التادیب (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۵: | سطر ۵: | ||
|تصویر= | |تصویر= | ||
| − | |نویسنده= حسین بن روح | + | |نویسنده= حسین بن روح نوبختی |
|موضوع= فقه شیعه | |موضوع= فقه شیعه | ||
| سطر ۱۱: | سطر ۱۱: | ||
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | «التأدیب» عنوان کتابی | + | '''«التأدیب»''' عنوان کتابی منسوب به «[[حسین بن روح نوبختی]]» نائب سوم [[امام زمان]] علیه‌السلام در مسائل [[فقه|فقهی]] است، که بیانگر دانش و مقام علمی مؤلف آن می‌باشد. |
| + | == مؤلف == | ||
| + | «[[حسین بن روح نوبختی|ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى]]» (م، ۳۲۶ ق)، از عالمان و محدثان مشهور [[شیعه]] و سومین فرد از «[[نواب اربعه|نوّاب اربعه]]» [[امام مهدى|امام زمان]] (عجل الله تعالی فرجه) است که در حدود سال ۳۰۵ قمری به این سِمَت منصوب گردید. او از شهرت و اعتبار دینی و اجتماعی مهمی برخوردار بوده و موافقان و مخالفان، او را از عاقلترین مردم دانسته‌اند. | ||
| + | |||
| + | == معرفی کتاب == | ||
| + | [[شیخ طوسی]] در کتاب «[[الغیبة شیخ طوسی (کتاب)|الغیبة]]» خود می نویسد: «[[حسین بن روح نوبختی|حسین بن روح]] کتاب "التأدیب" را جهت بررسی و تدقیق نظر به [[قم]] فرستاد و به جمعی از فقهای آنجا نوشت: این کتاب را مطالعه کنید و ببینید آیا چیزی برخلاف نظر شما در آن هست؟ فقهای قم هم پس از مطالعه کتاب نوشتند: تمام مسائل آن صحیح است و چیزی مخالف رأی ما در آن نیست، جز این که مسأله ای راجع به [[زکات]] فطره در آن است که مقدار فطره یک نفر، نصف صاع از گندم ذکر شده است، در صورتی که نظر ما این است که گندم هم مانند جو، هر کسی باید یک صاع بدهد».<ref>الغیبة، طوسی، ص ۳۹۰؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۳۵۸.</ref> | ||
| + | |||
| + | گرچه فرستادن کتاب به نزد علمای قم منافاتی با نشان دادن آن کتاب به [[امام زمان]](عج) ندارد و چه بسا که آن‌را به امام(ع) نیز نشان داده بود، ولی از آنجا که قم، مرکز فقها و محدّثین [[شیعه]] بوده و تصویب کامل آنها می‌توانسته میزان علم و [[فقه]] و احاطه حسین بن روح را به خوبی مشخص نماید، آثار و برکات فراوانی بر این امر بوده است؛ زیرا این اقدام هم احترام به نظر و مقام علمی فقها است و هم آگاه کردن فقها و دانشمندان از مراتب علم و فضل خود و همراه نمودن آنان با خود برای مبارزه با بدخواهان و مدّعیان دروغین امر نیابت.<ref>چرا حسین بن روح کتاب خود «التأدیب» را برای تصحیح به نزد علمای قم فرستاد؟، [https://www.islamquest.net/fa/archive/fa3564 پایگاه اسلام کوئست].</ref> | ||
| + | |||
| + | با این وجود، برخی در نسبت دادن کتاب «التأدیب» به حسین بن روح تشکیک کرده اند؛ چرا که [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] کتاب «التأدیب» را به او نسبت نداده، بلکه در کتاب رجال خود تألیفی به این نام را به دو نفر: احمد بن عبدالله بن مهران و علی بن محمد بن شیره نسبت می‌دهد.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۹۱ و ص۲۵۶.</ref> و چنانکه گفته شد، تنها در کتاب «[[الغیبة شیخ طوسی (کتاب)|الغیبة]]» [[شیخ طوسی]] چنین آمده است: «أَنْفَذَ الشَّیْخُ الْحُسَیْنُ بْنُ رَوْحٍ رَضِیَ اللهُ عَنْهُ کِتَابَ التَّأْدِیبِ إِلَى قُمَّ وَ کَتَبَ إِلَى جَمَاعَةِ الْفُقَهَاءِ بِهَا وَ قَالَ لَهُمْ انْظُرُوا فِی هَذَا الْکِتَابِ وَ انْظُرُوا فِیهِ شَیْءٌ یُخَالِفُکُمْ؛ حسین بن روح، براى ارزیابى کتاب التأدیب، آن‌را نزد گروهى از فقها در قم فرستاد تا پس از بررسى نظر دهند که چیزى از محتواى آن با نظر آنان مخالفت دارد یا نه...». همان‌طور که در متن عربی این نقل آمده است، بیان نشده که کتاب التأدیب اثر حسین بن روح است، اگر چه برخی این کتاب را به وی نسبت داده‌اند،<ref>سیدمحمد کاظم طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ج ۲، ص ۷۵، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۰ش.</ref> ولی با توجه به جایگاه حسین بن روح و موقعیت او در بین شیعیان، بسیار طبیعی است که برخی از تألیفات دیگران را جهت اطمینان به محتوای آن، بر عده‌ای از علمای شیعه عرضه کرده و از نظر آنان آگاه شود.<ref>آیا کتاب «التأدیب» برای شلمغانی است یا حسین بن روح؟، پایگاه اسلام کوئست.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت) | + | *موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت)، مجتبی تونه‌ای، ص۲۱۷. |
| − | + | *[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa64762 آیا کتاب "التأدیب" برای شلمغانی است یا حسین بن روح؟، پایگاه اسلام کوئست]. | |
| − | [ | ||
[[رده:منابع فقهی]] | [[رده:منابع فقهی]] | ||
| + | [[رده:منابع فقه روایی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۲۱
| نویسنده | حسین بن روح نوبختی |
| موضوع | فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«التأدیب» عنوان کتابی منسوب به «حسین بن روح نوبختی» نائب سوم امام زمان علیه‌السلام در مسائل فقهی است، که بیانگر دانش و مقام علمی مؤلف آن می‌باشد.
محتویات
مؤلف
«ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى» (م، ۳۲۶ ق)، از عالمان و محدثان مشهور شیعه و سومین فرد از «نوّاب اربعه» امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) است که در حدود سال ۳۰۵ قمری به این سِمَت منصوب گردید. او از شهرت و اعتبار دینی و اجتماعی مهمی برخوردار بوده و موافقان و مخالفان، او را از عاقلترین مردم دانسته‌اند.
معرفی کتاب
شیخ طوسی در کتاب «الغیبة» خود می نویسد: «حسین بن روح کتاب "التأدیب" را جهت بررسی و تدقیق نظر به قم فرستاد و به جمعی از فقهای آنجا نوشت: این کتاب را مطالعه کنید و ببینید آیا چیزی برخلاف نظر شما در آن هست؟ فقهای قم هم پس از مطالعه کتاب نوشتند: تمام مسائل آن صحیح است و چیزی مخالف رأی ما در آن نیست، جز این که مسأله ای راجع به زکات فطره در آن است که مقدار فطره یک نفر، نصف صاع از گندم ذکر شده است، در صورتی که نظر ما این است که گندم هم مانند جو، هر کسی باید یک صاع بدهد».[۱]
گرچه فرستادن کتاب به نزد علمای قم منافاتی با نشان دادن آن کتاب به امام زمان(عج) ندارد و چه بسا که آن‌را به امام(ع) نیز نشان داده بود، ولی از آنجا که قم، مرکز فقها و محدّثین شیعه بوده و تصویب کامل آنها می‌توانسته میزان علم و فقه و احاطه حسین بن روح را به خوبی مشخص نماید، آثار و برکات فراوانی بر این امر بوده است؛ زیرا این اقدام هم احترام به نظر و مقام علمی فقها است و هم آگاه کردن فقها و دانشمندان از مراتب علم و فضل خود و همراه نمودن آنان با خود برای مبارزه با بدخواهان و مدّعیان دروغین امر نیابت.[۲]
با این وجود، برخی در نسبت دادن کتاب «التأدیب» به حسین بن روح تشکیک کرده اند؛ چرا که نجاشی کتاب «التأدیب» را به او نسبت نداده، بلکه در کتاب رجال خود تألیفی به این نام را به دو نفر: احمد بن عبدالله بن مهران و علی بن محمد بن شیره نسبت می‌دهد.[۳] و چنانکه گفته شد، تنها در کتاب «الغیبة» شیخ طوسی چنین آمده است: «أَنْفَذَ الشَّیْخُ الْحُسَیْنُ بْنُ رَوْحٍ رَضِیَ اللهُ عَنْهُ کِتَابَ التَّأْدِیبِ إِلَى قُمَّ وَ کَتَبَ إِلَى جَمَاعَةِ الْفُقَهَاءِ بِهَا وَ قَالَ لَهُمْ انْظُرُوا فِی هَذَا الْکِتَابِ وَ انْظُرُوا فِیهِ شَیْءٌ یُخَالِفُکُمْ؛ حسین بن روح، براى ارزیابى کتاب التأدیب، آن‌را نزد گروهى از فقها در قم فرستاد تا پس از بررسى نظر دهند که چیزى از محتواى آن با نظر آنان مخالفت دارد یا نه...». همان‌طور که در متن عربی این نقل آمده است، بیان نشده که کتاب التأدیب اثر حسین بن روح است، اگر چه برخی این کتاب را به وی نسبت داده‌اند،[۴] ولی با توجه به جایگاه حسین بن روح و موقعیت او در بین شیعیان، بسیار طبیعی است که برخی از تألیفات دیگران را جهت اطمینان به محتوای آن، بر عده‌ای از علمای شیعه عرضه کرده و از نظر آنان آگاه شود.[۵]
پانویس
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۳۹۰؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۳۵۸.
- ↑ چرا حسین بن روح کتاب خود «التأدیب» را برای تصحیح به نزد علمای قم فرستاد؟، پایگاه اسلام کوئست.
- ↑ نجاشی، رجال نجاشی، ص۹۱ و ص۲۵۶.
- ↑ سیدمحمد کاظم طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ج ۲، ص ۷۵، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۰ش.
- ↑ آیا کتاب «التأدیب» برای شلمغانی است یا حسین بن روح؟، پایگاه اسلام کوئست.
منابع
- موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت)، مجتبی تونه‌ای، ص۲۱۷.
- آیا کتاب "التأدیب" برای شلمغانی است یا حسین بن روح؟، پایگاه اسلام کوئست.
