رأفت

رأفت به معناي نرم دلی يکي از فضايل نفسانی و صفات پسنديده است که در قرآن و روايات آن را ستوده اند.

معناي لغوي رأفت

رأفت نرم و نازک دلى، مقابل سخت دلى است.رأفت، مقابل قساوت ، به معناى شدّت رحمت است.

رأفت در قرآن و روايات

اين فضيلت در حديثى از امام صادق عليه السّلام از لشکريان عقل شمرده شده است. ۱و خداوند در آيات متعدد، خود را بدان توصيف کرده است. ۲ ۳ ۴چنان که پيامبر اکرم صلّى اللَّه عليه و آله را نيز بدان ستوده است. ۵

معناي رأفت بندگان

رأفت در بندگان خدا به معناى نرم و دل نازک بودن است که در محبت و نيکى به ديگران و گذشت از آنان تجلّى مى يابد؛

معناي رأفت خداوند

رأفت خداوند متعال به معناى احسان به بندگان وگذشت ازآنان مى باشد.

تفاوت رأفت با رحمت

تفاوت رأفت با رحمت- که آن نيز به معناى نازک دلى آمده- در اين است که رقت قلب در رأفت بيشتر از رقّت قلب در رحمت است؛ ۶ از اين رو، رأفت در خداوند متعال به معناى احسان و عنايت خاص به بندگان مؤمن است؛ ليکن گستره رحمت الهى وسيع تر است؛ يعنى هم شامل رحمت رحمانيه مى شود که کافر و مؤمن را در بر مى گيرد و هم رحمت رحيميه که اختصاص به مؤمنان دارد؛ اما صفت « رؤف » همچون « رحيم » تنها شامل مؤمنان مى گردد؛ از اين رو، در قرآن کريم در بسيارى از آيات در کنار «رحيم» به کار رفته است.

رأفت در فقه

از احکام آن به مناسبت در باب صلات و حدود سخن گفته اند.

رأفت درنماز باران

به قول منسوب به مشهور ، در نماز باران جدا کردن کودکان از مادر انشان، براى جلب رأفت و رحمت خداوند متعال، مستحب است. ۷

رأفت در اجراي حدود

در قرآن کريم، خداوند متعال در مقام اجراى حد زنا کار ، از اعمال رأفت و دل سوزى در دين خدا نهى کرده است؛ ۸از اين رو، در حدود، شفاعت پذيرفته نمى شود. ۹و به قول مشهور ، تازيانه بايد با شدت زده شود. ۱۰ ۱۱

پانويس

۱. الکافی ج۱، ص۲۱.

۲. بقره/سوره۲، آیه۲۰۷.

۳. توبه/سوره۹، آیه۱۱۷.

۴. نور/سوره۲۴، آیه۲۰.

۵. توبه/سوره۹، آیه۱۲۸.

۶. مجمع البحرین ج۲، ص،۱۱۳ واژه «رؤف»

۷. جواهر الکلام ج۱۲، ص۱۴۴.

۸. نور/سوره۲۴، آیه۲.

۹. جواهر الکلام ج۴۱، ص۳۹۵.

۱۰. المهذب البارع ج۵، ص۴۱.

۱۱. ایضاح الفوائد ج۴، ص۴۸۲.

منبع

ويكي فقه