شیخ ابوعلی حائری: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | محمد بن اسماعیل بن عبدالجبار (۱۱۵۹- ۱۲۱۵ یا ۱۲۱۶ ق / ۱۷۴۶- ۱۸۰۰ یا ۱۸۰۱ م)، رجال شناس، فقیه امامی و مؤلف منتهی المقال. پدر وی مازندرانی بود | + | محمد بن اسماعیل بن عبدالجبار (۱۱۵۹- ۱۲۱۵ یا ۱۲۱۶ ق / ۱۷۴۶- ۱۸۰۰ یا ۱۸۰۱ م)، رجال شناس، فقیه امامی و مؤلف منتهی المقال. پدر وی مازندرانی بود<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ج3، ص۴۰۲؛ امین، اعیان الشیعة، ج9، ص124</ref>، اما او خود در [[کربلا]] زاده شد و کمتر از ۱۰ سال داشت که پدرش را از دست داد. پس از کسب مقدمات علوم نزد فقهای آن زمان به ویژه [[وحید بهبهانی]] به فراگیری دانش پرداخت<ref>ابوعلی، منتهی المقال،ج4، ص ۳۴۸</ref>. همچنین گفته شده که نزد سید مهدی بحرالعلوم و سید محسن اعرجی کاظمی نیز دانش آموخت<ref>نوری، مستدرک الوسائل، همانجا؛ مدرس، ریحانة الادب، ج7، ص210</ref>. ابوعلی به گفته خود سفرهای چندی نیز به نقاط مختلف چون [[حجاز]] و [[یمن]] داشته است (ص ۳۴۸). در میان شاگردان وی تنها از عبدالعلی رشتی نام برده شده است<ref>نوری، مستدرک الوسائل، همانجا</ref>. |
| − | بر پایه نوشته فرزندش در حاشیه [[منتهی المقال]]، وی در بازگشت از سفر [[حج]] در [[نجف]] (۱۲۱۶ق) در گذشت و همانجا مدفون شد | + | بر پایه نوشته فرزندش در حاشیه [[منتهی المقال]]، وی در بازگشت از سفر [[حج]] در [[نجف]] (۱۲۱۶ق) در گذشت و همانجا مدفون شد<ref>نک: کشمیری، نجوم السماء، ص۳۲۹؛ آقابزرگ، الذریعه؛ همو، مصفی المقال، ص۳۹۴</ref>، اما <ref>خوانساری، روضات الجنات، ج4، ص405</ref> و <ref>خراسانی، منتخب التواریخ، ص۳۱۴</ref> مرگ وی را در ۱۲۱۵ ق و در کربلا دانسته اند و <ref>مدرس، ریحانة الادب، ج۷، ص۲۱۰</ref>نیز تأکید کرده که او در [[کربلا]] به خاک سپرده شده است. |
| − | ابوعلی تألیفاتی داشته که معروف ترین آنها منتهی المقال فی احوال الرجال در زمینه [[رجال]] شیعه است. وی در تألیف این کتاب بیش از هر چیز به منهج المقال تعلیقات و حواشی متعددی نوشته شده که برخی از آنها را | + | ابوعلی تألیفاتی داشته که معروف ترین آنها منتهی المقال فی احوال الرجال در زمینه [[رجال]] شیعه است. وی در تألیف این کتاب بیش از هر چیز به منهج المقال تعلیقات و حواشی متعددی نوشته شده که برخی از آنها را [[آقابزرگ طهرانی|آقابزرگ]] درالذریعه<ref>آقابزرگ،الذریعة، ج۲۳، ص۱۴</ref> نام برده است. مهم ترین آنها عبارتنداز: تکملة رجال ابی علی از ملادرویش علی حائری و اکمال منتهی المقال از محمدعلی آل کشکول حائری. منتهی المقال چندبار در تهران (۱۲۶۷، ۱۳۰۰ و ۱۳۰۲ ق) به چاپ سنگی رسیده است. |
| − | آثار خطی وی عبارتند از: ۱. زهرالریاض، رساله ای است فارسی در [[طهارت]]، صلات و [[صوم]] که آن را از کتاب ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است. نسخه هایی از این کتاب در کتابخانه های دانشکده ادبیات [[تهران]]، ضمن مجموعه اهدایی [[امام جمعه]] کرمان | + | آثار خطی وی عبارتند از: ۱. زهرالریاض، رساله ای است فارسی در [[طهارت]]، صلات و [[صوم]] که آن را از کتاب ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است. نسخه هایی از این کتاب در کتابخانه های دانشکده ادبیات [[تهران]]، ضمن مجموعه اهدایی [[امام جمعه]] کرمان<ref>دانش پژوه، فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده ادبیات، ص۹۰</ref>، مجلس شورا<ref>شورا، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد ج۷، ص۱۳۷- ۱۳۸</ref>، سپهسالار<ref>دانش