میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]}}
 
{{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]}}
  
ثُرَیّا تِهْرانی، میرزا حیدرعلی (1250-1318ق/1834-1900مشاعر، ادیب و خوشنویس.
+
'''میرزا حیدرعلی ثریّا تهرانی'''، (۱۲۵۰-۱۳۱۸ شادیب، خوشنویس و شاعر [[تخلص|متخلص]] به «ثریّا» و ملقب به «مجدالادباء»، در دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. «خیرالکلام فی مدائح الکرام» و «دیوان اشعار» از جمله آثار اوست.
  
==تخلص شعری==
+
==زندگی‌نامه ==
  
متخلص به ثریا و ملقب به مجدالادبا، در دوره ناصرالدین شاه قاجار. او گاهی مجد نیز تخلص می‌کرد.
+
میرزا حیدرعلی در سال ۱۲۵۰ شمسی در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به [[تهران]] رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری [[احکام شرعی]] اشتغال یافت.<ref>عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.</ref> پس از آن او توانست به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.<ref>بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۵، ص۱۸۴.</ref>
  
==گزیده زندگینامه ثریا==
+
میرزا حیدرعلی تهرانی با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای [[تخلص]] «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.<ref>عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲؛ نیز نک‌: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص۴۱.</ref>
  
ثریا در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری احکام شرعی اشتغال یافت.<ref>عبرت، مدینة الادب، 582.</ref> پس از آن به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.<ref>بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج1، ص173؛ مدرس، ریحانة الادب، ج5، ص184.</ref> وی سرانجام در تهران درگذشت.<ref>عبرت، مدینة الادب، 582.</ref>
+
میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی سرانجام در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی در تهران درگذشت.<ref>عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.</ref>
  
==مناظرات شعری ثریا==
+
==آثار و تألیفات==
  
ثریا با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.<ref>عبرت، مدینة الادب، 582؛ نیز نک‌: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص41.</ref>
+
* خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح [[ائمه اطهار]] علیهم السلام؛
 +
* دیوان اشعار؛
 +
* ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛
 +
* دیباچه بر دیوان محیط قمی؛
 +
* دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛
 +
* دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛
 +
* دیباچه‌ بر نسخه‌ای از [[مثنوی معنوی (کتاب)|مثنوی مولوی]] که [[میرزا ابوالحسن جلوه]] آن را آماده چاپ کرده بود؛
 +
* الغدیریه؛ نمونه‌ای از خوشنویسی های او.<ref>نک‌: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۳۰۳؛ آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۲۵۶-۲۵۷، ج۹، ص۱۸۴، ج۱۶، ص۲۷، ج۲۲، ص۷۱؛ ملی، خطی، ج۱، ص۲۷۳؛ معلم، مکارم الآثار، ج۴، ص۱۳۶۲-۱۳۶۳؛ مرکزی، خطی، ج۱۲، ص۲۸۲۸؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳.</ref>
  
==آثار==
+
==پانویس==
 +
<references />
 +
==منابع==
  
خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح [[ائمه اطهار]]؛ ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛ دیوان اشعار (چ1312 و 1328ق)؛ دیباچه بر دیوان محیط قمی؛ دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛ دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛ دیباچه‌ بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که ابوالحسن جلوه آن را آماده چاپ کرده بود؛ الغدیریه؛ منشآت و نمونه‌ای از خوشنویسی های او.<ref>نک‌: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج1، ص303؛ آقابزرگ، الذریعة، ج2، ص256-257، ج9، ص184، ج16، ص27، ج22، ص71؛ ملی، خطی، ج1، ص273؛ معلم، مکارم الآثار، ج4، ص1362-1363؛ مرکزی، خطی، ج12، ص2828؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج1، ص173.</ref>
+
*[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی (کتاب)|دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]، مدخل "ثریا تهرانی" نوشته سارا هاشمی، جلد ۱۷.
 
 
==پانویس==
 
<references/>
 
==منابع مقاله==
 
* آقابزرگ، الذریعة؛ اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1363ش؛
 
* بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، 1345ش؛
 
* دانش، تقی، مقدمه بر دیوان محیط قمی، تهران، 1328ش؛
 
* عبرت نائینی، محمدعلی، مدینة الادب، تهران، 1376ش؛
 
* مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، 1369ش؛
 
* مرکزی، خطی؛
 
* معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، اصفهان، 1337ش؛
 
* ملی، خطی.
 
  
==منبع==
 
* سارا هاشمی، مدخل «ثریا تهرانی» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد 17.
 
 
[[رده:شعرای پارسی گو]]
 
[[رده:شعرای پارسی گو]]
 
[[رده:شعرای پارسی گوی قرن چهاردهم]]
 
[[رده:شعرای پارسی گوی قرن چهاردهم]]
 
[[رده:خطاطان]]
 
[[رده:خطاطان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۶

Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از دائرة المعارف بزرگ اسلامی است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


میرزا حیدرعلی ثریّا تهرانی، (۱۲۵۰-۱۳۱۸ ش)، ادیب، خوشنویس و شاعر متخلص به «ثریّا» و ملقب به «مجدالادباء»، در دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. «خیرالکلام فی مدائح الکرام» و «دیوان اشعار» از جمله آثار اوست.

زندگی‌نامه

میرزا حیدرعلی در سال ۱۲۵۰ شمسی در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری احکام شرعی اشتغال یافت.[۱] پس از آن او توانست به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.[۲]

میرزا حیدرعلی تهرانی با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.[۳]

میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی سرانجام در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی در تهران درگذشت.[۴]

آثار و تألیفات

  • خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح ائمه اطهار علیهم السلام؛
  • دیوان اشعار؛
  • ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛
  • دیباچه بر دیوان محیط قمی؛
  • دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛
  • دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛
  • دیباچه‌ بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که میرزا ابوالحسن جلوه آن را آماده چاپ کرده بود؛
  • الغدیریه؛ نمونه‌ای از خوشنویسی های او.[۵]

پانویس

  1. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.
  2. بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۵، ص۱۸۴.
  3. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲؛ نیز نک‌: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص۴۱.
  4. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.
  5. نک‌: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۳۰۳؛ آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۲۵۶-۲۵۷، ج۹، ص۱۸۴، ج۱۶، ص۲۷، ج۲۲، ص۷۱؛ ملی، خطی، ج۱، ص۲۷۳؛ معلم، مکارم الآثار، ج۴، ص۱۳۶۲-۱۳۶۳؛ مرکزی، خطی، ج۱۲، ص۲۸۲۸؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳.

منابع