آداب دعا کردن

در منابع اسلامی برای دعا کردن آدابی ذکر شده است که عبارتند از:

1. داشتن حضور قلب.
2. خضوع و فروتنی.
3. شناخت خدا و اعتقاد به قدرت او و علم او به نیاز انسان.
4. امیدواری به خدا و قطع امید از دیگران.
5. پرهیز از گناه به ویژه ظلم مالی و آبرویی به مردم.
6. گریستن؛ روایت شده است: بین بهشت و جهنم، گردنه ای است که کسی از آن عبور نمی کند، مگر کسانی که از ترس خدا، خیلی گریه کرده باشند.
7. سپاس و ستایش خداوند.
8. ذکر نامهای خدا که مناسب دعایش می باشد و نیز گفتن نعمتهای خداوند و شکر آن، بیان گناهان و آمرزش خواستن برای آنها.
9. درنگ و عجله نکردن و اصرار و پافشاری در دعا؛ زیرا خداوند درخواست کننده لجوج را دوست دارد و حداقل پافشاری این است که دعای خود را سه بار تکرار کرده و خواسته خود را سه بار بگوید.
10. پنهان دعا کردن؛ زیرا هم فرمان خداوند را که می فرماید: در پنهان دعا کنید، اجابت کرده و هم از آفت ریا دور می ماند. روایت شده است: دعای پنهانی، برابر با هفتاد دعای آشکار است.
11. با دیگران دعا کردن؛ دعا در جمع نیز باعث اجابت است. بهترین جمعیت برای دعا، چهل نفر است. چهار نفر هم می توانند هر کدام ده بار دعا کنند و اگر نتوانست در جمع دعا کند، خود نیز می تواند چهل بار دعا کند.
12. تضرع در دعا به همراه قلب خاضع و بدن متواضع و چاپلوسی؛ خداوند به حضرت موسی (علیه السلام) وحی کرد: ای موسی! هنگامی که مرا می خوانی ترسان باش، صورت خود را خاک آلوده کن و با اعضای مهم بدنت، برایم سجده کن ... قلبت را با ترس از من بمیران. زنده دل و کهنه لباس باش... .
13. صلوات فرستادن بر حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) و آل او (علیهم السلام) در اول و آخر دعا، باعث اجابت دعا است.
14. پاکدلی و روی آوردن با تمام وجود به خداوند.
15. دعا کردن قبل از بلا.
16. شریک نمودن دیگران در دعا، و قبل از خود آنان را دعا کردن.
17. بلند کردن کف دستها هنگام دعا.
18. در دست داشتن انگشتر عقیق یا فیروزه؛ از امام صادق (علیه السلام) روایت شده: هیچ کف دستی به سوی خدای متعال بلند نشده است که نزد او محبوبتر باشد از کفی که انگشتر عقیق در آن است.
19. صدقه دادن قبل از دعا، باعث اجابت دعا می گردد.
20. انتخاب اوقات مخصوصی برای دعا؛ مثل شب و روز جمعه، بین ظهر و عصر روز چهارشنبه برای نفرین کردن کفار، وقت نماز عشاء، یک ششم اول از نیمه دوم شب، آخر شب تا طلوع فجر، بین طلوعین، سه شب قدر در ماه رمضان که برترین آن شب بیست و سوم است، شبهای احیاء که عبارتند از: شب اول رجب، نیمه شعبان، عید فطر و عید قربان و روز عرفه، هنگام وزیدن بادها، باریدن باران، از بین رفتن سایه ها و ریختن اولین قطره خون مقتول مؤمن، هنگام اذان ظهر و از طلوع فجر تا طلوع خورشید، بعد از نمازهای واجب، وتر، فجر و نماز ظهر و مغرب.
21. مکانهای خاص نیز به اجابت دعا کمک می کنند؛ مانند: رأس الحسین و مکانی که زیر گنبد آن قرار دارد.
22. داشتن حالات عالی؛ مانند رقّت قلب.
23. دعا به همراه طهارت، نماز و روزه.

منابع

• آداب معنوی؛ ۲۰۰۰ عمل مستحب و مکروه، روح‌الله ابرقویی، قم، نشر حرم، ۱۳۸۱.