پژوه، فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده ادبیات، ج۵، ص۸۹</ref> و وزیری یزد<ref>شیروانی، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد، ج۳/ص۹۶۳- ۹۶۴، ج۵، ص۱۵۶۳</ref> نگهداری می شود؛ ۲. العذاب الواصب علی الجاحد الناصب، که ردیه ای است بر نواقص الروافض میرزا مخدوم شریفی که از آن به النقض علی نواقض الروافض نیز تعبیر می شود و نسخه ای از آن در کتابخانه [[آستان قدس رضوى|آستان قدس]] مضبوط است<ref>آستان، فهرست، ج۴، ص۲۰۵- ۲۰۶؛ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا</ref>. |
| − | ابوعلی در منتهی المقال برخی از تألیفات دیگر خود را نیز نام برده است که عبارتند از: ترجمه رساله [[مناسک حج]] وحید بهبهانی؛ ترجمه رساله دیگری در مناسک حج از آقا محمدعلی فرزند [[وحید بهبهانی]]؛ رساله ای در بیان واجبات حج و محرمات و مکروهات و مستحبات آن که از ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است؛ عقدالّالی البهیّة فی الرد علی الطائفة الغبیة | + | ابوعلی در منتهی المقال برخی از تألیفات دیگر خود را نیز نام برده است که عبارتند از: ترجمه رساله [[مناسک حج]] وحید بهبهانی؛ ترجمه رساله دیگری در مناسک حج از آقا محمدعلی فرزند [[وحید بهبهانی]]؛ رساله ای در بیان واجبات حج و محرمات و مکروهات و مستحبات آن که از ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است؛ عقدالّالی البهیّة فی الرد علی الطائفة الغبیة<ref>ابوعلی، منتهی المقال،ص۳۴۸</ref>. |
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | * آستان قدس، فهرست: آقابزرگ، الذریعة: همو مصفی المقال، به کوشش احمد منزوی، تهران، 1337ش. | ||
| + | * ابوعلی حائری، محمدبن اسماعیل، منتهی المقال، تهران، 1300ق. | ||
| + | * امین، محسن، اعیان الشیعة، بیرت، 1403ق/1983م. | ||
| + | * خراسانی، محمدهاشم، منتخب التواریخ، به کوشش ابوالحسن شعرانی، تهران، 1352 ش. | ||
| + | * خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران، 1382ق/1962م. | ||
| + | * دانش پژوه، محمدتقی، فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده ادبیات، تهران، 1344ش. | ||
| + | * همو، و علینقی منزوی، فهرست کتابخانه سپهسالار، تهران، 1356ش/1977م. | ||
| + | * شورا، خطی: شیروانی، محمد، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد، تهران، 1350-1358ش. | ||
| + | * کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء، قم، 1394ق. | ||
| + | * مدرس، محمدعلی،ریحانة الادب، تبریز، 1346ش. | ||
| + | * نوری، حسین، مستدرک الوسائل، تهران، 1318-1321ق. | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۲۳
محمد بن اسماعیل بن عبدالجبار (۱۱۵۹- ۱۲۱۵ یا ۱۲۱۶ ق / ۱۷۴۶- ۱۸۰۰ یا ۱۸۰۱ م)، رجال شناس، فقیه امامی و مؤلف منتهی المقال. پدر وی مازندرانی بود[۱]، اما او خود در کربلا زاده شد و کمتر از ۱۰ سال داشت که پدرش را از دست داد. پس از کسب مقدمات علوم نزد فقهای آن زمان به ویژه وحید بهبهانی به فراگیری دانش پرداخت[۲]. همچنین گفته شده که نزد سید مهدی بحرالعلوم و سید محسن اعرجی کاظمی نیز دانش آموخت[۳]. ابوعلی به گفته خود سفرهای چندی نیز به نقاط مختلف چون حجاز و یمن داشته است (ص ۳۴۸). در میان شاگردان وی تنها از عبدالعلی رشتی نام برده شده است[۴].
بر پایه نوشته فرزندش در حاشیه منتهی المقال، وی در بازگشت از سفر حج در نجف (۱۲۱۶ق) در گذشت و همانجا مدفون شد[۵]، اما [۶] و [۷] مرگ وی را در ۱۲۱۵ ق و در کربلا دانسته اند و [۸]نیز تأکید کرده که او در کربلا به خاک سپرده شده است.
