بسحق اطعمه شیرازی
جمال‌الدین احمد بسحق اطعمه شیرازی (م، ۸۲۷ ق)، متخلص به «بسحق»، از شاعران ایرانی در قرن ۹ هجری است. او از معاریف شیراز و از ندیمان اسکندر بن عمر شیخ گورکان بود.
شیرازی مبتکر سبکى است در شعر فارسى که گفتار شاعران پیشین را تغییر داده و در آنها اسامى خوراکها و طعامها را آورده است. استقبال هاى بواسحاق نشان مى‌دهد که او به رسم شاعران زمان، دیوانهاى مشهور شاعران پارسى‌گوى را مرور کرده و به شعر شاعرانى از قبیل مسعود سعد سلمان، سعدى، امیرخسرو دهلوى، حافظ، کمال خجندى، فخرالدین عراقی، مولوى و عماد فقیه التفات داشته و اشعار آنها را جواب گفته است. همچنین در هزل و طعن اجتماعى به عبید زاکانى توجه داشته؛ اما این جوابها و استقبالها را منحصر به توصیف اغذیه کرد و شهرتش به «اطعمه» از این رهگذر است. او به علت ابتکارى که در موضوع سخن خویش بکار برد، از همان زمان حیات مشهور شد.
صاحب «طرائق الحقائق» نوشته است که شیخ ابواسحاق از اصحاب وجد و حال و از مریدان شاه نعمت الله ولى بود. از او «دیوان» اشعارى باقى مانده است.
او علاوه بر «دیوان اشعار»، چند رساله مختلط نظم و نثر نیز داشته است، مثل داستان «مزعفر و بغرا»، یا «ماجراى برنج و بغرا»، به تقلید منظومه‌هاى حماسى؛ «خوابنامه»؛ «خاتمه دیوان»؛ «فرهنگ دیوان اطعمه»؛ «بقیه دیوان»؛ «قصیده‌اى در مدح کجرى» (نوعى طعام هندى)؛ «کنز الاشتها».
جمال‌الدین احمد شیرازی سرانجام در شیراز درگذشت و در زاویه‌ى جنوب غربى تکیه‌ى چهل‌تنان شیراز مدفون شد.
منابع
- اثرآفرینان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ج۴، ۱۳۷۹.
