فضائل اهل بيت رسول (ص) و مناقب اولاد بتول (س) (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
Ketab38.jpg
نویسنده عمادالدین حسن بن علی طبری
موضوع احادیث شیعه

/فضایل چهارده معصوم

زبان فارسی
تعداد جلد 1
محقق رسول جعفریان

اخبار و احاديث و حكايت درفضائل اهل بيت


"اخبار و احاديث و حکايات در فضائل اهل بيت رسول صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله و مناقب اولاد بتول سلام‌الله‌عليها" یکی از آثار متعدد عماد الدين طبرى عالم شيعى قرن هفتم و هشتم است كه اصل آن به عربى بوده و عبدالملك بن اسحاق بن فتحان در قرن نهم آن را براى استفاده فارسى زبانان به فارسى برگردانده است.

نام کتاب روشن نيست و آنچه مصحح و احيا كننده اثر، استاد رسول جعفريان به عنوان نام کتاب انتخاب كرده است برگرفته از مقدمه مترجم اين اثر است: «اخبار و احاديث و حكايات در فضائل اهل بيت رسول و مناقب اولاد بتول». مؤلف نام کتاب را در مقدمه ذكر نكرده بلكه به اشاره از ديگر آثارش مناقب الطاهرين و كامل بهايى و منهج بهايى ياد مى‌كند كه به بهاء الدين حاكم اصفهان تقديم كرده و به نام او نوشته است. به گفته جعفريان، اثر حاضر را مى‌توان ترجمه «كفايت در امامت» دانست كه مترجم در مقدمه خود آن را اينگونه وصف مى‌كند: «اين کتاب مشتمل است بر اخبار و احاديث و حكايات در فضيلت اهل بيت رسول و مناقب اولاد بتول و آنكه ايشان بر حقند و ديگران كه منكر ايشانند بر باطل». صاحب رياض العلماء تصور كرده است اين کتاب ترجمه اسرار الامامه عماد طبرى است ولى ظاهراً اين تطبيق صحيح نيست همانگونه كه ترجمه مناقب الطاهرين نيز نمى‌تواند باشد. بر بالاى نسخه‌اى از کتاب عنوان رساله در امامت آمده كه به نظر مصحح، اين هم درست نيست. به نظر وى زمان تأليف اين اثر ميانه سال‌هاى 675 تا 678 تخمين زده مى‌شود.

محتواى اثر

108 صفحه از کتاب حاضر درباره مؤلف و آثار اوست كه به قلم مصحح نگارش شده و پس از آن اصل کتاب با شماره‌گذارى جديد صفحات آغاز مى‌شود. مؤلف با مقدمه‌اى درباره اينكه شيعه اماميه فرقه محقه است، کتاب را آغاز كرده و سپس به نقل بيست حديث در فضيلت اهل بيت مى‌پردازد. اين قسمت از کتاب، حجم چندانى ندارد و مؤلف به سرعت از آن گذشته است. منبع اصلى اين احاديث کتاب المجتبى اثر محمود صالحانى اصفهانى شافعى است.

در قسمت دوم به نقد و بررسى 23 خبر پرداخته كه درباره فضيلت صحابه و خلفا نقل شده است. طبرى ضمن نقل هر خبر به نقد و بررسى و بيان اشكالات اين اخبار مى‌پردازد. قسمت اصلى کتاب را همين اخبار و بيان اشكالات در بر گرفته و مؤلف ضمن نقد اين اخبار، به بيان روايات صحيح و مناقب اهل بيت و شخص اميرمؤمنان مى‌پردازد. در مواردى هم با ذكر تنبيهاتى به مناسبت، از ظلم‌هاى رفته بر اهل بيت و شيعيان سخن مى‌گويد. مترجم در هر دو قسمت، متن عربى احاديث را هم ذكر كرده و سپس ترجمه مى‌كند.

منابع کتاب

بيشترين منابع مؤلف، آثار محدثان سنى مذهب اصفهان است مانند: مناقب ابن مردويه، منتهى المآرب شافعى اصفهانى، المجتبى نوشته صالحانى اصفهانى، حليةالاولياء ابونعيم اصفهانى، شهاب الاخبار قضاعى و شرح آن، تفسير شيرازى، کتاب بخارى و مسلم، فتوح ابن‌اعثم، مصابيح از بغوى، الاربعين خوارزمى، الاربعين نيشابورى، تفسير ثعلبى، تفسير سلمانى و راحةالمؤلف از مؤلفى ناشناخته.

مؤلف با حمايت محمد جوينى حاكم اصفهان به بيان معارف و احاديث شيعه پرداخته و گاه مطالبى عاميانه و بدون سند را ارائه مى‌كند.

منبع

ویکی نور

متن کتاب

اخبار و احاديث و حكايت درفضائل اهل بيت