ابوعلی تألیفاتی داشته که معروف ترین آنها منتهی المقال فی احوال الرجال در زمینه رجال شیعه است. وی در تألیف این کتاب بیش از هر چیز به منهج المقال تعلیقات و حواشی متعددی نوشته شده که برخی از آنها را آقابزرگ درالذریعه[۹] نام برده است. مهم ترین آنها عبارتنداز: تکملة رجال ابی علی از ملادرویش علی حائری و اکمال منتهی المقال از محمدعلی آل کشکول حائری. منتهی المقال چندبار در تهران (۱۲۶۷، ۱۳۰۰ و ۱۳۰۲ ق) به چاپ سنگی رسیده است.
آثار خطی وی عبارتند از: ۱. زهرالریاض، رساله ای است فارسی در طهارت، صلات و صوم که آن را از کتاب ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است. نسخه هایی از این کتاب در کتابخانه های دانشکده ادبیات تهران، ضمن مجموعه اهدایی امام جمعه کرمان[۱۰]، مجلس شورا[۱۱]، سپهسالار[۱۲] و وزیری یزد[۱۳] نگهداری می شود؛ ۲. العذاب الواصب علی الجاحد الناصب، که ردیه ای است بر نواقص الروافض میرزا مخدوم شریفی که از آن به النقض علی نواقض الروافض نیز تعبیر می شود و نسخه ای از آن در کتابخانه آستان قدس مضبوط است[۱۴].
ابوعلی در منتهی المقال برخی از تألیفات دیگر خود را نیز نام برده است که عبارتند از: ترجمه رساله مناسک حج وحید بهبهانی؛ ترجمه رساله دیگری در مناسک حج از آقا محمدعلی فرزند وحید بهبهانی؛ رساله ای در بیان واجبات حج و محرمات و مکروهات و مستحبات آن که از ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است؛ عقدالّالی البهیّة فی الرد علی الطائفة الغبیة[۱۵].
پانویس
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ج3، ص۴۰۲؛ امین، اعیان الشیعة، ج9، ص124
- ↑ ابوعلی، منتهی المقال،ج4، ص ۳۴۸
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا؛ مدرس، ریحانة الادب، ج7، ص210
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا
- ↑ نک: کشمیری، نجوم السماء، ص۳۲۹؛ آقابزرگ، الذریعه؛ همو، مصفی المقال، ص۳۹۴
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ج4، ص405
- ↑ خراسانی، منتخب التواریخ، ص۳۱۴
- ↑ مدرس، ریحانة الادب، ج۷، ص۲۱۰
- ↑ آقابزرگ،الذریعة، ج۲۳، ص۱۴
- ↑ دانش پژوه، فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده ادبیات، ص۹۰
- ↑ شورا، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد ج۷، ص۱۳۷- ۱۳۸
- ↑ دانش پژوه، فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده ادبیات، ج۵، ص۸۹
- ↑ شیروانی، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد، ج۳/ص۹۶۳- ۹۶۴، ج۵، ص۱۵۶۳
- ↑ آستان، فهرست، ج۴، ص۲۰۵- ۲۰۶؛ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا
- ↑ ابوعلی، منتهی المقال،ص۳۴۸
منابع
- آستان قدس، فهرست: آقابزرگ، الذریعة: همو مصفی المقال، به کوشش احمد منزوی، تهران، 1337ش.
- ابوعلی حائری، محمدبن اسماعیل، منتهی المقال، تهران، 1300ق.
- امین، محسن، اعیان الشیعة، بیرت، 1403ق/1983م.
- خراسانی، محمدهاشم، منتخب التواریخ، به کوشش ابوالحسن شعرانی، تهران، 1352 ش.
- خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران، 1382ق/1962م.
- دانش پژوه، محمدتقی، فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده ادبیات، تهران، 1344ش.
- همو، و علینقی منزوی، فهرست کتابخانه سپهسالار، تهران، 1356ش/1977م.
- شورا، خطی: شیروانی، محمد، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد، تهران، 1350-1358ش.
- کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء، قم، 1394ق.
- مدرس، محمدعلی،ریحانة الادب، تبریز، 1346ش.
- نوری، حسین، مستدرک الوسائل، تهران، 1318-1321ق.
منبع
- علی رفیعی، مدخل «علی حائری» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی(ج6، ص36).
