ابویوسف قاضی
«یعقوب بن ابراهیم» معروف به «ابویوسف» (م، ۱۸۲ ق)، قاضی نامدار اهل سنت و فقیه حنفی در قرن دوم هجری بود.
فعالیتهای علمی و اجتماعی
در اخبار و انساب و ایام العرب و مغازی تبحر داشت؛ همچنین حافظ حدیث بود و در بیشتر زمینهها از جمله ادب قاضی، بیع، حدود، خراج، زکات، صید، ذباحه، فرایض، وصایا، وکالت و مانند آنها کتاب نوشت.
ابویوسف در سال ۱۶۶ هجری و در زمان مهدی عباسی به منصب قضاوت رسید و از سال ۱۶۶ تا زمان مرگش بهمدت ۱۶ سال در زمان خلافت هادی عباسی و هارون الرشید در این منصب باقی ماند و قاضیالقضات بغداد نام گرفت.[۱] وی بههمین علت به «ابویوسف قاضی» و «قاضی القضات» مشهور شد[۲] و اولین کسی بود که این لقب را یافت.[۳]
ابویوسف، دیدگاههای خاصی در مورد مسائل مالی دولت داشت. او اولین کسی است که رسالهای جامع پیرامون سیاست اقتصادی بهرشته تحریر درآورد.[۴] وی ضوابط معینی را پیشنهاد داد که ۱۰۰۰ سال بعد، از اصول پیشنهادی آدام اسمیت (۱۷۷۶ م) بهعنوان چهار معیار مالیاتستانی (یعنی عدالت، قطعیت، آسانی وصول و کارآیی اقتصادی) بود.
وفات
ابویوسف قاضی، سرانجام در سال ۱۸۲ هجری قمری وفات یافت. داخل صحن مطهر کاظمین، در مجاورت کتابخانه جوادین، مسجدى قرار دارد که در داخل آن ابویوسف به خاک سپرده شده است. در این مسجد اغلب، اهل سنت نماز مىگزارند.
پانویس
منابع
- عتبات عاليات عراق، دکتر اصغر قائدان، نشر مشعر، تهران، ص ۱۸۰.
- راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق، دکتر احسان مقدس، نشر مشعر، تهران، ص ۲۷۸.
- "ابویوسف Abu Yusuf"، حسين كفشگر جلودار، دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم علیهالسلام.
