علوم حدیث

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۸:۲۰ توسط Saeed zamani (بحث | مشارکت‌ها) (رده جدید)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

منبع: علم الحدیث

نویسنده: کاظم مدیرشانچی

تعریف علم الحدیث و بخش‌های آن

علم الحدیث علمی است که با آن، اقوال و تقریرها و افعال پیغمبر و امام شناخته می‌شود. از تعریف مزبور موضوع آن، که اقوال و احوال و افعال[۱] معصوم است دانسته شد[۲] معمولا علم الحدیث را به دو بخش تقسیم نموده‌اند:

  • اول: علم روایت‌الحدیث که در آن از کیفیت اتصال حدیث به معصوم از لحاظ احوال روات و کیفیت سند و غیره گفتگو می‌شود و اصطلاحا علم اصول الحدیث نامیده شده.[۳]
  • دوم: علم درایت‌الحدیث که از معانی و مفاهیم الفاظ وارد در احادیث بحث می‌نماید.[۴] امام علیه‌السلام فرمود: «حدیث تدری خیر من الف تروی؛ دانستن یک حدیث بهتر از نقل هزار حدیث است».

بخش اول نیز به دو دسته منقسم می‌گردد؛ زیرا گاهی از احوال رجال سند از لحاظ عدالت و وثاقت و عدم آن بحث می شود که به علم رجال مسمی است و هنگامی از کیفیت نقل حدیث به توسط راویان (از لحاظ تواتر و وحدت نقل. اتصال و انقطاع آن و مراتب نقل از نظر صحت و ضعف و اصطلاحات مربوط به این خصوصیات) گفتگو می‌شود که از آن به مصطح الحدیث تعبیر شده است.

پانویس

  1. و به تعبیر دیگر تقریر و امضاء معصوم.
  2. به نقل کشف الظنون قائمه 635، ج 1 از فواید خاقانیه، با تصرف نویسنده.
  3. اخیرا نزد عده‌ای به غلط به (درایة الحدیث) نیز موسوم گشته در صورتی که درایت به معنی فهم معانی است و شناسائی اصطلاحات متناسب با نام (مصطلح الحدیث) است. ظاهرا اول کسی که مصطلح الحدیث را درایة الحدیث نامید، ابن اکفانی باشد. (تحفة الاحوذی، ص 2)
  4. هو علم ینقل اقوال النبی و افعاله بالسماع و ضبطها و تحریرها. درایة الحدیث علمی است که اقوال و افعال پیغمبر را به واسطه وسائطی که به آن حضرت برسد نقل کند.(تحفة الاحوذی)