علیم (اسم الله)

این صفحه مدخلی از فرهنگ قرآن است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

عليم، از مشتقّات «علم» و از اسما و صفات خداوند است. علم از لوازم حيات است، و حيات، صفت ذاتى اوّلى خداوند متعال است. علم او مثل ساير صفات ذات او، هميشه و لايزال در فعليّت تامّه واجب و ثابت است. براى ذات و صفات او نهايت و حدّ و غايتى نيست، ازلى و ابدى و به هر چيزى محيط است؛ يعنى حقيقت علم او به معناى شهود، حضور و احاطه او بر هر چيز است. عليم، صفت مشبّهه علم است و در موردى به كار مى رود كه به ثبوت صفت علم اشاره داشته باشد.

اين واژه در قرآن در 162 بار در قرآن به كار رفته و اكثر كاربرد آن در مورد تثبيت صفت علم است و در كنار اسمى ديگر به كار رفته است كه با معناى آن مناسبت دارد، مثل سميع و حكيم و خبير و... آمده است. همچنين صفات ديگرى چون اَعْلَمْ، عالِم، عالِم الغيب و الشهادة و علاّم الغيوب مورد بررسى قرار گرفته است.

و نيز : بقره (2) 29 و 32 و95 و 115 و 127 و 137 و 158 و 181 و 215 و 224 و 227 و 231 و 244 و 246 و 247 و 256 و 261 و 268 و 273 و 282 و 283 ؛ آل عمران (3) 34 و 35 و 36 و 73 و 92 و 115 و 119 و 121 و 154 و 167 ؛نساء (4) 11 و 12 و 17و 24 و 25 و 26 و32 و 35 و 39 و 45 و 70 و 92 و 104 و 111 و 127 و 147 و 148 و 170 و 176 ؛ مائده (5) 7 و 54 و 61 و 76 و 97 و 109 و 116 ؛ انعام (6) 13 و 53 و 58 و 73 و 83 و 96 و 101 و 115 و 117 و 118 و 119 و 124 و 128 و 139 ؛ اعراف (7) 109 و 112 و 200 ؛ انفال (8) 17 و 42 و 43 و 53 و 61 و 71 و 75 ؛ توبه (9) 15 و 25 و 44 و 47 و 60 و 78 و 93 و 94 و 96 و 97 و 98 و 105 و 110 ؛ يونس (10) 36 و 40 و 65 و 79 ؛ هود (11) 5 و 31 ؛ يوسف (12) 6 و 19 و 34 و 50 و 55 و 71 و 76 و 83 و 100 ؛ رعد (13) 9 ؛ حجر (15) 25 و 53 و 86 ؛ نحل (16) 28 و 70 و 101 و 125 ؛ اسراء (17) 25 و 47 و 54 و 55 ؛ كهف (18) 19 و 21 و 22 و 26 ؛ مريم (19) 70 ؛ طه (20) 104 ؛ انبياء (21) 4 ؛ حج (22) 52 و 59 و 68 ؛ مؤمنون (23) 51 و 92 و 96 ؛ نور (24) 18 و 21 و 28 و 32 و 35 و 41 و 58 و 59 و 60 و 64 ؛ شعراء (26) 34 و 37 و 188 و 220 ؛ نمل (27) 6 و 78 ؛ قصص (28) 37 و 56 و 85 ؛ عنكبوت (29) 5 و 10 و 32 و 60 و 62 ؛ روم (30) 54 ؛ لقمان (31) 23 و 34 ؛ سجده (32) 6 ؛ احزاب (33) 1 و 40 و 51 و 54 ؛ سبأ (34) 3 و 26 و 48 ؛ فاطر (35) 8 و 38 و 44 ؛ يس (36) 38 و 79 و 81 ؛ زمر (39) 7 و 46 و 70 ؛ غافر (40) 2 ؛ فصلت (41) 12 و 36 ؛ شورى (42) 12 و 24 و 50 ؛ زخرف (43) 9 و 84 ؛ دخان (44) 6 ؛ احقاف (46) 8 ؛ فتح (48) 4 و 26 ؛ حجرات (49) 1 و 8 و 13 و 16 ؛ ق (50) 45 ؛ ذاريات (51) 28 و 30 ؛ نجم (53) 30 و 32 ؛ حديد (57) 3 و 6 ؛ مجادله (58) 7؛ حشر (59) 22 ؛ ممتحنه (60) 1 و 10 ؛ جمعه (62) 7 و 8 ؛ تغابن (64) 4 و 11 و 18 ؛ تحريم (66) 2 و 3 ؛ ملك (67) 13 ؛ قلم (68) 7 ؛ جن (72) 26 ؛ انسان (76) 30 ؛ انشقاق (84) 23

منابع

فرهنگ قرآن، جلد 21، صص 181-180.