم‌َ الحَسرَةِ إِذ قُضِي‌َ الأَمرُ وَ هُم‌ فِي‌ غَفلَةٍ وَ هُم‌ لا يُؤمِنُون‌َ (39)

و بترسان‌ ‌آنها‌ ‌را‌ ‌از‌ روز حسرت‌ و ندامت‌ زماني‌ ‌که‌ گذشته‌ كار و ‌آنها‌ ‌در‌ غفلت‌ بودند و ‌آنها‌ ايمان‌ نمي‌آورند و انذرهم‌ ‌که‌ اولين‌ تكليف‌ پيغمبران‌ بشارت‌ و انذار ‌است‌ بشارت‌ باهل‌ ايمان‌ و تقوي‌ و اعمال‌ صالحه‌ و انذار ‌از‌ شرك‌ و كفر و ضلالت‌ و فسق‌ و فجور و اعمال‌ سيّئه‌ و اخلاق‌ رذيله‌ و صفات‌ خبيثه‌.

يوم الحسرة ‌که‌ يكي‌ ‌از‌ اسامي‌ يوم القيامة يوم الحسرة ‌است‌ ‌حتي‌ اهل‌ بهشت‌ حسرت‌ ميبرند ‌که‌ اي‌ كاش‌ بيشتر و بهتر عمل‌ كرده‌ بوديم‌ ‌تا‌ درجات‌ ‌آنها‌ بيشتر و بالاتر ميشد.

إِذ قُضِي‌َ الأَمرُ ‌پس‌ ‌از‌ مردن‌ ديگر نه‌ ايمان‌ قبول‌ ميشود و نه‌ توبه‌.

وَ لَيسَت‌ِ التَّوبَةُ لِلَّذِين‌َ يَعمَلُون‌َ السَّيِّئات‌ِ حَتّي‌ إِذا حَضَرَ أَحَدَهُم‌ُ المَوت‌ُ قال‌َ إِنِّي‌ تُبت‌ُ الآن‌َ وَ لَا الَّذِين‌َ يَمُوتُون‌َ وَ هُم‌ كُفّارٌ نساء ‌آيه‌ 18.

وَ هُم‌ فِي‌ غَفلَةٍ تصور ميكنند و خيال‌ مي‌كنند هميشه‌ ‌در‌ دنيا هستند و ‌پس‌ ‌از‌ موت‌ خبري‌ نيست‌ و بكلّي‌ منكر معاد ميشوند وَ هُم‌ لا يُؤمِنُون‌َ بيوم‌ القيامة

جلد 12 - صفحه 443

و يوم البعث‌.

برگزیده تفسیر نمونه


(آیه 39)- بار دیگر روی سر نوشت افراد بی‌ایمان و ستمگر در آن روز تکیه کرده، می‌فرماید: «آنان را از روز حسرت [- روز رستاخیز که برای همه مایه تأسف است] بترسان، در آن هنگام که همه چیز پایان می‌یابد! و آنها در غفلتند و ایمان نمی‌آورند»! (وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فِی غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا یُؤْمِنُونَ).

هم نیکو کاران تاسف می‌خورند ای کاش بیشتر عمل نیک انجام داده بودند و هم بد کاران چرا که پرده‌ها کنار می‌رود و حقایق اعمال و نتائج آن بر همه کس آشکار می‌شود.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع