حضرت خضر علیه السلام

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

حضرت خضر، یکی از اولیاء یا پیامبران معاصر موسی پیغمبر علیه السلام بوده است. او همان عالمی بود که حضرت موسی علیه السلام به دیدارش رفت و صحبت هایی بین آنها رد و بدل شد! در قرآن کریم بدون ذکر نام با عبارتی درخشان ستوده شده است.

«عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا»؛ او یکی از بندگان ما بود که رحمت خود را به سوی او فرستادیم و از نزد خویش به او علم آموختیم. (سوره کهف/65)

قرآن کریم درباره حضرت خضر، چیزی غیر از وصف مذکور و داستان همراهی او با حضرت موسی علیه السلام ذکری نکرده است ولی نام خضر در بعضی از ادعیه رسیده از ائمه مانند دعای "ام داود" در کنار نام پیغمبران آمده است. ولی روایات درباره حضرت خضر مختلف است. بعضی او را همان «الیسع» می دانند که نام او در قرآن آمده است.

روایتی هم از امیرالمؤمنین علیه السلام که نام شش نفر از پیغمبران که هر کدام دو نام داشته اند، حضرت ذکر نمودند و خضر را هم یکی از پیغمبران و نام دیگر او را "تالیا" گفتند. نام اصلی او را "تالیا بن ملکان بن عامر بن ارفخشد بن سام بن نوح علیه السلام گفته اند".

از فرمایش امام صادق علیه السلام چنین برمی آید که خضر را خداوند به سوی قومش مبعوث کرد و او مردم را به توحید و اقرار به انبیای الهی و ایمان به کتابهایش دعوت می کرد. از معجزاتش این بود که بر هر زمین خشکی می نشست، زمین سبز و خرم می شد و دلیل نامش به خضر (سبز) نیز همین است. خضر، طولانی ترین عمر را دارد و از لحاظ این که خضر و الیاس هر دو در این جهان زنده و جاویدند به یکدیگر شبیه اند! نقل است که آن دو هر سال به حج می روند، کعبه را طواف می کنند ولی مردم آنها را نمی شناسند.

خضر همه روزه در بیابان ها و الیاس در میان دریاها می گردند، تا گمشدگان را به راه بیاورند. خواجه عبدالله انصاری گفته است که: حق تعالی با صفت عالمی و صفت حیات خود در خضر متجلی شده، همچنان که با صفت کلام خود در موسی علیه السلام متجلی شده است.

روایات زیادی هم درباره ملاقات و دوستی ائمه اطهار با حضرت خضر نقل شده و در بعضی روایات آنان خضر را برادر خود خطاب کرده اند. از حضرت امام رضا علیه السلام نقل شده که موقع قبض روح پیامبر صلی الله علیه و آله که اهل بیت در خانه بودند، خضر به در خانه آمد و گفت: "السلام علیکم یا اهل البیت".

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: این برادرم خضر است که آمده به شما تسلیت بگوید. امام حسن عسکری علیه السلام، فرزند خود (امام مهدی علیه السلام) را به صحابی خود احمد بن اسحاق معرفی کرد و فرمود: مثل او در این امت، همچون مثل خضر است. چون در روایات آمده که امام دوازدهم شیعیان از جهاتی به خضر شباهت دارد.

منابع