حدیث معلّل‌

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

حدیث معلّل‌

حدیث مُعَللَّ:

از اقسام خبر واحد.

حدیث معلّل در اصطلاح علم درایه به حدیثى اطلاق مى‌شود كه به حسب ظاهر، متن و سند آن بدون اشكال، لیكن در واقع در متن یا سند دچار ضعف دقیق و ظریفى باشد كه تنها افراد خبره و صاحب نظر در فن حدیث متوجه اشكال آن مى‌شوند.[۱]

حدیث معلّل بدین معنا اعتبار ندارد؛ از این رو، آن را از اقسام حدیث ضعیف برشمرده‌اند؛ هر چند در اصطلاح متأخران، حدیث صحیح شمرده شود.[۲]

حدیث معلّل در كلمات متأخران به حدیثى اطلاق مى‌شود كه علت حكم در آن ذكر شده باشد. اصولیان در مقام تعارض دو حدیث، معلل را بر غیرمعلل مقدم و ذكر علت را از اسباب ترجیح دانسته‌اند.[۳] لیكن برخى معلّل بودن را از مرجّحات ندانسته‌اند.[۴]

پانویس

  1. وصول الاخیار/ 111-112.
  2. مقباس الهدایة 1/ 370.
  3. مسالك الافهام 7/ 221-222؛ الرسائل الفقهیة (خواجویى) 1/261؛ ریاض المسائل 13/ 213-214.
  4. مهذّب الاحكام 23/48.

منابع

جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جلد ‌3، صفحه 274‌.