آيه متعه

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۰۶:۴۸ توسط بهرامی (بحث | مشارکت‌ها) (تعیین رده و ویرایش جزیی متن)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

آیه متعه

آیه 24 سوره نساء/4 را كه به ‌حلیت و جواز متعه زنان پرداخته، «آیه تمتع»[۱] یا «متعه» گفته‌اند:[۲] «فَما استَمتَعتُم بِه مِنهُنّ فَاتوهُنَّ أُجورَهُنَّ فَریضَةً».

شیعه و بیشتر مفسران اهل سنت دلالت این آیه را بر مشروعیت متعه مسلم دانسته و گفته‌اند كه «استمتاع»، در نكاح دائم ظهور ندارد؛ از همین‌رو فقیهان مذاهب، اجراى عقد نكاح دائم را به لفظ استمتاع و تمتع، بدون قرینه جایز نمى‌دانند.[۳]

افزون بر این، از ظهور پرداخت تمام اجر (مهر) به مجرد استمتاع استفاده كرده‌اند كه مقصود، عقد دائم نیست؛ زیرا در عقد دائم تمام مهر با وطى واجب مى‌شود، نه به مجرد استمتاع.[۴]

آن گروه از اهل سنت كه دلالت آیه را بر متعه پذیرفته‌اند، معتقد به نسخ این آیه با آیات 5‌، 6‌ و 7 سوره مؤمنون/23 و نیز 29، 30 و 31 سوره معارج/70 شده‌اند.[۵] شیعه با استناد به روایاتى، به طور گسترده به این ادعا پاسخ داده است؛ از جمله، این سخن عمر بن خطاب كه گفت: متعتان كانتا فى عهد رسول اللّه انا انهى عنهما و اعاقب علیهما، خود دلیل بر جواز متعه در زمان رسول خدا صلى الله علیه و آله و عدم تحریم از سوى حضرت است.[۶]

پانویس

  1. روض الجنان، ج‌ 5‌، ص‌ 317؛ البیان، ص‌ 331.
  2. بحارالانوار، ج‌ 47، ص‌ 411؛ مجمع‌البیان، ج‌ 3، ص‌ 52‌.
  3. زبدة البیان، ص‌ 651‌.
  4. همان؛ مجمع‌البیان، ج‌ 3، ص‌ 52‌.
  5. الناسخ والمنسوخ، النحّاس، ص‌ 126.
  6. زبدة البیان، ص‌ 652‌.

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد 1، ص 399